"Τρωάδες" Ευριπίδη

«Οι Τρωάδες είναι η ιστορία μιας γυναίκας που έχασε τους γιους της και βλέπει να χάνονται και οι κόρες της. Το να ξέρουμε πως πρόκειται για την Εκάβη κι όλα αυτά συνέβησαν πριν από 2000 χρόνια, δεν έχει σημασία. Αυτή η γυναίκα θα μπορούσε να υπάρχει και σήμερα. Ο Ευριπίδης έγραψε τις Τρωάδες για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο. Νιώθοντας φρίκη από τη σφαγή που διέπραξαν οι Αθηναίοι στη Μήλο, ήθελε -- χρησιμοποιώντας τον πόλεμο της Τροίας -- να αφυπνίσει τους συγχρόνους του ενάντια στον μιλιταρισμό, στον πόλεμο και στην καταπίεση. Ο Ευριπίδης, ακόμη κι αν επρόκειτο να πληρώσει με εξορία το κουράγιο του, τόλμησε να βγάλει μια κραυγή εξέγερσης. Φτιάχνοντας αυτή την ταινία, ήθελα να ταυτίσω την δική μου κραυγή με την δική του, επειδή και σήμερα πρέπει να αφυπνισθούν οι άνθρωποι.» (Μ. Κακογιάννης)

Παραγωγή: Βρετανία - ΗΠΑ - Ελλάδα (1971)
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κακογιάννης
Πρωταγωνιστούν: Κάθριν Χεπμπουρν, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Ζενεβιέβ Μπουζόλ, Ειρήνη Παππά, Πάτρικ Μάτζι

Αναφορά στο έργο 

 Οι «Τρωάδες» διδάχτηκαν το 415 π.Χ., ευθύς μετά την κατάληψη της Μήλου από τους Αθηναίους, που έσφαξαν τον ανδρικό πληθυσμό της και υποδούλωσαν τις γυναίκες και τα παιδιά της, και ενώ επέκειτο η παράτολμη εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία. Ανήκε ως τρίτο δράμα στην τριλογία «Αλέξανδρος», «Παλαμήδης», «Τρωάδες», με κατάληξη το σατυρικό δράμα «Σίσυφος». Από τα τέσσερα έχομε μόνο τις «Τρωάδες». Τα υπόλοιπα χάθηκαν, από διάφορα σκόρπια στοιχεία όμως μπορούμε να ανασυνθέσουμε σε γενικές γραμμές το περιεχόμενο τους και να διαπιστώσουμε ότι την εποχή αυτή ενθαρρύνεται πότε πότε η επιστροφή στη συνεχόμενη τριλογία, καθώς και τα τρία δράματα εδώ συμβάλλουν σταδιακά στην καταγραφή της μοιραίας τρωικής εκστρατείας και των τραγικών αποτελεσμάτων της τόσο για τους νικημένους όσο και για τους νικητές. Στο πρώτο δράμα ο Πάρης, που είχε εκτεθεί, αρχικά στην Ίδη και ανατράφηκε από βοσκούς, αναγνωρίζεται τελικά από τη μάνα του, την Εκάβη, και γίνεται δεκτός στην Τροία, για να προκαλέσει την τελική καταστροφή της. Σημαντικό ρόλο εδώ έπαιζε η Κασσάνδρα, που προφήτευε την επερχόμενη συμφορά. Στο δεύτερο έργο, ο «Παλαμήδης», περιέχεται ένας μύθος που είχαν δραματοποιήσει και ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής: Στο στρατόπεδο των Ελλήνων στην Τροία ο Οδυσσέας, φθονώντας τον πολυμήχανο Παλαμήδη, κατορθώνει να εξοντώσει τον ευγενικό ήρωα με μια ποταπή σκευωρία, που τον παρουσίαζε ως προδότη των Ελλήνων. Θα το πληρώνουν όμως οι τελευταίοι από τον Ναύπλιο, πατέρα του Παλαμήδη, που, ειδοποιημένος από τον Οίακα, τον άλλο γιο του, θα εκδικηθεί ανάβοντας φωτιές στο ακρωτήριο του Καφηρέα, παραπλανώντας τα πλοία των Αχαιών στην επιστροφή τους. Έτσι η θεματική ενότητα της τριλογίας αυτής, χωρίς να φτάνει βέβαια την ακριβή εμβέλεια μιας «Ορέστειας», επεκτείνεται έως τις δυσμενείς συνέπειες της επίμαχης εκστρατείας κατά της Τροίας και στους νικητές, αφού στις «Τρωάδες» δίνεται εξαντλητικά με όλα τα μελανά χρώματα η ανατριχιαστική τραγωδία των νικημένων. Ο Ευριπίδης με τη φιλόδοξη αυτή τετραλογία του νικήθηκε από τον Ξενοκλή, που δίδαξε τα χαμένα για μας δράματα «Οιδίπους», «Λυκάων», «Βάκχες» και «Αθάμας». Ο Αιλιανός θεωρεί το γεγονός σαν αποτέλεσμα ανεπαρκείας ή δωροδοκίας των κριτών. Δεν αποκλείεται όμως να μην μπορούσαν να αντέξουν και οι Αθηναίοι μια τέτοια υπερβολική δυστυχία, όπως αυτή καταγράφεται στις «Τρωάδες». Μπορεί ακόμα να τους δημιουργούσε απωθητικά ψυχολογικά προβλήματα η θηριωδία και η βαρβαρότητα των Ελλήνων, όπως αναδύεται από όλον αυτόν το ζόφο, ύστερα μάλιστα από τη δική τους απάνθρωπη συμπεριφορά στη Μήλο και τη στιγμή που ετοιμάζεται και η εκστρατεία στη Σικελία μέσα σε πολλούς προβληματισμούς και ανησυχίες από τη μια και από την άλλη με υπερφίαλους ενθουσιασμούς και ποικίλες προσδοκίες. Ας εντοπιστούμε όμως στις «Τρωάδες»:

 Στον Πρόλογο εμφανίζεται πρώτα ο Ποσειδώνας, που βλέπει με συγκίνηση το δράμα των Τρώων: Τα ερείπια της πόλης να βγάζουν καπνούς, το Σκάμανδρο να αντηχεί από τους οδυρμούς των αιχμαλώτων γυναικών, που περιμένουν την κλήρωση τους στους νικητές, την άμοιρη Εκάβη σωριασμένη στη γη μπρος στις σκηνές των σκλαβωμένων Τρωαδιτισσών, αφού έχει χάσει τον Πρίαμο και τα παιδιά της, αλλά δεν ξέρει τίποτε ακόμα για τις μαύρες συμφορές της που θα ακολουθήσουν... Την ώρα που ο θεός αποχαιρετάει την κατεστραμμένη Τροία, αφού οι θεοί δεν έχουν θέση σε μια ερειπωμένη πόλη, παρουσιάζεται η Αθηνά και τον ξαφνιάζει η αλλαγμένη της διάθεση: Η ανόσια πράξη του Αίαντα του Λοκρού σε βάρος της Κασσάνδρας έχει προσβάλει το δίκαιο των θεών και μετέτρεψε τα αισθήματα της για τους Έλληνες. Τώρα ζητάει τη σύμπραξη του Ποσειδώνα, για να εξοντωθεί ο ελληνικός στόλος καθώς παλινοστεί, πράγμα για το οποίο είναι πρόθυμος, όπως είναι αναμενόμενο, ο θεός της θάλασσας. Στον Πρόλογο ανήκει και το λυρικό άσμα της Εκάβης που βασίζεται από το φυσικό πόνο του γερασμένου κορμιού της ριγμένου πάνω στο σκληρό χώμα, θρηνεί για τη χαμένη πατρίδα της, για τα μύρια βάσανά της, και καλεί τις αιχμάλωτες να συνοδέψουν το κλάμα της. Η Πάροδος φέρνει στη σκηνή το ένα μετά το άλλο τα δυο ημιχόρια. Από τα δυο στροφικά ζεύγη σε λυρικούς αναπαίστους, το πρώτο περιέχει μια ζωηρή εναλλαγή στίχων μεταξύ Εκάβης και Χορού, ταραγμένες ερωτήσεις, που διακόπτονται από θρήνους για την τύχη που τις περιμένει. Στο δεύτερο διατυπώνουν την ευχή να πάνε στην Αθήνα ή τουλάχιστον στη Θεσσαλία, τη Σικελία ή τη Νότια Ιταλία -περιοχές που με ευχαρίστηση θα άκουαν τότε οι Αθηναίοι, αφού τα ενδιαφέροντα τους στρέφονταν α' αυτές- και απεύχονται τη μισητή Σπάρτη. Στο Α’ επεισόδιο ανάπαιστοι της κορυφαίας του Χορού αναγγέλλουν την άφιξη του Ταλθύβιου, που εκθέτει τις αποφάσεις των Αχαιών και εντείνει την αγωνία των γυναικών: Η Κασσάνδρα δόθηκε στον Αγαμέμνονα, η Πολυξένη προορίζεται για τον τάφο του Αχιλλέα και η Ανδρομάχη θα ακολουθήσει το Νεοπτόλεμο, το γιο του φονιά του άνδρα της. Αμέσως ύστερα το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο επεισόδιο της Κασσάνδρας, που ορμάει στη σκηνή κρατώντας στα χέρια της δυο αναμμένους δαυλούς. Σε κατάσταση εκστατικής μανίας αποκαλύπτει με άγριο θρίαμβο την καταστροφή που περιμένει τους νικητές: Τη δολοφονία του Αγαμέμνονα από τη γυναίκα του, τη μητροκτονία για να πάρει εκδίκηση ο γιος του, τη δεκάχρονη βασανιστική περιπλάνηση του Οδυσσέα, και όλα αυτά σε ένα μείγμα παραφροσύνης, στοχασμού και θριάμβου, με το οποίο ο νεότερος Ευριπίδης πλησίαζε τον προκάτοχό του Αισχύλο. Ανάμεσα στην αρχική εκστατική μονωδία της, που περιέχει έναν συγκλονιστικό χλευασμό του υμεναίου, και στους τελευταίους ταραγμένους τροχαίους, όπου η μάντισσα μιλάει για την ίδια της τη μοίρα, και φεύγοντας σαν Ερινύα, για να καταστρέψει το σπίτι των νικητών, αποθέτει τις ταινίες του θεού, παρεμβάλλονται δυο ρήσεις της Κασσάνδρας: Σ’ αυτές, από τη συμφορά που θα φέρει η ίδια στο σπίτι των Ατρειδών, περνάει σε μια σοφιστική απόδειξη ότι οι Τρώες, που αγωνίστηκαν για την πατρίδα τους, βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα από τους Έλληνες, που υπέφεραν και πέθαναν σαν τα σκυλιά στα ξένα, φτάνοντας και στην ιδέα της υστεροφημίας, ιδίως για τον ηρωικό Έκτορα, αλλά και για τον Πάρη, που αξιώθηκε να είναι ο άνδρας μιας θυγατέρας του Δία! Στη δεύτερη ρήση η προσοχή συγκεντρώνεται στον Οδυσσέα, που χρόνια θα περιπλανιέται άθλιος, ενώ η Εκάβη δεν πρόκειται να γίνει σκλάβα του. Ανάμεσα στις δυο ρήσεις ο Ταλθύβιος αντιδρά στις προφητείες της μάντισσας σαν γνήσιος υπηρέτης του Αγαμέμνονα. Όταν ο Κήρυκας φεύγει με την Κασσάνδρα, βλέπομε την Εκάβη σωριασμένη στο έδαφος να θρηνεί για την τωρινή της απελπιστική δυστυχία, που γίνεται ακόμα πιο αβάσταχτη από τη θύμηση της ευτυχίας που κάποτε έζησε. Μετά το Α' στάσιμο, όπου με λυρικό ύφος προβάλλεται από το Χορό στην αρχή το πλήθος που συνωστίζεται στις πύλες της Τροίας την τραγική νύχτα, για να υποδεχτεί το μοιραίο άλογο, το πανηγύρι της χαράς που ξέσπασε τότε και αμέσως μετά ο αιφνίδιος τρόμος με την άλωση της Τροίας, ακολουθεί το Β’ επεισόδιο επικεντρωμένο στην Ανδρομάχη, που φτάνει στη σκηνή με ένα αμάξι φορτωμένο με όπλα του Έκτορα, κρατώντας στην αγκαλιά της το μικρό Αστυάνακτα. Στην αρχή ένας κομμός σε τρία σύντομα στροφικά ζεύγη ανάμεσα στην Ανδρομάχη και την Εκάβη περιέχει κραυγές οδυνηρές των δυο γυναικών για την τραγική τους κατάσταση και απελπισμένες εκκλήσεις προς τους αγαπημένους νεκρούς τους, τον Έκτορα και τον Πρίαμο. Στη στιχομυθία που ακολουθεί, η Εκάβη, μετά τον πόνο της για την Κασσάνδρα, μαθαίνει από την Ανδρομάχη και την τραγική τύχη της Πολυξένης, τη μοίρα της οποίας ωστόσο η γυναίκα του ‘Εκτορα θεωρεί καλύτερη από τη δική της, αφού ο θάνατος τη γλίτωσε από τις σκοτεινές συμφορές που περιμένουν την ίδια, αν και η ζωή της ως τώρα στάθηκε ένα υπόδειγμα συζύγου. Η Εκάβη, αφού παρομοιάζει τον εαυτό της με τσακισμένο καράβι που το ρήμαξε τρανή θαλασσοταραχή και αφέθηκε έρμαιο στα λυσσασμένα κύματα, συμβουλεύει τη νύφη της να φερθεί λογικά στον καινούριο αφέντη της, ελπίζοντας η δόλια πως θα μεγαλώσει ο Αστυάνακτας και ότι μπορεί κάποτε να ξαναζήσει η Τροία... Τότε ακριβώς πέφτει το τελειωτικό χτύπημα: Έρχεται ο Ταλβυθιος και, συντριμμένος και ο ίδιος από φρίκη, ανακοινώνει την απόφαση των Ελλήνων, που πάρθηκε ύστερα από συμβουλή του Οδυσσέα, να γκρεμίσουν τον Αστυάνακτα από τα τείχη της Τροίας! Καταλήγοντας, τους συμβουλεύει να αποδεχτούν την απόφαση φρόνιμα, χωρίς αντίσταση, γιατί έτσι μόνο θα τους επιτρέψουν να θάψουν το παιδί. Η επόμενη ρήση της Ανδρομάχης είναι από τις ωραιότερες που έγραψε ο Ευριπίδης. Χωρίς λογική επιχειρηματολογία, χωρίς ρητορική προσπάθεια, μόνο με γνήσιο και άμεσο συναίσθημα η μάνα αποχαιρετάει το παιδί της με την αληθινή συγκλονιστική συγκίνηση που γνωρίσαμε και στη Μήδεια. Τέλος η πίκρα της ξεσπάει εναντίον των Ελλήνων, εναντίον της Ελένης, και με έναν παροξυσμό πόνου αφήνει τη σκηνή, ενώ η Εκάβη εκφράζει την απόγνωσή της. Μετά το Β' στάσιμο, όπου περιέχονται αναφορές σε περασμένους μύθους για την Τροία και καταγγέλλεται η αδιαφορία των θεών γι' αυτήν, ακολουθεί το Γ' επεισόδιο επικεντρωμένο στην Ελένη. Έρχεται ο Μενέλαος να παραλάβει την Ελένη, για να τη σκοτώσει, όπως ισχυρίζεται, αφού την οδηγήσει πίσω στην Ελλάδα. Προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του λέγοντας ότι ξεσήκωσε την εκστρατεία στην Τροία όχι για χάρη της γυναίκας του, αλλά για να τιμωρήσει αυτόν που πρόσβαλε το ιερό δίκαιο της φιλοξενίας. Η απόφαση του Μενέλαου να τιμωρήσει την Ελένη στην Ελλάδα, και όχι επί τόπου, δικαιολογημένα προκαλεί υποψίες στην Εκάβη, όπως είναι λογικό. Η Ελένη, προσπαθώντας να δικαιολογηθεί, ρίχνει πρώτα την ευθύνη στην Εκάβη, που γέννησε τον ολετήρα Πάρη, ύστερα στην πανίσχυρη θεά Αφροδίτη, στην οποία κανείς, θεός ή άνθρωπος, δεν μπορεί να αντισταθεί, και τέλος στις Τρωαδίτισσες, που την εμπόδιζαν να γυρίσει πίσω στους Έλληνες μετά το θάνατο του Πάρη. Η Εκάβη ανασκευάζει όλες τις ψευδολογίες της ότι δήθεν την είχαν απαγάγει με τη βία και ότι αργότερα ήθελε να φύγει από την Τροία και την εμπόδιζαν. Συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Σε μια τελευταία έκκληση προτρέπει το Μενέλαο να τη σκοτώσει. Από τα δύο στροφικά ζεύγη στο Γ' και τελευταίο στάσιμο, το πρώτο περιέχει παράπονα προς το Δία, που δε νοιάζεται καθόλου για τη συμφορά της πόλης, ενώ στο δεύτερο η στροφή περιλαμβάνει θρήνο της Εκάβης και η αντιστροφή κατάρα των οδυρομένων γυναικών για το Μενέλαο: Να συντριβεί το καράβι του στο γυρισμό και να μη σώσει να γύρισει στην πατρίδα του. Η Έξοδος είναι ένας ατελείωτος θρήνος που κλιμακώνεται εντονότατα με το μοιρολόι για τον Αστυάνακτα και με τον κοπετό για την Τροία, καθώς σωριάζεται ερείπια μέσα στη φωτιά και τον καπνό. Ο Ταλθύβιος με φανερή συγκίνηση φέρνει το πτώμα του παιδιού στην Εκάβη να το θάψει πάνω στην ασπίδα του Έκτορα, αφού η Ανδρομάχη έχει φύγει εσπευσμένα με το Νεοπτόλεμο. Ο ίδιος έλουσε ήδη το σώμα του άτυχου μικρού στα νερά του Σκάμανδρου. Η Εκάβη, ύστερα από μια επίθεση στους άνανδρους Αχαιούς, που φοβηθήκαν ένα αθώο παιδάκι και το σκότωσαν απάνθρωπα, με τη συγκινητική τρυφερότητα που χαρακτηρίζει τον Ευριπίδη όταν πρόκειται να περιγραφούν σχέσεις με το παιδί, θρηνεί απαρηγόρητα για τις χαμένες ελπίδες που σήμαινε γι' αυτήν ο εγγονός της, για την παιδική του γλυκύτητα, για την αγάπη που του πρόσφερε η ίδια και για τρυφερότητα που δεχόταν από εκείνο. Ο μακρύς θρηνητικός της λόγος συνεχίζεται στον επόμενο κομμό, όσο οι γυναίκες στολίζουν το παιδικό πτώμα με ό,τι μπόρεσαν να περισώσουν από την καταστροφή, συνοδευμένος και από τις θρηνητικές κραυγές του Χορού, που συμβάλλουν στην πένθιμη διαδικασία. Το γενικευμένο θρήνο για το παιδί διαδέχεται ένας ξαφνικός τρόμος από τις φωτιές που βλέπουν οι γυναίκες πάνω στην ακρόπολη του Ιλίου. Εδώ επιδιώκεται μια τελευταία κορύφωση στο δράμα με τους δαυλοφόρους των Αχαιών να καταστρέφουν πυρπολώντας ό,τι απόμεινε ακόμα από τη δύστυχη πόλη. Στην κατακλείδα ο Ταλθύβιος ειδοποιεί τις γυναίκες να βιαστούν για να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, η Εκάβη θρηνώντας επιχειρεί να πέσει μέσα στη φωτιά και τη συγκρατεί ο Κήρυκας, οι γυναίκες σφυροκοπούν με τις γροθιές τους το χώμα και κραυγάζουν τον πόνο στους νεκρούς τους σε άκρα απόγνωση, ενώ το κάστρο σωριάζεται συντρίμμια και οι δυνάμεις της καταστροφής μοιάζουν να λυσσομανούν. Από μια τέτοια κόλαση οι αιχμάλωτες γυναίκες ξεκινούν για τη σκλαβιά, με την Εκάβη να σέρνεται ερείπιο από πίσω... Με προφανή σχολαστικισμό αμφισβητήθηκε η σύνθεση του μεγαλειώδους αυτού έργου και επικρίθηκε από πολλούς η ενότητά του. Ωστόσο η δομή αυτή παρουσιάζει μια διάφανη καθαρότητα, που εξασφαλίζει τη συνέπειά της με τη μόνιμη αναφορά στη δύστυχη Τροία, και ειδικότερα στην καταβασανισμένη Εκάβη. Μετά την αυτοδύναμη πράξη των θεών, το δράμα αρχίζει και κλείνει με έναν πλατύ θρήνο. Στο ενδιάμεσο τοποθετούνται τρία χωριστά επεισόδια, της Κασσάνδρας, της Ανδρομάχης και της Ελένης, που μπορεί να έχουν μια αυτοτέλεια, όμως όλα στοχεύουν στην πλήρη εξουθένωση της άμοιρης βασίλισσας Εκάβης και συνακόλουθα στην κατηγορηματική καταγγελία του πολέμου και του παραλογισμού του. Οι αναφορές στη σύγχρονη ιστορία μέσα στην τραγωδία αυτή μπορεί να έχουν υπερεκτιμηθεί, δεν μπορούμε όμως να αρνηθούμε τελείως ότι η αγανάκτηση για τις φρικαλεότητες των Αθηναίων στη Μήλο έπαιξε ρόλο στη σύλληψη του δράματος, όπως επιμένει ο Conacher, ούτε ότι η εγκωμιαστική μνεία της Δύσης από το Χορό δεν απηχεί το ενδιαφέρον των Αθηναίων τότε για τις περιοχές εκείνες, τη στιγμή που επίκειται η εκστρατεία στη Σικελία, που συγκινούσε τις καρδιές πολλών Αθηναίων. Πάνω απ’ όλα όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το ότι ο ποιητής, καθρεφτίζοντας εδώ όλη την αθλιότητα του πολέμου, κυρίως στη μοίρα των γυναικών, επιχειρεί να απευθύνει μια προειδοποίηση το 415 π.Χ. για τη συμφορά και τη δυστυχία που επιφέρει η μάστιγα αυτή σε νικητές και νικημένους, με τη διορατικότητα που διέκρινε πάντα το μεγάλο αυτόν στοχαστή. Η ποιητική αυτή προειδοποίηση του Ευριπίδη αποχτάει προφητικά διαχρονική σημασία, αφού επιβεβαιώνεται πάντα σε όλες τις πολεμικές συρράξεις της ιστορίας, έγινε απολύτως κατανοητή καθώς επαναλήφθηκε και στην εποχή μας με τους δύο παγκόσμιους πολέμους του εικοστού αιώνα και αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη και για το μέλλον της ανθρωπότητας, που διαγράφεται και σήμερα σκοτεινό.   

DIAN: Δραστηριότητες εκπαίδευσης και διαχείρησης

H πηγή των Παρθένων "Jungfrukällan" Ινγκμαρ. Μπέργκαμ

"Η Πηγή των Παρθένων" (Πρωτότυπος τίτλος "Jungfrukällan") είναι μία δραματική ταινία παραγωγής 1960 σε σκηνοθεσία του σπουδαίου Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Η ταινία βραβεύτηκε με Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας στην τελετή του 1961 κι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ταινία του Γουές Κρέιβεν του 1972 "Το Τελευταίο Σπίτι Στα Αριστερά" (The Last House on the Left)".

Η ταινία είναι βασισμένη σε σουηδική μπαλάντα του 13ου αιώνα με τίτλο "Töres döttrar i Wänge", και είναι χαρακτηριστικό ότι στην εποχή της όχι μόνο σόκαρε αλλά και προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις κατά την προβολή της το 1960 λόγω της ρεαλιστικής αναπαράστασης του βιασμού και του φόνου της εφήβου Κάριν από τους δύο βοσκούς. Αξίζει δε να σημειώσουμε ότι η προβολή της ταινίας είχε απαγορευτεί σε κάποιες από τις Πολιτείες της Αμερικής, όταν είχε κυκλοφορήσει στις κινηματογραφικές αίθουσες τη δεκαετία του 60.

Άψογη φωτογραφία, όπως συνήθως συμβαίνει στις ταινίες του Μπέργμαν, με τη σκηνή όπου ο Μαξ Φον Σίντοφ προσπαθεί να λυγίσει το δεντρό, να μένει για πάντα στη μνήμη του θεατή και να μας προσφέρει μία από τις πλέον συγκλονιστικές ερμηνείες της πλούσιας καριέρας του.

Η ταινία απέσπασε Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας το 1960 στα 33α Βραβεία της Ακαδημίας Κινηματογράφου κι έλαβε και μία επίσης υποψηφιότητα για Όσκαρ κουστουμιών (Μάρικ Βος-Λουντχ). Η φωτογραφία του Σβεν Νίκβιστ (στην πρώτη του συνεργασία με τον Μπέργκμαν) συμβάλλει με υπέροχο τρόπο στην αναπαράσταση των τραγικών γεγονότων με φόντο τα πράσινα λιβάδια. Παρουσιάστηκε επίσης στο Φεστιβάλ των Καννών όπου ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα.Κείμενο Γ. Ρούσσου. TVXS
 

H ταινία με αγγλικούς υπότιτλους.

Ουσιαστικά με μακρόχρονο το τονιζόμενο δίχρονο της παραλήγουσάς τους

Πρωτόκλιτα

Αρσενικά	Θηλυκά
Τα σε: -εάτης -ιάτης -ίτης -νίκης Και τα: μύστης και πρεσβύτης.	1. Από όσα λήγουν σε –α τα: α. Συγκεκριμένα προσηγορικά αφηρημένα: σφῦρα μᾶζα, ρῖνα, κνῖσα, , πῖνα, τρῦπα. β. Κύρια: Πῖσα, θρῖα, Νῦσα Σπῖνα. 2. Απ’ όσα  λήγουν σε –η τα: ἐρυσίβη, ἴλη, δίνη, νίκη, ρίνη, τίφη, κλίνη, ζύμη, λύμη, λύπη, αἰσχύνη, ρύμη, στύπη, δύλη, τρύμη, μύνη, τύρβη, τύφη, ὕλη, φρύνη, σαμβύκη, σφονδύλη.

Δευτερόκλιτα

Αρσενικά και θηλυκά
Συγκεκριμένα προσηγορικά και αφηρημένα α. ἆθλος, θρᾶνος, θᾶκος, νᾶνος β. βῖκος, μῖμος, δῖνος, γρῖπος, γρῖφος, πρῖνος (ὁ, ἡ), μῖλος (ἡ), πῖπος, πῖλος, σῖτος, σχῖνος, τῖλος. γ. γρῦλος, γῦρος, μῦθος, μῦρος, τῦφος, σκῦρος, ὗβος, θρῦλος, φρῦνος, στῦλος.	Κυρία Λᾶος, Κρῖος, Πῖσος, Γρῖνος, Φθῖος, Χῖος, Σῖμος, Νῖνος, Χρῦσος, Κῦρος, Σῦρος, Σκῦρος.

Τριτόκλιτα

Φωνηεντόληκτα

Δρᾶσις, κρᾶσις, πρᾶξις, θλῖψις, πνῖξις, πρῖσις, ρῖψις, τρῖψις, γῦρις, ξῦσις, ρῦσις, κῦψις, ψῦξις, στῦψις.

Συμφωνόληκτα

Ουρανικόληκτα	Χειλικόληκτα	Οδοντικόληκτα
α. σε –αξ Θρᾶξ, ρᾶξ, θρῖναξ, κλῖμαξ, πῖδαξ, μῖλαξ, σμῖλαξ. β. σε –ιξ και ιγξ ἶξ, φρῖξ, ψῖξ, σῦριγξ.	Θρίψ, ἴψ, σκνίψ, ρίψ, γύψ, γρύψ.	α. βαρύτονα σε  -ις ι. τα σε –εᾶτις, -ῖτις ιι. ἶβις, ἶρις, Ἶρις, Ἶσις, Ἆγις, Φᾶσις, Σμῖλις, Λῦσις. β. οξύτονα σε –ις (θηλυκά) ἁρπίς, ἁψίς, βαλβίς, κηλίς, κνημίς, κρηπίς, νησίς, σφραγίς, σχοινίς, χειρίς, ψηφίς και ραφανίς. γ. βαρύτονα σε –μα (ουδέτερα) ι. ἆσθμα, ἆσμα, δρᾶμα, κρᾶμα, πρᾶγμα, νᾶμα. ιι. μῖγμα, χρῖσμα, κλῖμα, κρῖμα, πνῖγμα, τρῖμμα. ιιι. θῦμα, κῦμα, λῦμα, πλῦμα, ρῦμα, στῦμμα, τρῦμα, φῦμα.

Ενρινόληκτα	Υγρόληκτα	Σιγμόληκτα
α. τα σε –αν(γεν. ᾶνος β. τα σε –ις (γεν. ῖνος ή –ινός γ. από τα σε –ων(γεν. –ονος) τα Ἰάσων, Ἀρετάων, Ἱκετάων	τα Κάρ (-ός) και ψάρ (γεν.-ός)	σε –ος (ουδέτερα)  α.βρῖθος, πνῖγος, μῖσος, ρῖγος, νῖκος, πῖσος, στῖφος, ρῖπος, σκῖρος, τῖφος β. κύδος, κῦρος, φῦκος, ψῦχος

Τα βιβλία που πρέπει να διαβάζουμε.

Τα απαραίτητα συγγράμματα για έναν καλλιεργημένο άνθρωπο στη Λογοτεχνία κατά την άποψή του Νάνου Βαλαωρίτη.

1. Ιλιάδα και Οδύσσεια - Όμηρος
2. Γκιλγκαμέζ -Έπος
3. Geoffrey Chaucer – The Canterbury tales
4. Δάντης Θεία Κωμωδία
5. Χρυσός Ώνος - Απούλιος
6. Σατιρικόν - Πετρώνιο
7. Francois Villon - Poems
8. Σέξπηρ Γ. - όλο το έργο το
9. Θερβάντες Μ. - Δον Κιχώτη
10. Σουήφτ Τ. - Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ
11. Laurence Sterne - Tristram Shandy
12. Flaubert Gustave - όλο το έργο
13. Χενρυ Φίλντινγκ η Ζωή του Τζόναθαν Γουάιλντ και Η Ιστορία του Τομ Τζόουνς
14. Μποντλέρ Κ. - Όλο το έργο
15. Ραμπό Αρθούρος - όλο το εργο του
16. Έντγκαρ Άλαν Πόε - Διηγήματα
17. Ζεραρ Ντε Νερβάλ - όλο το έργο
18. Joris Karl Huysmans - Ενάντια στο Ρεύμα
19. Αλφρέντ Ζαρύ - όλο το έργο
20. Απολλιναίρ Γκιγιόμ - όλο το έργο
21. Προύστ Μαρσέλ - Η αναζήτηση του χαμένου χρόνου
22. Κάφκα Φράντσις - όλο το έργο
23. Μπουλγκάκοφ Μιχαήλ - Ο Κύριος και η Μαργαρίτα
24. Γκογκόλ Νικολάι Νεκρές - Ψυχές και Διηγήματα
25. Ντοστογέφσκι Φ. - Όλο το έργο
26. Ντόναλντ Τόμας - το Λευκό Ξενοδοχείο
27. Ντίλαν Τόμας - όλο το έργο του
28. Λέο Περούτζ Ο Μαρκήσιος του Μπολιβάρ και Όνειρα κάτω από την πέτρινη γέφυρα
29. Γκούσταβ Μέρινγκ - Γκόλεμ
30. Τζώρτζ Χίτσκοκ - Το απέναντι ακρογιάλι
31. Πόλ Βαλερί – ο Κύριος Τέστ
32. Robbe Grillet – όλο το έργο του
33. Μορίς Μπλανσό - όλο το έργο του
34. Τσάο Χουεκίν - Το όνειρο του Κόκκινου Δωματίου Κινέζικο
35. Μουρασλάκι Σικιμπού - Η Ιστορία του Γκέντζι
36. Βίτολντ Γκομπροβιτς - Φερντιντουρκ
37. Ν. Μπουτζάτι – η έρημος των Τατάρων
38. Ε. Ζαμιάτιν – Εμείς
39. Αντρέι Μπέλι – Αγία Πετρούπολη
40. Α. Τέρτς – Fantastic Stories και Λιούμπιμοφ
41. Γ. Μάρκεζ – 100 χρόνια μοναξιάς
42. Χ. Ρούλφο – Πέδρο Πάραμο
43. Τζόυς Τ. – Οδυσσέας
44. Α. Καμί – όλο το έργο
45. Ο. Έκο – Το όνομα του Ρόδου
46. Ζ. Σάρτρ – οι λέξεις και τα δοκίμια
47. Ν. Καζαντζάκης – Α. Ζορμπάς
48. Καβάφης Κ. - όλο το έργο
49. Σεφέρης Γ. – όλο το έργο
50. Κ. Πολίτης – Ερόικα
50 +1 Τ. Όργουελ - 1984

Στα κάτεργα της PEGATRON...

Της Βίκυς Καπετανοπούλου

«Υποσχέσεις που αθέτησε η Apple». Ετσι ονομάζεται η έκθεση-καταπέλτης της οργάνωσης για την προάσπιση ανθρωπίνων και εργατικών δικαιωμάτων China Labor Watch (CLW) με έδρα τη Νέα Υόρκη. Καταγράφει για άλλη μια φορά τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας οι οποίες «βασιλεύουν» σε κινεζικά εργοστάσια που κατασκευάζουν μαζικά τα εξαιρετικά δημοφιλή, όσο και πανάκριβα, προϊόντα του τεχνολογικού γίγαντα, παρά τις δεσμεύσεις του ζάπλουτου αφεντικού του, Τιμ Κουκ, για «βελτιώσεις» και συχνές επιθεωρήσεις των εγκαταστάσεων και του εργατικού δυναμικού των προμηθευτών του.

Οι αποκαλύψεις το 2010 για το πολύκροτο σκάνδαλο της διαβόητης πλέον Foxconn, με αφορμή τα αλλεπάλληλα κρούσματα αυτοκτονιών νεαρών εργατών, είχαν αμαυρώσει τη δημόσια εικόνα της Apple, εξαναγκάζοντάς την εν τέλει να διακόψει τη συνεργασία της με την εταιρεία.

Στο πλαίσιο της ατέρμονης αναζήτησης πάμφθηνων εργατικών χεριών για να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες για μεγαλύτερη κι εντατικότερη παραγωγή, ο αμερικανικός κολοσσός στράφηκε στον ταϊβανέζικο πολυεθνικό όμιλο Pegatron, που κατασκευάζει πάσης φύσεως ηλεκτρονικά εξαρτήματα και ανταλλακτικά, με τον οποίο συνεργάζεται πια σε τακτική βάση στην Κίνα. Στους πελάτες του συγκαταλέγονται και οι Lenovo, Acer, Toshiba, Fujitsu και Hewllet Packard.

 

Η 60σέλιδη έκθεση της CLW βασίστηκε σε μυστικές επιτόπιες έρευνες που έκαναν μέλη της παριστάνοντας τους εργάτες σε τρία εργοστάσια της Pegatron, παίρνοντας ταυτόχρονα συνεντεύξεις από 200 και πλέον «συναδέλφους» τους. Η εταιρεία κατηγορείται ότι παραβιάζει κατάφωρα δεκάδες διατάξεις του κινεζικού και διεθνούς εργατικού δικαίου. «Από τις αυτοψίες μας προκύπτει ότι οι συνθήκες απασχόλησης στα εργοστάσια της Pegatron είναι χειρότερες ακόμα κι από αυτές της Foxconn. Η Apple δεν τηρεί τους κανόνες, που η ίδια θέσπισε. Επιδεινώνει τις συνθήκες για τους εργάτες της, αντί να τις βελτιώνει» δήλωσε ο επικεφαλής της οργάνωσης, Λι Κιανγκ.

Σύμφωνα με την έκθεση, πάνω από 10.000 σπουδαστές εργάζονται στην αυτοκρατορία της Pegatron, πολλοί ηλικίας 16-18 ετών, κατά παράβαση τόσο της κινεζικής νομοθεσίας όσο και του «αυστηρού» εργατικού κώδικα της Apple. Συχνά, σχολεία και καθηγητές επαγγελματικής εκπαίδευσης τσεπώνουν μέρος των ισχνών αποδοχών των μαθητών τους, βαφτίζοντας την προμήθεια «τέλη εγγραφής και μεταφοράς».

Οι δύο όμιλοι αρνούνται κατηγορηματικά ότι απασχολούν ανήλικο προσωπικό. Παράλληλα, η CLW καταγγέλλει ότι έγκυες υποχρεώνονται να δουλεύουν όρθιες επί 11 ώρες την ημέρα, 6 μέρες την εβδομάδα, ενώ τα κριτήρια «αξιολόγησης» για νέες προσλήψεις βασίζονται σε φυλετικές και σωματικές διακρίσεις. Αποκλείονται, π.χ., όσοι είναι Θιβετιανοί ή Ουιγούροι, έχουν τατουάζ (!), ύψος κάτω από 1,65 μέτρο ή ηλικία άνω των 35 ετών. Η εργατοώρα κοστολογείται κατά μέσον όρο σε 1,2 ευρώ για 8ωρη εργασία, ενώ η πληρωμή υπερωριών ανέρχεται περίπου σε 1,8 ευρώ ανά ώρα.

Το βιομηχανικό συγκρότημα της Pegatron στην ανατολική Σανγκάη είναι τόσο αχανές που μοιάζει με μικρή πολιτεία. Διαθέτει πύργους από γραφεία, τεράστιες αίθουσες συγκεντρώσεων, κοιτώνες κι εργατικό δυναμικό σχεδόν 100.000 ανθρώπων. Ο 25χρονος Λι Τζουν δούλεψε εκεί επί 40 μέρες για λογαριασμό της CLW και μίλησε στο «Spiegel» για την εμπειρία του, ζητώντας από το περιοδικό να μην αποκαλύψει το αληθινό του όνομα. Ο μηνιαίος μισθός που είχε ως ανειδίκευτος, νεοπροσληφθείς εργάτης ήταν 392 ευρώ για 12ωρη, καθημερινή εργασία. «Κάθε μέρα έπρεπε να ξυπνάω στις 7 το πρωί και δεν επέστρεφα ποτέ στον κοιτώνα μου πριν από τις 10 το βράδυ» αναφέρει, περιγράφοντας τις ατέλειωτες ώρες αναμονής στα φυλάκια ασφαλείας και τις καντίνες λόγω συνωστισμού.

Πολλοί εργάτες υφίστανται εξευτελιστικούς λεκτικούς προπηλακισμούς από τους προϊσταμένους τους στις καθημερινές, υποχρεωτικές, αλλά απλήρωτες συγκεντρώσεις πριν από την έναρξη και μετά το πέρας της βάρδιας, που θυμίζουν στρατιωτικό προσκλητήριο, διηγείται.

 Μεροκάματα του «τρόμου»

Ο Μα Λιου, ψευδώνυμο έμπειρου εργατολόγου, που έχει κάνει πάνω από 80 αυτοψίες για τη CLW, δήλωσε στο «Spiegel» ότι οι συνθήκες εργασίας στο εργοστάσιο της Pegatron στην πόλη Σουζού είναι από τις χειρότερες που έχει ποτέ βιώσει. Οι εργαζόμενοι συχνά εξαναγκάζονται να δουλεύουν υπερωρίες έως και 136 ώρες τον μήνα, εισπνέουν καθημερινά επικίνδυνα χημικά, τα επίπεδα θορύβου είναι ανυπόφορα, ανύπαρκτες και οι πρώτες βοήθειες σε περίπτωση ατυχήματος. Μια μέρα τραυματίστηκε στα δάχτυλα κι άρχισε να αιμορραγεί σοβαρά, αλλά ο υπεύθυνος βάρδιας δεν του επέτρεψε να αφήσει το πόστο του για να βρει επιδέσμους. Μετά από 40 λεπτά, του έδωσε ένα κομμάτι μονωτικής ταινίας για να δέσει τις πληγές και τον διέταξε να συνεχίσει τη δουλειά του.

Η Apple δήλωσε άγνοια για αρκετές από τις καταγγελίες της CLW, υποσχέθηκε ξανά να τις διερευνήσει και να προχωρήσει σε «διορθωτικές ενέργειες». Η ανακοίνωσή της καταλήγει: «Παραμένουμε αφοσιωμένοι στην προστασία κάθε εργάτη στην αλυσίδα εφοδιασμού μας»…

Πρὀταση για ταινία: «Οι διαβολογυναίκες» (Les Diaboliques)

Σκηνοθεσία: Ανρί-Ζορζ Κλουζό

Ερμηνεία: Σιμόν Σινιορέ, Βέρα Κλουζό, Πολ Μορίς, Σαρλ Βανέλ, Ζαν Μπροκάρ, Μισέλ Σερό

Μια επανέκδοση ξεχωρίζει ανάμεσα στις τρεις ταινίες που βγαίνουν στους κινηματογράφους αυτή την εβδομάδα. Ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου, «Οι διαβολογυναίκες» (1955), είναι μια ταινία για την ενοχή και την συνενοχή, αλλά και για το δίπολο θύμα-θύτης και για τη σχέση του θεατή με τα δρώμενα επί της οθόνης. Έχοντας ως κορυφή του ερωτικού τριγώνου έναν καταπιεστικό και αυταρχικό ιδιοκτήτη-διευθυντή ιδιωτικού σχολείου (Πολ Μορίς) και στις άλλες δύο κορυφές την καταπιεσμένη σύζυγο (Βέρα Κλουζό) και την ερωμένη (Σιμόν Σινιορέ), παρακολουθούμε το «πλησίασμα» των δύο γυναικών, που αποφασίζουν να δολοφονήσουν τον άντρα-αφέντη... Ο Πολ Μορίς εμφανίζεται με τόσο βάναυση συμπεριφορά που η δολοφονία του μοιάζει να είναι δικαιολογημένη, στα μάτια του θεατή.

Το σχολείο έχει ολιγοήμερες διακοπές, τις οποίες εκμεταλλεύονται οι δύο γυναίκες για να εφαρμόσουν το σχέδιό τους. Τον ναρκώνουν με υπνωτικό και στη συνέχεια τον πνίγουν στην μπανιέρα. Εκμεταλλευόμενες την αργία, ρίχνουν το πτώμα στην πισίνα του σχολείου...

Όμως λίγες μέρες μετά, όταν η πισίνα αδειάζει για να καθαριστεί, το πτώμα έχει εξαφανιστεί! Συγχρόνως, ένας μαθητής επιμένει ότι έχει δει τον διευθυντή, ενώ το καθαριστήριο στέλνει πίσω, καθαρό και σιδερωμένο, το κουστούμι που φορούσε τη βραδιά που δολοφονήθηκε...

Η ταινία οδηγείται σε μια «μεταφυσική» κατεύθυνση όταν, στη συνέχεια, στην αναμνηστική σχολική φωτογραφία, στο φόντο αχνοφαίνεται το πρόσωπο του δολοφονηθέντος... «Ένα παιχνίδι θανάτου για τρεις, ένα παιχνίδι αγωνίας για όλους», έχει γραφτεί, σαν διαφημιστικό σλόγκαν για την ταινία, που διατηρεί μέχρι σήμερα τη γοητεία της, το μυστήριο αλλά και τα διφορούμενα στοιχεία της. Ξεκινά σαν ένα σκοτεινό και παράδοξο νουάρ, όπου σύζυγος και ερωμένη αποφασίζουν από κοινού να σκοτώσουν τον καταπιεστικό σύζυγο - εραστή, για να μετεξελιχθεί σχεδόν σε ταινία τρόμου...

Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ ήταν από τους μεγαλύτερους θαυμαστές της ταινίας, που βασίζεται σε νουβέλα του συγγραφικού διδύμου Πιερ Μπουαλό - Τομά Ναρσεζάκ: Ανανεωτές του αστυνομικού μυθιστορήματος, εισήγαγαν το roman de suspense, και ο Χίτσκοκ χρησιμοποίησε μετά τις «Διαβολογυναίκες» την ιστορία τους «D'Entre des Morts» ως πρώτη ύλη για το αριστούργημά του «Δεσμώτης του Ιλίγγου».

Ο Ανρί-Ζορζ Κλουζό (1907 - 1977) είναι ένας από τους πιο σπουδαίους σκηνοθέτης του γαλλικού και του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Αφού εργάστηκε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ως δημοσιογράφος, ξεκίνησε την κινηματογραφική του σταδιοδρομία το 1930, ως βοηθός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Μια σοβαρή ασθένεια τον υποχρέωσε να διακόψει κάθε δραστηριότητά του, από το 1934 μέχρι το 1938, για να επανεμφανιστεί στα κινηματογράφο το 1942, σκηνοθετώντας την ταινία «Ο δολοφόνος κατοικεί στο νούμερο 21». Τον επόμενο χρόνο, με την ταινία «Κοράκι», σημείωσε μεγάλη επιτυχία, η οποία εδραιώθηκε με τις ταινίες «Στις όχθες του Σηκουάνα» (1947), «Μανόν» (1948) και το θρυλικό «Το μεροκάματο του τρόμου» (1952). Οι τρεις πρώτες του ταινίες προδίδουν την επίδραση του εξπρεσιονιστικού κινηματογράφου και κυρίως του Φριτς Λανγκ. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των ταινιών του είναι η βαθιά απαισιοδοξία για την ανθρώπινη φύση.

Ιδιαίτερη θέση στη φιλμογραφία του Κλουζό κατέχει η ταινία «Το μυστήριο Πικάσο» (1956), στην οποία κατόρθωσε, χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές, να αποτυπώσει τη δημιουργική δραστηριότητα του ζωγράφου ακριβώς τη στιγμή που εκείνη εκτυλισσόταν. Ένα χρόνο πριν, είχε γυρίσει τις «Διαβολογυναίκες». Στις τελευταίες του ταινίες ο Κλουζό κατάφερε να δημιουργήσει με μεγάλη δεξιοτεχνία μια ατμόσφαιρα έντασης και τρόμου.

Οι αλλαγές για την πρόσβαση στα ΑΕΙ

ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ

Αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων

«Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Λοιπές

Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων»

 

 

Άρθρο 4

Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

1. Οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση διεξάγονται, μετά την απόλυση, σε πανελλαδικό επίπεδο με θέματα που: α) προκύπτουν μετά από κλήρωση από τράπεζα θεμάτων διαβαθμισμένης δυσκολίας και β) επιλέγονται από κεντρική επιτροπή εξετάσεων. Οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορούν να επαναλαμβάνονται κατά το ίδιο σχολικό έτος, με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, κατόπιν ειδικά αιτιολογημένης γνώμης του Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων.
2. Οι μαθητές της Γ’ Τάξης του Γενικού Λυκείου με την έναρξη του σχολικού έτους και όχι αργότερα της 20ης Σεπτεμβρίου επιβεβαιώνουν οριστικά την Αρχική Δήλωση Ομάδας Μαθημάτων Προσανατολισμού, που έχουν υποβάλει στη σχολική τους μονάδα προ της λήξης του προηγούμενου διδακτικού έτους.
Έκαστος μαθητής επιλέγει μία (1) Ομάδα Μαθημάτων Προσανατολισμού υποχρεωτικά που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένα Επιστημονικά Πεδία Σχολών και Τμημάτων Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης στις οποίες επιθυμούν την εισαγωγή τους, και καθορίζετε .
Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων ορίζεται και τροποποιείται ο αριθμός, η ονομασία των επιστημονικών πεδίων, καθώς και η ένταξη των Σχολών, των Τμημάτων και των Εισαγωγικών Κατευθύνσεων σε αυτά όχι αργότερα της 30ης Μαΐου εκάστου διδακτικού έτους και ισχύουν για το επόμενο διδακτικό έτος..
Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται το αργότερο την 15η Μαρτίου εκάστου έτους, καθορίζονται ο αριθμός των εισακτέων και τα ειδικά μαθήματα ανά Σχολή, Τμήμα ή Εισαγωγική Κατεύθυνση, καθώς και ο συντελεστής βαρύτητας κάθε μαθήματος ανά Σχολή, Τμήμα ή Εισαγωγική Κατεύθυνση του τρέχοντος έτους.
Ο καθορισμός του συντελεστή βαρύτητας σε ένα (1) μάθημα ανά Σχολή, Τμήμα ή Εισαγωγική Κατεύθυνση πραγματοποιείται μετά από πρόταση της γενικής συνέλευσης του αρμόδιου Τμήματος προς τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία περιέρχεται σε αυτόν έως την 1η Μαρτίου εκάστου έτους.
3. Για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τα πανελλαδικώς τέσσερα εξεταζόμενα μαθήματα ανά Ομάδα Μαθημάτων Προσανατολισμού και Επιστημονικό Πεδίο Εξειδίκευσης είναι τα εξής :
α) Ε.Π.Ε. – Ανθρωπιστικές Σπουδές, Νομικές :
I. Νεοελληνική Γλώσσα,
II. Αρχαία,
III. Ιστορία και
IV. Λατινικά
β) Ε.Π.Ε. - Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες
I. Νεοελληνική Γλώσσα,
II. Μαθηματικά,
III. Φυσική και
IV. Χημεία
γ) Ε.Π.Ε - Επιστήμες Υγείας
I. Νεοελληνική Γλώσσα
II. Φυσική
III. Χημεία και
IV. Βιολογία
δ) Ε.Π.Ε - Επιστήμες Οικονομίας, Διοίκησης και Πολιτικές Επιστήμες :
I. Νεοελληνική Γλώσσα,
II. Μαθηματικά & Στοιχεία Στατιστικής,
III. Οικονομία & Διοίκηση
IV. Στοιχεία Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών
ε) Ε.Π.Ε. – Παιδαγωγικών Τμημάτων :
I. Νεοελληνική Γλώσσα,
II. Μαθηματικά & Στοιχεία Στατιστικής,
III. Ιστορία και
IV. Αρχές Φυσικών Επιστημών
4. Για τον υπολογισμό του Βαθμού Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση προσμετρείται και ο «Βαθμός Προαγωγής και Απόλυσης» (Β.Π.Α).
Ο γενικός βαθμός προαγωγής της Α’ τάξης Γενικού Λυκείου πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,5, της Β’ τάξης Γενικού Λυκείου πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,7 και ο γενικός βαθμός απόλυσης της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,9 αθροίζονται και διαιρούνται δια τρία. Το εν λόγω πηλίκο αποτελεί τον Β.Π.Α.
Όταν ο Β.Π.Α. είναι μεγαλύτερος του μέσου όρου της βαθμολογίας των τεσσάρων (4) πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων, τότε ο Μ.Ο. των μαθημάτων πολλαπλασιάζεται με συντελεστές 0,5 και 0,7 και 0,9 και τα γινόμενα αυτών αθροίζονται και διαιρούνται δια του τρία. Το εν λόγω πηλίκο λογίζεται ως πέμπτος βαθμός για την εισαγωγή του μαθητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Όταν ο Β.Π.Α. είναι μικρότερος του μέσου όρου της βαθμολογίας των τεσσάρων (4) πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων, τότε ο γενικός βαθμός προαγωγής της Α’ τάξης Γενικού Λυκείου προσαυξανόμενος κατά μία μονάδα και πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,5, ο γενικός βαθμός προαγωγής της Β’ τάξης Γενικού Λυκείου προσαυξανόμενος κατά μία μονάδα και πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,7 και ο γενικός βαθμός απόλυσης της Γ’ τάξης Γενικού Λυκείου προσαυξανόμενος κατά μία μονάδα και πολλαπλασιαζόμενος με συντελεστή 0,9 αθροίζονται και διαιρούνται δια του τρία. Το εν λόγω πηλίκο λογίζεται ως πέμπτος βαθμός για την εισαγωγή του μαθητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

 
Τι αλλάζει σε Γυμνάσια – Λύκεια και στην πρόσβαση στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Τα νέα ωρολόγια προγράμματα που ετοιμάζει το υπουργείο Παιδείας προγράφουν χιλιάδες εκπαιδευτικούς

Του Χρήστου Κάτσικα








«Αν κάποιος ανιχνεύσει το «σώμα» του νέου Γενικού Λυκείου, θα διαπιστώσει ότι το «παιδαγωγικό ευαγγέλιο» του υπουργείου καθορίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να πριμοδοτεί, χωρίς να το δηλώνει, την «παλινόρθωση» μιας εξεταστικοκεντρικής οργάνωσης του Λυκείου

«Ολόκληροι κλάδοι μαθημάτων μειώνονται ή εξαφανίζονται ως διά μαγείας με έναν τρόπο που φανερώνει ότι το υπουργείο Παιδείας χρησιμοποιεί το ωρολόγιο πρόγραμμα ως εργαλείο για την κατάργηση οργανικών θέσεων και την παραγωγή «υπεράριθμων» εκπαιδευτικών

Σε αλλαγές σε όλο το μήκος και πλάτος των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων αλλά και των Γυμνασίων προχωρά το υπουργείο Παιδείας με την κατάθεση σχεδίου νόμου μέσα στον Αύγουστο στη Βουλή. Οι αλλαγές αφορούν τη δομή και το οργανωτικό πλαίσιο των Γυμνασίων και των Λυκείων στο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στο ωρολόγιο-αναλυτικό πρόγραμμα. Οι επιπτώσεις αναμένονται δραματικές για τους 650.000 μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και για τους 80.000 εκπαιδευτικούς.

Το νέο Γενικό Λύκειο: εξετάσεις πανελλαδικού τύπου σε όλες τις τάξεις

Τέσσερις πανελλαδικού τύπου εξετάσεις θα καλούνται να δώσουν οι μαθητές του Λυκείου στην προσπάθειά τους να εισαχθούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου Παιδείας για το νέο Λύκειο και το νέο σύστημα εισαγωγής σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Οι τρεις πρώτες φορές για να προαχθούν από τάξη σε τάξη και να πάρουν το απολυτήριο και η τελευταία, η τελική, αφού θα έχουν πάρει το απολυτήριο Λυκείου, για να εισαχθούν σε ΑΕΙ.

Το 50% των θεμάτων στις προαγωγικές Α΄ και Β΄ Λυκείου και στις απολυτήριες εξετάσεις Γ΄ Λυκείου για όλα τα μαθήματα θα προέρχεται από Τράπεζα Θεμάτων και το υπόλοιπο 50% από τον διδάσκοντα.

Για τον υπολογισμό των μορίων εισαγωγής κάθε υποψηφίου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα μετρά και ο βαθμός των τριών τάξεων. Ο βαθμός από τα προφορικά που θα έχει ο μαθητής σε κάθε μάθημα θα αναπροσαρμόζεται με βάση τον βαθμό που πήρε στο μάθημα στις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις.

Σε ό,τι αφορά τα θέματα των εξετάσεων θα οργανωθεί Τράπεζα Θεμάτων, ενώ προβλέπεται να ιδρυθεί Οργανισμός Εθνικών Εξετάσεων που θα προσδιορίζει την εξεταστέα ύλη και θα επιλέγει βαθμολογητές.

Ειδικότερα για το νέο Γενικό Λύκειο προβλέπονται τα ακόλουθα:

● Στην Α’ Λυκείου θα διδάσκονται τα μαθήματα: Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία (9 ώρες), Μαθηματικά (5 ώρες), Φυσικές Επιστήμες (6 ώρες), Πολιτική Παιδεία (3 ώρες) και (από 2 ώρες) Θρησκευτικά, Ιστορία, Ξένη Γλώσσα, Φυσική Αγωγή και Ερευνητική Εργασία. Οι μαθητές επίσης θα έχουν ένα δίωρο μάθημα επιλογής (μεταξύ των Εφαρμογών στην Πληροφορική, Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και του μαθήματος Εκφραση-Πολιτισμός/ Ευρωπαϊκός Πολιτισμός).

● Στην Β’ Λυκείου 30 ώρες θα δίνονται στο κοινό πρόγραμμα μαθημάτων για όλους τους μαθητές. Οι υπόλοιπες 5 θα δίνονται στα μαθήματα προσανατολισμού: Αρχαία και Λατινικά για τις ανθρωπιστικές σπουδές, Μαθηματικά και Φυσική για τις θετικές επιστήμες.

● Στη Γ’ Λυκείου από τις συνολικά 35 ώρες, 12 θα δίνονται στο κοινό πρόγραμμα μαθημάτων. Οι υπόλοιπες θα μοιράζονται ανάλογα με τον προσανατολισμό κάθε μαθητή, καθώς θα υπάρχουν τρεις θεματικοί κύκλοι: Ανθρωπιστικών Σπουδών (με Αρχαία, Ιστορία, Λατινικά), Θετικών Σπουδών (με Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία) και Οικονομικών, Πολιτικών και Κοινωνικών Σπουδών (με Μαθηματικά, Οικονομία, Ιστορία και ένα εκ των Αρχών Φυσικών Επιστημών και Οργάνωσης και Λειτουργίας της Πολιτείας).

Τεχνικό Λύκειο: κατάρτιση και μαθητεία

Οι βασικότερες αλλαγές στον νέο τύπο Τεχνικού Λυκείου σε σχέση με το ισχύον σύστημα των ΕΠΑΛ είναι οι εξής: στη Β’ και τη Γ’ τάξη 22 ώρες θα δίνονται σε μαθήματα ειδικότητας. Εξ αυτών οι μισές ώρες θα γίνονται στο σχολείο για τη θεωρητική κατάρτιση και οι υπόλοιπες σε παραγωγικές μονάδες.

Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, προωθείται «ένα νέο Τεχνικό Λύκειο που θα παρέχει, θα μεταδίδει, θα εφοδιάζει τους σπουδαστές του με τις απαιτούμενες τεχνικές και επαγγελματικές γνώσεις και δεξιότητες, με καθολική εφαρμογή του θεσμού της μαθητείας, δηλαδή της πρακτικής άσκησης στην επιχείρηση».

Είναι φανερό λοιπόν ότι κέντρο βάρους στο νέο Τεχνικό Λύκειο αποτελεί η μαθητεία, δηλαδή με βάση το λεγόμενο «δυαδικό σύστημα» η εκπαίδευση δεν θα γίνεται μόνο στο σχολείο αλλά και στον χώρο εργασίας, στις επιχειρήσεις. Οι νέοι που εργάζονται αμείβονται στο πλαίσιο της μαθητείας με μισθούς-φιλοδωρήματα, ενώ παράλληλα εξασφαλίζεται η φτηνή εργασία και καταρτίζεται το αυριανό εργατικό δυναμικό–λάστιχο που θα εναλλάσσεται από την απασχόληση στην ανεργία μέσα από τα προγράμματα «απασχόλησης» που παραχωρούν δωρεάν εργαζόμενους χωρίς δικαιώματα στους εργοδότες κάτω από τον τίτλο της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης. Ουσιαστικά, αθέατα αλλά σταθερά περνάει στα χέρια των μεγάλων επιχειρήσεων η διαμόρφωση του προγράμματος σπουδών, η εκπαίδευση, οι εξετάσεις και η πιστοποίηση.

Την ίδια ώρα πριμοδοτείται το υπάρχον σύστημα κατάρτισης (ΙΕΚ, ΚΕΚ κ.λπ.) με τη στρατολόγηση χιλιάδων μαθητών αποφοίτων Γυμνασίου. Για πρώτη φορά από τη συνταγματική κατοχύρωση της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης πριν από περίπου 30 χρόνια, ωθούνται 15χρονοι μαθητές να εγκαταλείψουν τις σπουδές στο Λύκειο και να ενταχθούν στον αστερισμό της πρόωρης κατάρτισης που, εκτός των άλλων, έχει και δίδακτρα τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά ΙΕΚ. Και όσο κι αν ο υπουργός Παιδείας εξαγγέλλει επιδότηση των διδάκτρων για όλους τους σπουδαστές των δημοσίων ΙΕΚ από τον Σεπτέμβριο του 2013 και έως το 2020, μέσω των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων, είναι γνωστό ότι το πρόγραμμα της επιδότησης έχει ημερομηνία λήξης το 2015.

Πεδίο βολής οι φτωχοί και αδύναμοι μαθητές

Να το πούμε καθαρά: Η πρόταση του υπουργείου Παιδείας για το Γενικό Λύκειο μοιάζει με την ψευτοευγένεια μιας πρόσκλησης σε ανεπιθύμητους καλεσμένους, όταν υπάρχει η βεβαιότητα πως οι συνθήκες θα τους αποτρέψουν να τη δεχτούν. Μιλάμε για ταξικό ξεκαθάρισμα. Και αυτό γιατί επιλέγεται ένα εξεταστικοκεντρικό Λύκειο για λίγους, ένα Τεχνικό Λύκειο με καθολική εφαρμογή του θεσμού της μαθητείας και μεταγυμνασιακές σχολές κατάρτισης (ΙΕΚ) που θα προοπτικά να απορροφήσουν ένα μέρος του μαθητικού πληθυσμού μετά το τέλος της 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Το νήμα που διαπερνά τις νέες ρυθμίσεις στη μεταγυμνασιακή εκπαίδευση είναι η έμφαση στις εξεταστικές δοκιμασίες στο Γενικό Λύκειο και το στένεμα των διόδων, η ώθηση μεγαλύτερου αριθμού νέων στην επαγγελματική εκπαίδευση-κατάρτιση, η μαθητεία στο Τεχνικό Λύκειο, η απλήρωτη εργασία μέσα από μορφές «πρακτικής άσκησης» και η εναλλαγή από την απασχόληση στην ανεργία μέσα από τα λεγόμενα προγράμματα απασχόλησης ορισμένου χρόνου, τα οποία ουσιαστικά και τυπικά προσφέρουν δωρεάν εργατικό δυναμικό στους εργοδότες.

Αν κάποιος ανιχνεύσει το «σώμα» του νέου Γενικού Λυκείου, θα διαπιστώσει ότι το «παιδαγωγικό ευαγγέλιο» του υπουργείου Παιδείας καθορίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να πριμοδοτεί, χωρίς να το δηλώνει, την «παλινόρθωση» μιας εξεταστικοκεντρικής οργάνωσης του Λυκείου. Πράγματι! Αν κάποιος ξύσει τα γνωστά παραπλανητικά σοβατίσματα, θα ανακαλύψει ότι η «Πρόταση» επιμένει σε μια μονοκαλλιέργεια: σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του Λυκείου οι μαθητές να διαγωνίζονται σε εξετάσεις τύπου πανελλαδικών και όποιος καταφέρει και «επιζήσει σχολικά», μετά το τέλος του Λυκείου, να δίνει εξετάσεις πανελλαδικού χαρακτήρα για την εισαγωγή του στην ανώτατη εκπαίδευση.

Με τις πανελλαδικού χαρακτήρα εξετάσεις σε όλες τις τάξεις του Λυκείου επιδιώκεται να καλλιεργηθεί η αυταπάτη ότι το σύνολο της διαδικασίας θα είναι απόλυτα αντικειμενικό και αξιοκρατικό, αποκρύπτοντας έντεχνα το γεγονός ότι όσο «αντικειμενικό» κι αν είναι το διαδικαστικό μέρος της διαδικασίας, τα υπόλοιπα στοιχεία που «συναρμολογούν» τη λογική του και διαμορφώνουν την κρίση για την επιλογή/πρόκριση-απόρριψη του μαθητικού πληθυσμού δεν μπορούν να «απογαλακτιστούν» από τις ανισωτικές λειτουργίες της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η κρυφή ενσωμάτωση του συστήματος επιλογής στην καρδιά της λυκειακής βαθμίδας με τις πανελλαδικού χαρακτήρα εξετάσεις από την Α΄ τάξη, που όλοι γνωρίζουν πόσο εύκολα μπορεί να απλώσουν τη «σκιά τους» στην ημερήσια διάταξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μεταμφιέζεται σε «απελευθέρωση του Λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας», «απαλλαγή των μαθητών και των οικείων τους από το άγχος της αποτυχίας και της ανασφάλειας», «Λύκειο που θα δίνει διέξοδο στις δεξιότητες του μαθητή», «μείωση του διδακτικού χρόνου», «περικοπές στη διδακτέα ύλη και τις εξετάσεις». Ωστόσο δεν υπάρχει καλύτερο έδαφος για να βαθύνει ακόμη περισσότερο τις ρίζες της η εκπαίδευση της ακριβοπληρωμένης αμάθειας, δεν υπάρχει καλύτερη λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας για να τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα οι εργολάβοι των εξετάσεων, τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα! Χέρι χέρι ο πάλαι ποτέ «Μέγας Εξισωτής», όχι μόνο δεν θα ελαφρώνει, αλλά θα επικυρώνει και θα νομιμοποιεί με τον πιο «αντικειμενικό» τρόπο το στένεμα των διόδων!

Η μείωση του μαθητικού πληθυσμού των Γενικών Λυκείων συνδέεται με την προοπτική δραστικής μείωσης των εισακτέων στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Το υπουργείο Παιδείας «υφαίνει» μεθοδικά τρεις μεθοδεύσεις για να πετύχει τον σκοπό του. Η πρώτη μεθόδευση αφορά την παραπέρα συρρίκνωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τη συγχώνευση ή και το κλείσιμο και άλλων τμημάτων Πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Η δεύτερη αφορά τη μείωση του αριθμού των εισακτέων. Η τρίτη μεθόδευση αφορά την επαναφορά μιας μορφής της βάσης του 10 η οποία, με τους «κατάλληλους» ελιγμούς στον βαθμό δυσκολίας των θεμάτων, μπορεί να κόψει την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χιλιάδων υποψηφίων.

Γυμνάσιο: καταργούν μαθήματα και αυξάνουν τις εφεδρείες εκπαιδευτικών

Την ίδια ώρα οι οβιδιακές αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης -κι ενώ αφυδατώνουν και ξεγυμνώνουν το σχολείο από απαραίτητες γνώσεις- εντέχνως ρίχνουν χιλιάδες εκπαιδευτικούς στη δεξαμενή των πλεοναζόντων που έχει κατασκευάσει το υπουργείο Παιδείας. Ολόκληροι κλάδοι μαθημάτων μειώνονται ή εξαφανίζονται ως διά μαγείας με ένα τρόπο που φανερώνει ότι το υπουργείο Παιδείας χρησιμοποιεί το ωρολόγιο πρόγραμμα ως εργαλείο για την κατάργηση οργανικών θέσεων και την παραγωγή «υπεράριθμων» εκπαιδευτικών, που στη συνέχεια θα τεθούν σε διαθεσιμότητα καθώς είναι ηλίου φαεινότερον ότι όλες οι αλλαγές του υπουργείου Παιδείας υπηρετούν ένα διπλό στόχο: πρώτον, την ώθηση του μεγαλύτερου μέρους του μαθητικού πληθυσμού στην πρώιμη φτηνή κατάρτιση και δεύτερον, στη δημιουργία των όρων για έξωση μαζί με τους χιλιάδες μαθητές και χιλιάδων εκπαιδευτικών από τη σχολική εκπαίδευση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα μήνα πριν από την έναρξη του νέου σχολικού έτους το υπουργείο Παιδείας εντελώς αιφνιδιαστικά προωθεί νέα ωρολόγια προγράμματα στο Γυμνάσιο, στα οποία εξαφανίζεται το μάθημα της Τεχνολογίας και μαζί με αυτό οδηγεί 1.318 εκπαιδευτικούς τεχνικών ειδικοτήτων που δίδασκαν το μάθημα στην απώλεια της οργανικής θέσης τους με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το εργασιακό μέλλον τους.

Παράλληλα εκμηδενίζει σχεδόν τα καλλιτεχνικά μαθήματα και τη Μουσική, ενώ περιορίζει τις ώρες της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Ιστορίας και της Οικιακής Οικονομίας. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε τους καθηγητές της Πληροφορικής, τους γυμναστές, τους ξενόγλωσσους αλλά και όλους εκείνους, ανεξαρτήτως ειδικότητας, που με βάση τα κριτήρια διαθεσιμότητας συγκεντρώνουν λιγότερα μόρια (καθηγητές με πολλά χρόνια, διορισμένοι με επετηρίδα), μπορούμε να καταλάβουμε ότι το υπουργείο Παιδείας ετοιμάζεται για τον δεύτερο γύρο διαθεσιμοτήτων-απολύσεων που η ένταση και η έκτασή του θα κάνει τον πρώτο να μοιάζει με παιδική χαρά.