Ζοζέ ντε Σόζα Σαραμάγκου

Στις 18 Ιουνίου του 2010 φεύγει από τη ζωή ο Πορτογάλος Ζοζέ ντε Σόζα Σαραμάγκου. Γεννήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1922. Ο Σαραμάγκου καταπιάνεται με τη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων, ποιημάτων, με τη δημοσιογραφία και τη σεναριογραφία. Τα έργα του περιγράφουν ιστορικά γεγονότα με κέντρο τον άνθρωπο, με ανατρεπτικό και αλληγορικό τρόπο. Το 1998 του απονέμεται το  Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
 

Ο Πορτογάλος Νομπελίστας είναι εγγονός χωρικών που ζουν στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας. Ο πατέρας του ονομάζεται Ζοζέ ντε Σόζα και η μητέρα του Μαρία ντε Πιεδάδε. Το «σαραμάγκου», είναι το ψευδώνυμο της οικογένειας του πατέρα του, το οποίο τυχαία ενσωματώνεται στο επώνυμό του, όταν καταγράφεται επισήμως στα μητρώα γέννησης.  Το 1924, η οικογένειά του μετακομίζει στη Λισσαβώνα. Ο πατέρας του ξεκινά να εργάζεται ως αστυνομικός. Λίγους μήνες μετά τη μετακόμισή τους στη  Λισσαβώνα, ο κατά δύο χρόνια μεγαλύτερος αδερφός του συγγραφέα, Φρανσίσκο, πεθαίνει.
Ο συγγραφέας περνά τα καλοκαίρια του στο χωριό των γονιών του, συντροφιά με τους παππούδες του. Εξαιτίας ενός σοβαρού προβλήματος υγείας του παππού του, ο οποίος αναγκάζεται να πάει στη Λισσαβώνα για θεραπεία, ο Σαραμάγκου. «Πήγε στην αυλή του σπιτιού, όπου υπήρχαν λίγα δέντρα, μερικές ελιές και συκιές. Και πέρασε από όλα αγκαλιάζοντάς τα με τη σειρά, κλαίγοντας, λέγοντάς τους αντίο μιας και ήξερε πως δε θα επέστρεφε». Το να βλέπεις και να ζεις κάτι τέτοιο, αν αυτό δε σε σημαδεύει για την υπόλοιπη ζωή σου, τότε δεν έχεις αισθήματα, σημειώνει ο Σαραμάγκου.
Ως μαθητής, ο μελλοντικός Νομπελίστας, έχει καλές επιδόσεις. Οι γονείς τους ωστόσο δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τον στείλουν στο κλασσικό γυμνάσιο. Έτσι ο Ζοζέ τελειώνοντας το δημοτικό σχολείο και σε ηλικία 12 ετών, γράφεται σε τεχνικό γυμνάσιο. Μετά την αποφοίτησή του, εργάζεται για δύο χρόνια ως μηχανικός αυτοκινήτων. Στη συνέχεια κάνει τα πρώτα του βήματα σε μία εκδοτική επιχείρηση όπου σταδιακά ασχολείται με μεταφράσεις και έπειτα αναλαμβάνει καθήκοντα δημοσιογράφου. Αργότερα βρίσκεται στην εφημερίδα Diário de Notícias ως διευθυντής έκδοσης, θέση την οποία αναγκάζεται να εγκαταλείψει εξαιτίας των πολιτικών γεγονότων του 1974 – 1975  (Επανάσταση των Γαρυφάλλων) αλλά και της ελεγχόμενης από τη συντηρητική παράταξη δημοκρατία που εγκαθιδρύεται στην Πορτογαλία. Επιστρέφει στο μεταφραστικό έργο έως ότου είναι σε θέση να συντηρήσει τον εαυτό του ως συγγραφέας.
Το πρώτο του μυθιστόρημα έχει τίτλο "Γη της Αμαρτίας" (1947) και εκδίδεται κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Αντόνιο Σαλαζάρ. Η πρώτη του λογοτεχνική απόπειρα περνά απαρατήρητη. «Το χρονικό του Μοναστηριού» ωστόσο κεντρίζει το ενδιαφέρον του παγκόσμιου αναγνωστικού κοινού. Με το έργο αυτό ο Σαραμάγκου αποκτά παγκόσμια φήμη.
Το 1969 συμμετέχει στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Πορτογαλίας, δηλώνει άθεος και περιγράφει τον εαυτό του ως  πεσιμιστή. Οι απόψεις του, σε συνδυασμό με την κυκλοφορία του μυθιστορήματος «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» το 1992, στο οποίο παρουσιάζει τον Ιησού ως σφαλερό ανθρώπινο ον, προκαλούν έντονο κύμα αμφισβήτησης στην Πορτογαλία αλλά και την οργή μελών της Καθολικής Κοινότητας της πατρίδας του. Η τότε συντηρητική κυβέρνηση της Πορτογαλίας μάλιστα, απορρίπτει την υποψηφιότητα του Σαραμάγκου για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας εξαιτίας του γεγονότος ότι «Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» είναι προσβλητικό για την Καθολική Εκκλησία και τους πιστούς της. Επηρεασμένος και στεναχωρημένος από αυτή την εξέλιξη ο Σαραμάγκου προκειμένου να ξεπεράσει το πλήγμα που έχει δεχθεί, μετακομίζει με τη σύζυγό του στο Λανθαρότε, νησί του συμπλέγματος των Κανάριων Νήσων, το 1993.
Το 1998 τού απονέμεται το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας ενώ το Νοέμβριο του 2009 κυκλοφορεί το τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο "Κάιν", το οποίο αφηγείται με ειρωνικό τρόπο τη  βιβλική ιστορία της δολοφονίας του Άβελ από τον αδερφό του Κάιν.
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου παραμένει έως σήμερα γνωστός εξαιτίας του πειραματικού στυλ γραφής που υιοθέτησε, χαρακτηριστικό του οποίου είναι οι μακριές προτάσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν τη μία σελίδα.
Στις 18 Ιουνίου 2010 ο Πορτογάλος Νομπελίστας Ζοζέ  ντε Σόζα Σαραμάγκου αφήνει την τελευταία του πνοή στην κατοικία του στη νήσο Λανθαρότε. Σύμφωνα με ανακοίνωση του εκδότη του, Αλφαγκιάρα, ο θάνατος του Σαραμάγκου οφείλεται στη βεβαρυμμένη του υγεία.