Χρήστος Τσολάκης

Ο δάσκαλος διακατέχεται πάντα από την αγωνία της διδασκαλίας, όπως ο καλλιτέχνης έχει την αγωνία της τελευταίας του δημιουργίας, Μοίρα ατομική του δασκάλου η διδασκαλία» έλεγε ο Δάσκαλος, Χρίστος Τσολάκης. Γράφει η Αιμιλία Πανταζή

Στη σχολική εφημερίδα «Μαθητικές αναζητήσεις» που έκαναν οι μαθητές της Πιερίας – αναφέρουν όσοι τον γνώρισαν:

«Ο Χρίστος Τσολάκης γεννήθηκε το 1935 στο  χωριό Μόρνα (Σκοτεινά) της ορεινής Πιερίας. Τον πατέρα του τον έλεγαν Λουκά, τη μητέρα του Σοφία και έχει άλλα δύο αδέλφια. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος στη Μόρνα και η μητέρα του ασχολούνταν με τα οικιακά. Πολλοί από μας περάσαμε μαζί τα παιδικά μας χρόνια και ήμασταν αγαπημένοι φίλοι. Ο Χρίστος ήταν ένα έξυπνο και καλό παιδί, με πολλές γνώσεις και ανησυχίες.

Είμαστε περήφανοι που ήταν φίλος και συμμαθητής μας ένας από τους πιο σπουδαίους ανθρώπους, από τους πιο γνωστούς καθηγητές στην Ελλάδα. Ο Χρίστος Τσολάκης είναι ο αγαπημένος μας συντοπίτης, ο δικός μας άνθρωπος, πάντα απλός και καταδεκτικός». 

Ο ίδιος σε μια εισήγησή του με θέμα «Η γλώσσα & η διδασκαλία της» που παρουσιάστηκε σε ημερίδα της ΔΟΕ στη ΔΡΑΜΑ στις 30.03.2009 με θέμα «Γλώσσα & γλωσική διδασκαλία στην εποχή της παγκοσμιοπίησης» αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Δεν γίνεται κανείς δάσκαλος απομνημονεύοντας θεωρίες περί διδασκαλίας. Όπως δεν γίνεται χειρουργός αποστηθίζοντας θεωρίες περί χειρουργικής. Ο χειρουργός γίνεται στο νοσοκομείο με τη χειρουργική πρακτική. Κι ο δάσκαλος στο σχολείομε τη διδακτική πρακτική. Οι μεθοδολογικές και διδακτικολογικές και παιδολογικές θεωρίες στρέφονται γύρω από τη διδασκαλία. Δάσκαλο σε κάνει η διδακτική πράξη, φτάνει να τη θελήσεις και να της δοθείς ψυχή τε και σώματι. Αν δεν της παραδοθείς άνευ όρων,  δάσκαλος δεν γίνεσαι, κι ας διδάσκεις εκατό χρόνια».  

«Θεμελιακός συντελεστής, λοιπόν, της διδασκαλίας η παιδεία του δασκάλου. Όταν μηδενίζεται ή μειώνεται αυτός ο συντελεστής, μηδενίζεται ή μειώνεται αντίστοιχα και η διδασκαλία». 

Ποιος ο στόχος της εκπαίδευσης;

«Σκοπός της διδασκαλίας δεν είναι να καταστήσει τον μαθητή μικρόν επιστήμονα, αλλά να τον συνδράμει να γίνει ελεύθερος άνθρωπος». 

Η φύση και τα πλάσματά της αποτελούν πηγές διδασκαλίας...

«Όμως ο ελέφαντας δεν θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει την προβοσκίδα του στην έρημο ούτε η μέλισσα εκεί θα κάνει το μέλι ούτε η μηλιά θα δώσει μήλα ούτε η τριανταφυλλιά τριαντάφυλλα. Είναι ανάγκη να βρεθούν στον φυσικό τους χώρο, όπου θα αφθονούν τα δέντρα, τα νερά, τα λουλούδια με το νέκταρ και τη γύρη, το καρπερό χώμα. Έτσι και με τη γλώσσα και τη γλωσσική διδασκαλίၠδεν ανθίζουν και δεν προσφέρουν καρπούς, αν σχολείο και δάσκαλος δεν δημιουργήσουν τις επικοινωνιακές συνθήκες, οι οποίες τρέφουν/τροφοδοτούν τον λόγο και ευοδώνεται η διδασκαλία του». 

Κι ο δάσκαλος πετά χωρίς αλεξίπτωτο;

«Ο δάσκαλος διακατέχεται πάντα από την αγωνία της διδασκαλίας, όπως ο καλλιτέχνης έχει την αγωνία της τελευταίας του δημιουργίας, έστω και αν την έχει επαναλάβει κατά το παρελθόν και μάλιστα με επιτυχία. Μοίρα ατομική του δασκάλου η διδασκαλία. Δεν έχει, λοιπόν, καμιά ασφάλεια ο δάσκαλος; Όχι, απόλυτη ασφάλεια δεν έχει όπως δεν έχει απόλυτη ασφάλεια ο πολεμιστής την ώρα της μάχης ή και ο καλλιτέχνης την ώρα της δημιουργίας. Και τούτο διότι δεν υπάρχει σταθερό, στη διδασκαλίၠυπάρχει μεταβαλλόμενο γίγνεσθαι, όπου η κάθε στιγμή μπορεί να προκύψει διαφορετική από την άλλη, οι νέες καταστάσεις δημιουργίας υπαγορεύουν νέες απρόβλεπτες συμπεριφορές δασκάλου και μαθητών». 

Tελειώνει την εισήγησή του με το «γλωσσικής διδασκαλίας επιμύθιο»:

«Θα ήταν πολύ ευεργετικό για τα παιδιά των χαμηλότερων ιδιαίτερα κοινωνικών τάξεων να βρίσκονται από τα δυόμισι και τα τρία χρόνια τους κάποιες ώρες της ημέρας σε Κέντρα του Παιδιού, όπου θα γεύονται τα αγαθά του πολιτισμού και θα δέχονται μαζί με την πολιτιστική και τη γλωσσική αγωγή από εκπαιδευμένες δασκάλες και νηπιαγωγούς. 

Έτσι, χωρίς ανάγνωση και γραφή, χωρίς δηλαδή τον γνωστό σχολικό τρόπο που έχει καταντήσει απωθητικός, παρά με τραγούδι, παραμύθι και παιχνίδι, μέσα σε περιβάλλον που θα αντανακλά και θα πλουτίζει τις συνθήκες του σπιτιού, τα παιδιά θα δέχονται γλωσσική παιδεία. Το ιδεώδες, βέβαια, θα ήταν να τη δέχονται αυτήν την παιδεία και οι γονείς των παιδιών στα ίδια κέντρα.

Με τον τρόπο αυτό θα άρουμε, από τη μια μεριά, τις κοινωνικές ανισότητες, που αρχίζουν από την ώρα της γέννησης του ανθρώπου, και θα ετοιμάσουμε, από την άλλη, ένα καλύτερο σχολείο και μια δικαιότερη κοινωνία. 

Ακούει κανείς;»