Λακωνικότητα - Αρκτικόλεξα

Ορισμός

Με τον όρο «λακωνικότητα» («λακωνισμός») εννοούμε την ικανότητα έκφρασης με συντομία, μεστότητα, περιεκτικότητα, ακρίβεια και κυριολεξία.

Ο λακωνισμός είναι και αντίληψη ζωής αφού προϋποθέτει απλότητα χαρακτήρα, έλλειψη επιτήδευσης, σαφή και επαρκή γνώση του θέματος και υποδηλώνει πνευματική καλλιέργεια, καλή γνώση της γλώσσας, περιεκτικότητα και ακρίβεια στον τρόπο σκέψης.

Την περιεκτική και σύντομη ομιλία καθιέρωσαν οι αρχαίοι Σπαρτιάτες που ακολουθούσαν έναν αντίστοιχο τρόπο ζωής, λιτό και χωρίς περιττά στοιχεία.

Συνώνυμα: λόγος λιτός, επιγραμματικός, βραχυλογία

Αντώνυμα: φλυαρία, απεραντολογία

Η αξία της λακωνικότητας

·         Ο άνθρωπος που έχει τη δυνατότητα να εκφράζεται με ακρίβεια αποφεύγει τις αναλύσεις τις περιττολογίες, τις δευτερολογίες και κάνει πιο εύκολη την κατανόηση των λόγων του για το δέκτη.

·         Η λακωνικότητα προσδίδει βαρύτητα στο λόγο και προϋποθέτει σαφή και πλήρης γνώση του αντικειμένου.

·         Ο άνθρωποι αντιλαμβάνονται την ουσία, μαθαίνουν να σκέφτονται, να κρίνουν, ν' αμφισβητούν γόνιμα διαμορφώνοντας συγκροτημένη εικόνα των γεγονότων και εμπεριστατωμένη άποψη.

·         Η ωριμότητα της σκέψης, η ακρίβεια και η μεστότητα του λόγου διακρίνει άτομα μετριοπαθή, ειλικρινή, με αυτοπειθαρχία, αυτογνωσία.

·         Ο σύντομος και περιεκτικός λόγος διευκολύνει την επικοινωνία των πνευματικών ανθρώπων (εκπαιδευτικών, επιστημόνων, καλλιτεχνών...) με το λαό αλλά και με τους συναδέλφους τους ώστε να μεταδίδονται εύκολα οι γνώσεις, οι παιδευτικές αξίες και αρχές και να προωθούνται επιτυχέστερα οι νέες μέθοδοι και η έρευνα.

·         Η ακρίβεια και η μεστότητα του πολιτικού λόγου εξασφαλίζει την κατανόηση των γεγονότων και των πολιτικών εξελίξεων εκ μέρους των πολιτών. Έτσι περιορίζονται φαινόμενα δημαγωγίας και λαϊκισμού.

·         Στις σύνθετες κοινωνίες με τους γρήγορους ρυθμούς εκτύλιξης των γεγονότων, την πληθώρα των μηνυμάτων και τον περιορισμένο χρόνο είναι αναγκαία η σύντομη και ακριβής έκφραση, ώστε τα νοήματα να κατανοούνται εύκολα και γρήγορα.

Είδη γραπτού και προφορικού λογο στα οποία είναι απαραίτητη η λακωνικότητα

τα κυβερνητικά ανακοινωθέντα,

οι εξαγγελίες της κυβέρνησης,

οι δηλώσεις των πολιτικών ηγετών.

ο πολιτικός λόγος

ο επιστημονικός λόγος

το δελτίο καιρού

η κίνηση στους δρόμους

το ωράριο των καταστημάτων

οι ανακοινώσεις στα αεροδρόμια και στα λιμάνια

οι πληροφορίες για την πολιτιστική κίνηση

οι τίτλοι ειδήσεων

οι προσκλήσεις

οι αγγελίες

οι διαφημίσεις

το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο

ερωτήσεις και απαντήσεις στον προφορικό, κυρίως λόγο

Η λακωνικότητα πρέπει να αποφεύγεται...

Παρόλα τα πλεονεκτήματά της η λακωνικότητα πρέπει να αποφεύγεται

σε περιπτώσεις που απαιτείται ένα ιδιαίτερο αναλυτικό ύφος και μια λεπτομερής παράθεση και τεκμηρίωση επιχειρημάτων.

Το λιγότερο ή περισσότερο αναλυτικό ή συνθετικό ύφος φανερώνει την πνευματική καλλιέργεια ενός ανθρώπου και τη δυνατότητά του να κατανοεί και να επεξεργάζεται διάφορους τομείς και πεδία γνώσης.

Πολλές φορές η έλλειψη ανάλυσης φανερώνει πνευματική ρηχότητα, έλλειψη γλωσσικού πλούτου, άγνοια της κοινωνικής και πολιτιστικής ιστορίας και αδυναμία διαμόρφωσης προσωπικού ύφους.

Η αναλυτική έκφραση επιβάλλεται σε:

διδασκαλία στην τάξη

συζήτηση στο κοινοβούλιο

κριτική ενός βιβλίου

πολιτικό ή οικονομικό άρθρο μιας εφημερίδας

περιγραφή ενός ιστορικού γεγονότος

δημοσίευση μιας επιστημονικής έρευνας

μια διάλεξη ή μια ανοιχτή συζήτηση στο πανεπιστήμιο

συγγραφή μιας εργασίας (μαθητικής, πανεπιστημιακής διατριβής)

ανοιχτή επιστολή σε ένα περιοδικό

             περιγραφές

             καταθέσεις, μαρτυρίες

Αρκτικόλεξα σελ. 278 (έκθεση- έκφραση β’ λυκείου)

 Αίτια εκτεταμένης χρήσης αρκτικόλεξων

• Στην ανταγωνιστική και άκρως απαιτητική εποχή και κοινωνία μας χρειάζεται να προβούμε σε εξοικονόμηση χώρου, χρόνου, δύναμης και η εκτεταμένη χρήση αρκτικόλεξων βοηθά σ’ αυτό.

 • Η εκτενής χρήση Η/Υ και διαδικτύου οδηγεί στη συχνή κωδικοποίηση της γλώσσας και τη χρήση συντομογραφιών.

 • Τα αρκτικόλεξα συντομεύουν και πυκνώνουν το λόγο, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται τόσο εκτεταμένα.

 • Η επέκταση της γραφειοκρατίας

• Η γλώσσα των ΜΜΕ, στην οποία κυριαρχεί η συνθηματολογία

 • Σήμερα δημιουργούνται συνεχώς νέοι οργανισμοί, σύλλογοι, οργανώσεις, σωματεία, ενώσεις κ.λπ., στην καλύτερη λειτουργία των οποίων συντελεί η χρήση συντομογραφιών, εφόσον μέσω αυτών προωθούνται γρηγορότερα οι συζητήσεις - συνεννοήσεις των μελών κ.λπ.

 • Οι πολιτικοί ηγέτες χρησιμοποιούν συχνά «ξύλινο» λόγο με συνθηματολογία, στοιχεία που αποτελούν πρόσφορο έδαφος και για την εκτενή χρήση αρκτικόλεξων.

 • Σύμπλεγμα κατωτερότητας - ξενομανία - μιμητισμός.