Ρομπέρτο Ροσελίνι «Ρώμη Ανοχύρωτη Πόλη» (1945)

Σκηνοθεσία Ρομπέρτο Ροσελίνι. Παραγωγή Τζουζέπε Αμάτο, Φερούτσο Ντε Μαρτίνο, Ρομπέρτο Ροσελίνι . Σενάριο Φεντερίκο Φελίνι Σέρτζιο Αμιντέι, Τζόρτζο Μπασάνι. Πρωταγωνιστές Άννα Μανιάνι, Άλντο Φαμπρίτσι, Μαρτσέλο Παλιέρο. Κυκλοφορία 1945. Πρώτη προβολή 27/9/1945. Μουσική Ρέντσο Ροσελίνι. Διάρκεια 105 λεπτά. Γλώσσα: Ιταλικά Γερμανικά

Η ταινία Ρώμη, Ανοχύρωτη Πόλη (ιταλ. Roma, Città Aperta) είναι ένα νεορεαλιστικό αριστούργημα, παραγωγής 1945 σε σκηνοθεσία Ρομπέρτο Ροσελίνι. Η ταινία  πραγματεύεται την περίοδο της γερμανικής κατοχής της Ρώμης το 1944. Η ταινία κέρδισε βραβεία σε πολλές κινηματογραφικές διοργανώσεις και έλαβε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Σεναρίου.

Υπόθεση
Ρώμη 1944. Η πόλη είναι υπό γερμανική κατοχή και οι πολίτες της βιώνουν τη βάρβαρη συμπεριφορά των Γερμανών. Οι Γερμανοί αναζητούν έναν Ιταλό, τον Τζόρτζιο Μανφρέντι (Μαρτσέλο Παλιέρο), με την υποψία ότι είναι μέλος μιας ομάδας της Αντίστασης. Εκείνος ζητά βοήθεια από το φίλο του Φραντσέσκο (Φραντσέσκο Γκραντζάκετ), που πρόκειται να παντρευτεί τη χήρα Πίνα (Άννα Μανιάνι). Η Πίνα κι ο ιερέας Δον Πιέτρο Πελεγκρίνι (Άλντο Φαμπρίτσι) προσπαθούν να βοηθήσουν τον Τζόρτζιο να φύγει από την πόλη το συντομότερο δυνατόν με νέα ταυτότητα. Παράλληλα η Πίνα ετοιμάζεται να παντρευτεί τον Φραντσέσκο την αμέσως επόμενη μέρα, όταν κάποιο πρόσωπο από το περιβάλλον του Τζόρτζιο δίνει πληροφορίες στους Γερμανούς βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές όλων.
Από την προβολή της η ταινία χαρακτηρίστηκε ως το πρώτο αναμφισβήτητο δείγμα του νεορεαλισμού και αποτελεί το πρώτο μέρος μιας άτυπης τριλογίας του Ροσελίνι που ονομάζεται Νεορεαλιστική τριλογία, οι άλλες δύο ταινίες που συμπληρώνουν την τριλογία είναι το Παϊζά, γνωστό και ως Αυτοί που έμειναν ζωντανοί (Paisà, 1946) και Γερμανία ώρα μηδέν (Germania anno zero, 1947). Η σημαντικότερη ταινία του Νεορεαλισμού μαζί με τον Κλέφτη Ποδηλάτων του Βιτόριο ντε Σίκα.
Αυτό που κάνει το φιλμ συγκλονιστικότερο είναι η γνώση ότι ο Ροσελίνι ξεκίνησε να το γυρίζει όταν οι γερμανοί βρίσκονταν ακόμη στη Ρώμη. Με την ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία κυριολεκτικά ερειπωμένη και τα στούντιο της Τσινετσιτά κλειστά, ο Ροσελίνι δεν μπορούσε παρά να γυρίσει την ταινία του σε πραγματικές τοποθεσίες υπό τον συνεχή φόβο της κατάσχεσης και της σύλληψης. Αργότερα, όταν οι σύμμαχοι απελευθέρωσαν την Ιταλία, τα προβλήματα δεν σταμάτησαν.
Ο Ροσελίνι μπόρεσε να πάρει άδεια για να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ (στην πραγματικότητα γύριζε σκηνές για το “Roma, Città Aperta” ) και το μόνο διαθέσιμο φιλμ που μπορούσε να βρει ήταν χαμηλής ποιότητας, κατάλληλο μόνο για βουβές ταινίες. Παρά τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες όμως (ή ίσως εξαιτίας τους), το τελικό αποτέλεσμα όχι μόνο καταφέρνει να καταγράψει ένα κομμάτι της ιστορικής αλήθειας μέσα από τη μυθοπλασία του, αλλά αποτελεί κινηματογραφικό επίτευγμα. Έτσι μέσα από τα ερείπια και τις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αναδύθηκε το έργο που αποτέλεσε την αρχή του νεορεαλισμού και τη γέννηση του νέου ευρωπαϊκού κινηματογράφου.
 Το φιλμ του Ροσελίνι γυρίστηκε στους δρόμους μιας ρημαγμένης από τον πόλεμο Ρώμης και τους ηθοποιούς πλαισίωναν αληθινά πρόσωπα, πρόσωπα τα οποία είχαν υποφέρει από τη λαίλαπα του πολέμου. Έτσι η μυθοπλασία κι η πραγματικότητα έγιναν ένα ώστε ο θεατής να μην μπορεί να ξεχωρίσει αν υπάρχει τελικά κάποιος ο οποίος να ερμηνεύει κάποιο ρόλο. Ο Ροσελίνι μέσα απ’ την ταινία θίγει θέματα taboo τόσο για εκείνη όσο και για τη σημερινή εποχή όπως η εξάρτηση από απαγορευμένες ουσίες, η ομοφυλοφιλία κι η πορνεία. Η ταινία έγινε επίσης αφορμή να γίνει διεθνώς γνωστή, η Άννα Μανιάνι η Πίνα της ταινίας ή η Ναναρέλα όπως είναι γνωστή στην Ιταλία.
O Ροσελίνι υπήρξε εραστής της Μανιάνι μέχρι το 1949, χρονιά που μπήκε ανάμεσά τους η Ίνγκριντ Μπέργκμαν.Το σενάριο φέρει την υπογραφή εκτός των άλλων κι ενός άσημου ακόμα Φεντερίκο Φελίνι, ο οποίος ανέλαβε τις κωμικές ατάκες του Άλντο Φαμπρίτσι, πατήρ Δον Πιέτρο Πελεγκρίνο στην ταινία, πέντε χρόνια αργότερα ο Φελίνι πήρε στα χέρια του το τιμόνι της σκηνοθεσίας γυρίζοντας την πρώτη του ταινία. Στο μεταξύ όμως ξανασυνεργάστηκε το 1948 το Ροσελίνι αυτή τη φορά κι ως ηθοποιός στην ταινία Αγάπη (L’Amore) υποδυόμενος έναν αγύρτη που ξεγελά αφήνει έγκυο μια απλοϊκή χωριατοπούλα υποδυόμενη από τη Μανιάνι.
Η προβολή της ταινίας στην Αμερική το 1946 λογοκρίθηκε με αποτέλεσμα να αφαιρεθούν 15 λεπτά από το φιλμ. Σε άλλες χώρες όπως η πρώην Δυτική Γερμανία η προβολή της απαγορεύτηκε από το 1951 εώς το 1960, επίσης στην Αργεντινή η ταινία αποσύρθηκε από τις σάλες το 1947 έπειτα από κυβερνητική εντολή



Βραβεία
Βραβεία Ακαδημίας Κινηματογράφου (Όσκαρ) (1946) Υποψηφιότητα:Σεναρίου – Φεντερίκο Φελίνι και Σέρτζιο Αμιντέι National Board of Review (1946) Καλύτερη Ηθοποιός – Άννα Μανιάνι Ένωση Κριτικών Νέας Υόρκης (1946) Καλύτερη Ταινία – Ρομπέρτο Ροσελίνι Φεστιβάλ των Καννών Μέγα Βραβείο του Φεστιβάλ – Ρομπέρτο Ροσελίνι                    Πηγή: camerastyloonline