Κριτήριο αξιολόγησης. Περιγραφή

Μονή Διονυσίου

Σε ύψος 80μ. από τη θάλασσα και σε βράχο απότομο και γιγαντιαίο, είναι κτισμένη η μονή Διονυσίου. Δυτικά της κατεβαίνει μεγαλόπρεπα ο χείμαρρος Αεροπόταμος. Τα κελλιά των μοναχών βλέπουν προς την θάλασσα, με εξώστες ολόγυρα ζωσμένα και ανάμεσά τους μια σχετικά στενή αυλή που το κέντρο της καταλαμβάνει το Καθολικό. Τιμάται στο όνομα του Προδρόμου και γιορτάζει στις 29 Αυγούστου.

 Ένας τεράστιος πύργος που χρησίμευε σαν παρατηρητήριο με πολλά οικοδομήματα γύρω γύρω αποτελούν το κτιριακό συγκρότημα της μονής.

Στη βόρεια πτέρυγα της μονής βρίσκεται το αρχονταρίκι, ενώ στη νότια τα κελλιά των μοναχών. Εξωτερικά η μονή φαίνεται σαν φρούριο. Η νότια πλευρά φαίνεται από τον Ταρσανά ότι αποτελείται από αιωρούμενες ξύλινες στοές που στεφανώνουν τις άγριες κορυφές των πολλών βράχων. Ανατολικά και κοντά στο κοιμητήρι της μονής βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Νήφωνα, πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ενώ δυτικά υπάρχουν άγριες χαράδρες που κατεβαίνουν από τον Άθω φέρνοντας σχεδόν συνεχώς την αέναη βοή του ασταμάτητου βορρά.

Το μοναστήρι χτίστηκε το 1389 από το μοναχό Διονύσιο που καταγόταν από τον Κορησό της Καστοριάς. Ο αδελφός του Διονυσίου, που ήταν ηγούμενος στη μονή Φιλοθέου, έγινε μητροπολίτης Τραπεζούντος που εκτιμούσε ο αυτκράτορας Αλέξιος Γ’ ο Κομνηνός. Όταν κάηκε, ο Διονύσιος πήγε στην Τραπεζούντα να επισκεφτεί τον αδελφό του με αποτέλεσμα ο αυτοκράτορας να προσφέρει πολλά πλούτη για το μοναστήρι του Διονυσίου, ορίζοντας συγχρόνως και ετήσια χορηγία. Θέλησε μάλιστα να ονομαστεί και μονή του Μεγάλου Κομνηνού.

  Όμως και οι Παλαιολόγοι έδειξαν το ενδιαφέρον τους για το μοναστήρι, όπως και οι βλάχοι ηγεμόνες Ράδουλος και Νεάγκος Μπασαράμπας που το 1510 ο τελευταίος έστησε τον πύργο και κατασκεύασε το υδραγωγείο. Το 1533 το μοναστήρι κάηκε. Το ξανάχτισε ο ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Πέτρος, όπως και το Καθολικό που τελείωσε το 1547 με θαυμάσιες τοιχογραφίες που έκαμε ο περίφημος κρητικός αγιογράφος Τζώρτζης. Στο «Τρίτο Τυπικό» η μονή είχε 19η σειρά ανάμεσα στις 25 που υπήρχαν τότε. Το 1574, όταν η μονή Ξηροποτάμου κάηκε, πήρε αυτή τη θέση της στην ιεραρχία και από τότε είναι Πέμπτη στη σειρά. Η Τράπεζα που βρίσκεται νοτιοδυτικά του καθολικού αγιογραφήθηκε το 1603 από τους ζωγράφους Μερκούριο και Δανιήλ.

Η βιβλιοθήκη περιέχει 126 χειρόγραφους κώδικες σε περγαμηνή, 11 βομβύκινους, 661 χάρτινους, 30 ειλητάρια και 5.500 έντυπα, μεταξύ των οποίων 45 αρχέτυπα και παλαίτυπα. Μερικά χειρόγραφα έχουν θαυμάσιες μικρογραφίες. Μεταξύ των πολλών κειμηλίων της μονής είναι Ευαγγέλια, σταυροί, εγκόλπια, κεντητά άμφια, θαυμάσιες λειψανοθήκες, φορητές εικόνες και άλλα πολλά. Στη μονή υπάγονται και 7 κελλιά.

Άσκηση

 Να φτιάξετε έναν οδηγό περιγράφοντας την Ιερά μονή Διονυσίου ακολουθώντας το χωροτοπικό σχέδιο, έτσι που η όραση του αναγνώστη να κινείται μετωπικά και προοπτικά. Χρησιμοποίησε την τεχνική του επιμερισμού και του εγκιβωτισμού. Στην περιγραφή σου θα σε βοηθήσει το κείμενο που παρατίθεται.

Σκήτη Αγίας Άννας Αγίου Όρους

Σε μία αληθινή όαση με πλούσια βλάστηση και άφθονα νερά βρίσκεται η σκήτη της Αγίας ‘Αννας που απέχει 5 ώρες από τη Λαύρα και 1 από τη μονή Αγίου Παύλου. Η σκήτη είναι η πιο παλιά και η πιο μεγάλη του Όρους. Ιδρύθηκε το 16ο αιώνα και αποτελείται σήμερα από 50 περίπου κελλιά και καλύβες. Κοντά στη θάλασσα διακρίνονται τα ερείπια της αρχαίας μονής Βουλευτηρίων. Οι μοναχοί της ασχολούνται με τη ζωγραφική, τη χειροτεχνία, τη μικροτεχνία και την καλλιέργεια της γης. Πνευματικοί άνθρωποι οι Αγιαννανίται μοναχοί, με αλτρουϊστικές διάθεσεις, όπως και όλοι οι μοναχοί του Όρους, μοιράζουν το ψωμί τους με τους ασκητές –ερημίτες που μένουν στους αφιλόξενους βράχους των Καρουλιών. Ο κεντρικός ναός της σκήτης, το Κυριακό, τιμάται στο όνομα της Αγίας Άννας και κτίσθηκε στην αρχή από τον Πατριάρχη Διονύσιο Βάρδαλη το 1666. Μεγάλωσε ο ανός και τοιχογραφήθηκε από το 1752 μέχρι το 1755. Η βιβλιοθήκη περιέχει τρεις περγαμηνούς κώδικες, 200 χειρόγραφα και 700 έντυπα. Για τον καταρτισμό της βιβλιοθήκης εργάστηκε ο γνωστός υμνογράφος μοναχός Γεράσιμος Γερασιμάκης. Σπουδαίοι αγιογραφικοί οίκοι θεωρούνται των αδελφών Κάρτσωνα, του γέροντος Ανανία κ.ά. Άσκηση.  Να εντοπίσετε στο κείμενο λεκτικούς δείκτες τόπου και χώρου που συμβάλλουν στη συνοχή του. Να υπογραμμίσετε σημεία που δείχνουν την οπτική – την προθετικότητα του συγγραφέα. Γράψτε ένα κείμενο για τη Σκήτη ακολουθώντας παραγωγική πορεία στην περιγραφή σας..