Η κλίση των ουσιαστικών στα Αρχαία Ελληνικά

Α΄ ΚΛΙΣΗ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

Αρσενικά

λοχίας λοχίου λοχίᾳ λοχίαν λοχία λοχίαι λοχιῶν λοχίαις λοχίας λοχίαι

Ἀτρείδης Ἀτρείδου Ἀτρείδῃ Ἀτρείδην Ἀτρείδη Ἀτρεῖδαι Ἀτρειδῶν Ἀτρείδαις Ἀτρείδας Ἀτρεῖδαι

κομήτης κομήτου κομήτῃ κομήτην κομῆτα κομῆται κομητῶν κομήταις κομήτας κομῆται

Θηλυκά

σοφία σοφίας σοφίᾳ σοφίαν σοφία σοφίαι σοφιῶν σοφίαις σοφίας σοφίαι

πεῖρα πείρας πείρᾳ πεῖραν πεῖρα πεῖραι πειρῶν πείραις πείρας πεῖραι

μᾶζα μάζης μάζῃ μᾶζαν μᾶζα μᾶζαι μαζῶν μάζαις μάζας μᾶζαι

πύλη πύλης πύλῃ πύλην πύλη πύλαι πυλῶν πύλαις πύλας πύλαι

ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ

Αρσενικά

Ἑρμῆς Ἑρμοῦ Ἑρμῇ Ἑρμῆν Ἑρμῆ   Ἑρμαῖ Ἑρμῶν Ἑρμαῖς Ἑρμᾶς Ἑρμαῖ

Θηλυκά

μνᾶ μνᾶς μνᾷ μνᾶν μνᾶ   μναῖ μνῶν μναῖς μνᾶς μναῖ

γαλῆ γαλῆς γαλῇ γαλῆν γαλῆ    γαλαῖ γαλῶν γαλαῖς γαλᾶς γαλαῖ

Β΄ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Αρσενικά – θηλυκά- ουδέτερα

ἰατρός ἰατροῦ ἰατρῷ ἰατρόν ἰατρέ    ἰατροί ἰατρῶν ἰατροῖς ἰατρούς ἰατροί

νόσος νόσου νόσῳ νόσον νόσε      νόσοι νόσων νόσοις νόσους νόσοι

σῦκον σύκου σύκῳ σῦκον σῦκον    σῦκα σύκων σύκοις σῦκα σῦκα

ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ

ἔκπλους ἔκπλου ἔκπλῳ ἔκπλουν ἔκπλου ἔκπλοι ἔκπλων ἔκπλοις ἔκπλους ἔκπλοι

πρόχους πρόχου πρόχῳ πρόχουν πρόχου πρόχοι πρόχων πρόχοις πρόχους πρόχοι

ὀστοῦν ὀστοῦ ὀστῷ ὀστοῦν ὀστοῦν ὀστᾶ ὀστῶν ὀστοῖς ὀστᾶ ὀστᾶ ὀστώ ὀστοῖν

ΑΤΤΙΚΗ Β’ ΚΛΙΣΗ

πρόνεως πρόνεω πρόνεῳ πρόνεων πρόνεως  πρόνεῳ πρόνεων πρόνεῳς πρόνεως πρόνεῳ

ἅλως ἅλω ἅλῳ ἅλων ἅλως ἅλῳ ἅλων ἅλῳς ἅλως ἅλῳ ἅλω ἅλῳν

ΤΡΙΤΗ ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Φωνηεντόληκτα

Συμφωνόληκτα Ουρανικόληκτα Χειλικόληκτα Οδοντικόληκτα Ενρινόληκτα Υγρόληκτα Σιγμόληκτα

ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ

ἥρως ἥρωος ἥρωι ἥρωα ἥρως ἥρωες ἡρώων ἥρωσι ἥρωας ἥρωες

βότρυς βότρυος βότρυϊ βότρυν βότρυ βότρυες βοτρύων βότρυσι βότρυς βότρυες

δρῦς δρυός δρυΐ δρῦν δρῦ δρύες    δρυῶν δρυσί δρῦς δρύες δρύε δρυοῖν

μῆνις μήνιος μήνιϊ μῆνιν μῆνι μήνιες μηνίων μήνισι μῆνις μήνιες

πόλις πόλεως πόλει πόλιν πόλι πόλεις πόλεων πόλεσι πόλεις πόλεις

πέλεκυς πελέκεως πελέκει πέλεκυν πέλεκυ  πελέκεις πελέκεων πελέκεσι πελέκεις   πελέκεις

βασιλεύς βασιλέως βασιλεῖ βασιλέα βασιλεῦ βασιλεῖς βασιλέων βασιλεῦσι βασιλέας βασιλεῖς

ἁλιεύς ἁλιέως/ ἁλιῶς ἁλιεῖ ἁλιέα/ ἁλιᾶ ἁλιεῦ ἁλιεῖς ἁλιέων/ ἁλιῶν ἁλιεῦσι ἁλιέας/ ἁλιᾶς ἁλιεῖς

ἠχώ ἠχοῦς ἠχοῖ ἠχώ ἠχοῖ

ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ

ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ

θώραξ θώρακος θώρακι θώρακα θώραξ θώρακες θωράκων θώραξι θώρακας θώρακες

φλόξ φλογός φλογί φλόγα φλόξ φλόγες φλογῶν φλοξί φλόγας φλόγες

ὄνυξ ὄνυχος ὄνυχι ὄνυχα ὄνυξ ὄνυχες ὀνύχων ὄνυξι ὄνυχας ὄνυχες

ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ

κώνωψ κώνωπος κώνωπι κώνωπα κώνωψ κώνωπες κωνώπων κώνωψι κώνωπας κώνωπες

Ἄραψ Ἄραβος Ἄραβι Ἄραβα Ἄραψ Ἄραβες Ἀράβων Ἄραψι Ἄραβας Ἄραβες

ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ

θυρίς θυρίδος θυρίδι θυρίδα θυρίς  θυρίδες θυρίδων θυρίσι θυρίδας θυρίδες

τάπης τάπητος τάπητι τάπητα τάπης τάπητες ταπήτων τάπησι τάπητας τάπητες

ἱμάς ἱμάντος ἱμάντι ἱμάντα ἱμάς ἱμάντες ἱμάντων ἱμᾶσι ἱμάντας ἱμάντες

γέρων γέροντος γέροντι γέροντα γέρον γέροντες γερόντων γέρουσι γέροντας γέροντες

κλίμα κλίματος κλίματι κλίμα κλίμα κλίματα κλιμάτων κλίμασι κλίματα κλίματα

ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΑ

ἀκτίς ἀκτῖνος ἀκτῖνι ἀκτῖνα ἀκτίς ἀκτῖνες ἀκτίνων ἀκτῖσι ἀκτῖνας ἀκτῖνες

Γόρτυς Γόρτυνος Γόρτυνι Γόρτυνα Γόρτυς

παιάν παιᾶνος παιᾶνι παιᾶνα παιάν παιᾶνες παιάνων παιᾶσι παιᾶνας παιᾶνες

Ἕλλην Ἕλληνος Ἕλληνι Ἕλληνα Ἕλλην Ἕλληνες Ἑλλήνων Ἕλλησι Ἕλληνας Ἕλληνες

ἀγών ἀγῶνος ἀγῶνι ἀγῶνα ἀγών ἀγῶνες ἀγώνων ἀγῶσι ἀγῶνας ἀγῶνες

λιμήν λιμένος λιμένι λιμένα λιμήν λιμένες λιμένων λιμέσι λιμένας λιμένες

κανών κανόνος κανόνι κανόνα κανών κανόνες κανόνων κανόσι κανόνας κανόνες

ΥΓΡΟΛΗΚΤΑ

νιπτήρ νιπτῆρος νιπτῆρι νιπτῆρα νιπτήρ νιπτῆρες νιπτήρων νιπτῆρσι νιπτῆρας νιπτῆρες

ἰχώρ ἰχῶρος ἰχῶρι ἰχῶρα ἰχώρ ἰχῶρες ἰχώρων ἰχῶρσι ἰχῶρας ἰχῶρες

φθείρ φθειρός φθειρί φθεῖρα φθείρ φθεῖρες φθειρῶν φθειρσί φθεῖρας φθεῖρες

ἀθήρ ἀθέρος ἀθέρι ἀθέρα ἀθήρ ἀθέρες ἀθέρων ἀθέρσι ἀθέρας ἀθέρες

ῥήτωρ ῥήτορος ῥήτορι ῥήτορα ῥῆτορ ῥήτορες ῥητόρων ῥήτορσι ῥήτορας ῥήτορες

πατήρ πατρός πατρί πατέρα πάτερ πατέρες πατέρων πατράσι πατέρας πατέρες

ΣΙΓΜΟΛΗΚΤΑ

αἰδώς αἰδοῦς αἰδοῖ αἰδῶ αἰδώς

βάθος βάθους βάθει βάθος βάθος βάθη βαθῶν βάθεσι βάθη βάθη

ἄνθος ἄνθους ἄνθει ἄνθος ἄνθος ἄνθη ἀνθῶν/

ἀνθέων ἄνθεσι ἄνθη ἄνθη ἄνθει ἀνθοῖν

χρέος χρέους χρέει χρέος χρέος χρέα χρεῶν χρέεσι χρέα χρέα χρέει χρεοῖν

κρέας κρέως κρέᾳ κρέας κρέας κρέα κρεῶν κρέασι κρέα κρέα κρέα κρεοῖ

Σωκράτης Σωκράτους Σωκράτει Σωκράτη Σώκρατες Σωκράται Σωκρατῶν Σωκράταις Σωκράτας Σωκράται

Περικλῆς Περικλέους Περικλεῖ Περικλέα Περίκλεις Περικλεῖς Περικλέων ‐‐‐ Περικλεῖς Περικλεῖς

Προσέχουμε:

Α. Τον τονισμό των πρωτοκλίτων ουσιαστικών.

Γενικός κανόνας: Τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ.

Αλλά, εξαιρούνται και έχουν το δίχρονο μακρό:

τα εθνικά σε –άτης, Σπαρτιάτης, Τεγεάτης

τα σε –ιτης και ο πρεσβύτης  - ὁπλίτης, πολίτης, τεχνίτης…

και τα σφῦρα, μᾶζα, αἰσχύνη, δίνη, κλίνη, νίκη, λύπη

Β. Τον τονισμό των δευτερόκλιτων ουσιαστικών.

Γενικός κανόνας: Τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ.

Εξαιρούνται τα παρακάτω ουσιαστικά, που έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό.

ὁ ἇθλος

ὁ θρῦλος

ὁ γῦρος

ὁ Κῦρος

ὁ σῖτος

ὁ μῦθος

τό φῦλον

τό σῦκον

ὁ θυμός…

Γ.  Τον τονισμό των τριτοκλίτων ουσιαστικών

Τα τριτόκλιτα φωνηεντόληκτα  έχουν  το δίχρονο της παραλήγουσας βραχύ.

Εξαιρούνται τα παρακάτω ουσιαστικά:

δρᾶσις

θλῖψις

κρᾶσις

πρᾶξις

ρῖψις

ρῦσις

ψῦξις

Τό νᾶπυ

Τα τριτόκλιτα αφωνόληκτα έχουν συνήθως το δίχρονο λήγουσας και παραλήγουσας βραχύ.

Εξαιρούνται τα παρακάτω ουσιαστικά:

Έχουν το δίχρονο της λήγουσας μακρό.

ὁ βλάξ

ἡ ἁψίς

ἡ κνημίς

ἡ νησίς

ἡ ψηφίς

Έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό τα:

ἡ κλῖμαξ, ἡ σῦριγξ, ὁ Ἆγις, το ἆσθμα, το δρᾶμα, το θῦμα, το κρᾶμα, το

                                       κῦμα, το μῖγμα, το πρ[γμα, το χρῖσμα, το τρῖμμα.

Τα τριτόκλιτα σιγμόληκτα  έχουν συνήθως το δίχρονο παραλήγουσας βραχύ.

Εξαιρούνται τα παρακάτω ουσιαστικά, που έχουν το δίχρονο της παραλήγουσας μακρό.

βρῖθος

κῦδος

κῦρος

μῖσος

ρῖγος

φῦκος

ψῦχος

 Μονοσύλλαβα γ΄ κλιτα με περισπωμένη:

 Δρῦς, μῦς, βοῦς, ναῦς, γλαῦξ, παῖς, φῶς, πῦρ, ἦρ