'Μικρή νυκτερινή μουσική" Β. Α. Μότσαρτ Κ. 525

Μότσαρτ: Μικρή Νυκτερινή Μουσική, Κ. 525

Η σερενάτα αυτή που γράφτηκε για κουαρτέτο εγχόρδων και κοντραμπάσο, ολοκληρώθηκε στις 10 Αυγούστου του 1787, τη χρονιά που ο Μότσαρτ διορίστηκε αυλικός μουσικός. Τη συνέθεσε ως ψυχαγωγικό έργο και ειδικότερα ως έργο για μετά το δείπνο, όπως άλλωστε υπονοεί και η ονομασία "Μικρή Νυχτερινή Μουσική". Αρχικά υπήρχαν πέντε μέρη, αλλά το ένα, το δεύτερο, έχει χαθεί. Προφανώς το αφαίρεσε ο ίδιος ο Μότσαρτ πριν από τη δημοσίευση.

Kομψότητα  και αβρότητα διαχέεται από αυτή τη σερενάτα για έγχορδα. Το έργο μάλλον προοριζόταν για διπλό κουαρτέτο εγχόρδων με την υποστήριξη κοντραμπάσου. Η εκδοχή που γνωρίζουμε έχει τέσσερα μέ­ρη, συμπαγή, οικεία, με άρτιες αναλογίες. Αρχικά υπήρχαν πέντε μέρη.

 Το πρώτο μέρος στη Σολ μείζονα έχει μορφή σονάτα και μέτρο 4/4. Όπως συμβαίνει συχνά με τη μουσική αυτού του είδους, το πρώτο θέμα έχει χαρα­κτήρα εμβατηρίου σαν να πρόκειται να παρουσιαστούν οι μουσικοί στο κοινό. Το πρώτο θέμα ανέρχεται αλματικά και γρήγορα στο σημείο κορύφωσής του, ενώ στη συνέχεια κατέρχεται με την ίδια ταχύτητα. Το δεύτερο θέμα με την γεμάτη χάρη κατιούσα κίνηση του πρώτου μέτρου αντιτίθεται στον αλ­ματώδη και με ανιούσα κλιμάκωση χαρακτήρα του πρώτου Θέματος. Ένα γοητευτικό καταληκτικό Θέμα κλείνει την Έκθεση. Το τμήμα της Ανάπτυξης είναι σύντομο, όπως ταιριάζει στο ύφος της σερενάτας, είδος λιγότερο σο­βαρό από μία συμφωνία ή ένα κοντσέρτο. Η Επανέκθεση ακολουθεί την πο­ρεία της Έκθεσης, ενώ επεκτείνει το καταληκτικό θέμα σε μία ζωηρή κόντα.

Πρώτο μέρος: Allegro, μορφή σονάτα, μέτρο 4/4, Σολ μείζονα          

Έκθεση. Θέμα ενεργητικό, ορμητικό, με συμμετρικές φράσεις. 0:00 -0:48

Θέμα 2^ο Με χάρη, λιγότερο γρήγορο… επίμονος επαναληπτικό χαρακτήρας 048 – 3:04

Ανάπτυξη. Είναι σύντομη, χρησιμοποιεί το θέμα1ο και προετοιμάζει την επανέκθεση σε sol μείζονα. 3:05 – 3:38

Επανέκθεση.

 Θέμα 1^ο σε σολ μείζονα

 Θέμα 2^ο ,στη σολ μείζονα

 Θέμα 3^ο Καταληκτικό, που οδηγεί στην Κόντα  3:38 -5:03

 Το δεύτερο μέρος είναι η Ρομάντσα, ένα αντάντε του δέκατου όγδοου αιώνα, που διατηρεί την ισορροπία ανάμεσα στο λυρικό και στο συγκρατη­μένα ευχάριστο. Η τονικότητα είναι Ντο μείζονα, το μέτρο διμερές. Συμμε­τρικά τμήματα διατάσσονται κατά τη δομή ροντό: Α-Β-Α-Γ-Α. Το θέμα Α είναι ευγενές και με ευχαρη διάθεση, η οποία διατηρείται και στο θέμα Β. Το θέμα Γ είναι σκοτεινότερο, στη Ντο ελάσσονα, και ακούγεται πάνω σε ένα ανήσυχο υπόβαθρο γρήγορων φθόγγων. Η υπεροχή της τονικότητας Ντο μείζονας επιβάλλεται με την επανεμφάνιση του θέματος Α.

Δεύτερο μέρος 0:00 – 4:12

Τμήμα Α:     Λυρική μελωδία, γλυκό άκουσμα, γαλήνεια στιγμή.

Τμήμα Β:     Πιο ρυθμική κίνηση

             Επανεμφάνιση τμήματος Α

Τμήμα Γ:      Ενεργητική ρυθμική αγωγή

Τμήμα Α:     Στη ντο μείζονα

Τρίτο μέρος. Το Μινουέτο και Τρίο είναι ένα αλεγκρέτο στη Σολ μείζονα, που χαρακτη­ρίζεται από τη συμμετρική τετράμετρη δομή του και τα επαναλαμβανόμενα τμήματα. Ανοίγει με τρόπο λαμπρό και αποφασιστικό. Το Τρίο δημιουργεί μια έξοχη αντίθεση, η οποία οφείλεται στην ανιούσα καμπύλη της μελωδίας του, γνήσια Μοτσαρτικής, ενώ στη συνέχεια επανεμφανίζεται το Μινουέτο χωρίς επαναλήψεις.

Τρίτο μέρος:  Μινουέτο και τρίο, Allegreto, μέτρο ¾, Σολ μείζονα

0:00 – 1:45

Θέμα του Μινουέτου

Θέμα του τρίο

Επανάληψη Μινουέτου

Τέταρτο μέρος. Στο ροντό-φινάλε, ένα εύθυμο αλέγκρο στην κύρια τονικότητα Σολ μεί­ζονα, εναλλάσσεται με ένα θέμα στην τονικότητα της δεσπόζουσας Ρε μείζο­να. Παρατηρούμε και εδώ τους αντιθετικούς χαρακτήρες των δύο θεμάτων. Η αλματική μελωδική βύθιση στο πρώτο μέτρο του δευτέρου θέματος αντι­τίθεται στην ανιούσα αλματική μελωδική κίνηση του κυρίου θέματος. Το όλο μέρος είναι ένα τέλειο παράδειγμα Ροντό-φινάλε, εύθυμο και διαχυτικό, με αριστοκρατική λεπτότητα, γνωρίσματα που προσάδουν στο Μοτσάρτειο χα­ρακτήρα.

Τέταρτο μέρος: Allegro, μέτρο ¾, σολ μείζονα

Θέμα 1^ο χαρούμενο, ανάλαφρο, με γρήγορο ρυθμό.

Θέμα 2^ο έχει αντίθετο ως προς ύφος του θέματος Α στη Ρε μείζονα.    



Μοτσαρτ Requiem