Το μάθημα της γλώσσας και οι επικίνδυνες αλλαγές...

Τα ενδεικτικά θέματα που προτείνει η Διεπιστημονική Επιτροπή των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων στις Εισαγωγικές Εξετάσεις των Πρότυπων Πειραματικών Λυκείων , Προχειρότητα και   προανάκρουσμα επικίνδυνων αλλαγών στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας

Του Μιχάλη Η Παπαδόπουλου[1]

Πριν λίγο καιρό δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο ενδεικτικά θέματα Νεοελληνικής Γλώσσας  για τις εισαγωγικές εξετάσεις στα Πειραματικά Πρότυπα Λύκεια[2]. Κατά την κρίση μου τα θέματα αυτά είναι αντιπροσωπευτικά  των νέων αντιλήψεων που προωθούνται στην ελληνική εκπαίδευση και ειδικότερα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Τα δήθεν «αναβαθμισμένα Πειραματικά Πρότυπα» γίνονται η αιχμή του δόρατος της σύγχρονης εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης που προωθούν το ΔΝΤ και  οι εντολοδόχοι  της ΕΕ  και του ΟΟΣΑ στα σχολεία.

Η λογοτεχνία απουσιάζει από τα συγκεκριμένα θέματα , ενώ προκρίνονται κείμενα από το διαδίκτυο, φτωχά σε νοήματα και λεξιλόγιο  αλλά και με αρκετά συντακτικά  λάθη. Για παράδειγμα, στο πρώτο θέμα υπάρχει σε κείμενο η φράση: «Ο εκφοβισμός μπορεί να εκδηλωθεί με χτυπήματα, κλωτσιές, σπρωξίματα, ή με το να αναγκάζεις κάποιον να κάνει κάτι παρά την αντίθετη θέλησή του» .  Η περιττολογία είναι σαφής , ενώ και στη συνέχεια ο συντάκτης δείχνει να αγνοεί τη σωστή χρήση του κόμματος. Σε άλλα κείμενα υπάρχουν  εκφράσεις  στα όρια της προφορικότητας ( «… με εφήβους εκπροσώπους σχολείων που κάνουν δράσεις κατά της βίας μεταξύ μαθητών»)

Εισάγεται παράλληλα,  μια σχετική ή και ουδέτερη  αντίληψη  για ζητήματα,  όπως ο  πόλεμος, η προσωπική   διασκέδαση, τα κοινωνικά δίκτυα .   Δεν ζητούνται ή δεν αναφέρονται στοιχειοθετημένες απόψεις αλλά παραθέτονται υπέρ και κατά για το καθετί  πάντα σε μια άχλη αμφισημίας,  που τελικά προκρίνουν  τη ρητορικότητα, το συναισθηματισμό και την άκρατη υποκειμενικότητα. Τα κείμενα που εξετάζονται είναι  δίσημα ή και αμφίσημα, καθώς δικαιολογούν ακόμη και το κοινωνικό φακέλωμα μέσω του face book  ή την  εξάρτηση από τα βιντεοπαιχνίδια. Αλλού υπάρχει αμφισημία ακόμη και για τον πόλεμο («Διαπιστώνουμε μια αυξανόμενη τάση για βιαιότητες και αυτό είναι κάτι που μας ξαφνιάζει»,)  Τι ακριβώς ξαφνιάζει; Ποια βιαιότητα, των παιδιών της Γάζας ή της εγκληματικής πολιτικής των Ισραηλινών και της διεθνούς κοινότητας που την ανέχεται;

Αρκετές φορές τα κείμενα χρησιμοποιούν εξειδικευμένη ορολογία («καλές πρακτικές») («βιωματικές ασκήσεις» ) άγνωστη στα περισσότερα παιδιά.  Ακόμη και το κείμενο από to safer internet με υποδείξεις για ασφαλή περιήγηση στα κοινωνικά δίκτυα είναι δυσνόητο και προϋποθέτει  εξειδικευμένες γνώσεις.

Στο 5^ο θέμα παρουσιάζονται κυρίως τα θετικά των ηλεκτρονικών παιχνιδιών αναπαράγοντας την αντίληψη ότι τα παιχνίδια αυτά δήθεν βοηθούν την νοητική ανάπτυξη των παιδιών. Αγνοείται επιδεικτικά η κυρίαρχη  άποψη  ότι τα περισσότερα προάγουν την αντικοινωνικότητα, την επιθετικότητα,  τον εγκλωβισμό της σκέψης  μέσω  του εθισμού ,την παθητική  διασκέδαση, ενώ παράλληλα διαφημίζουν τον πόλεμο  και  τον πολιτισμό της βίας   μέσα από την «ασφαλή» θεώρηση του θανάτου. Επομένως,  τι νόημα έχει αυτή η ολοφάνερα στοχευμένη διαφήμιση των παιχνιδομηχανών.

Ακόμη και η παραγωγή λόγου και κυρίως οι προτεινόμενες λύσεις ζητούν  από τους εξεταζόμενους  να επηρεάσουν κυρίως  το θυμικό του ακροατηρίου τους με στοιχεία προφορικότητας, συναισθηματισμό και ρητορικότητα.

 Συγκεκριμένα, η παραγωγή λόγου στη β’ ενότητα επιμένει στο συναισθηματισμό , («Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Ειρήνης (21 Σεπτεμβρίου), συμμετέχεις σε σχετική εκδήλωση που οργανώνει το σχολείο σου. Αξιοποιώντας πληροφορίες από τα παραπάνω κείμενα, να γράψεις μια ομιλία (200‐250 λέξεις) όπου θα παρουσιάζεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου για τα παιδιά θύματα των πολέμων, προκειμένου να ευαισθητοποιήσεις τους συμμαθητές σου πάνω στο θέμα αυτό»)

Στο 5^ο θέμα η  παραγωγή λόγου ζητά ουσιαστικά  κείμενο-διαφήμιση των βιντεοπαιχνιδιών, οι εξεταζόμενοι  ,  δηλαδή,  να γράψουν  γιατί αρέσει στα παιδιά  η ηλεκτρονική διασκέδαση και ο εθισμός της . («Μια τοπική εφημερίδα κάνει ένα αφιέρωμα στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και ζητάει από τους μαθητές και τις μαθήτριες να στείλουν μικρά άρθρα, με τα οποία θα βοηθήσουν τους αναγνώστες να κατανοήσουν γιατί τα παιδιά ενδιαφέρονται τόσο για τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Τα καλύτερα κείμενα θα δημοσιευτούν στην εφημερίδα. Γράψε το δικό σου κείμενο, που θα πρέπει να έχει έκταση περίπου 250 λέξεις. Μην ξεχάσεις να βάλεις τίτλο

στο άρθρο σου.»)

Συμπερασματικά, πρόκειται για ολοφάνερη αλλοίωση του γλωσσικού μαθήματος, εισαγωγή καινοφανών αντιεπιστημονικών και   διαλυτικών στοιχείων, που υποβαθμίζουν τη μορφωτική του αξία  .  Το διαδίκτυο και η ψηφιακή  πραγματικότητα ανάγονται σε βασικό και κυρίαρχο  χώρο γλωσσικής επικοινωνίας .  Σ’ αυτό το γλωσσικό πλαίσιο ζητείται από τους μαθητές να αναπτύξουν ρητορικές ικανότητες , ως επιδέξιοι δικολάβοι ή διαφημιστές «να κάνουν το μαύρο άσπρο», να επιστρατεύσουν  το συναισθηματισμό, την προφορικότητα ακόμη και σε βάρος των λογικών επιχειρημάτων. 

---

[1] Ο Μιχάλης Παπαδόπουλος είναι φιλόλογος  στο Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων και Δρ Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα: http://www.alfavita.gr/apopsi/%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%AC%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82#ixzz2RkUWGVS3
Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook

Η Διώρυγα της Κορίνθου. Σπάνιες φωτογραφίες

 Αναδημοσίευση από το site Alfavita

Το όνειρο υπήρχε από την εποχή της αρχαίας Ελλάδας, όμως αρχισε να γίνεται πραγματικότητα το 1882. Η διάνοιξης της διώρυγας της Κορίνθου είναι σημείο σταθμός στην ιστορία της απελευθερωμένης Ελλάδας.

Μετά την απελευθέρωση της Ελλαδας, ο κυβερνήτης Καποδίστριας επιθυμόντας την ανάπτυξη της χώρας, ανέθεσε τη μελέτη της διάνοιξης της Διώρυγας της Κορίνθου σε ειδικό μηχανικό. Ομως, τo κονδύλι των 40 εκατομμυρίων χρυσών φράγκων που απαιτούταν, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό δαπάνης, για την εκτέλεση του έργου, δεν μπορούσε να εξευρεθεί από τη διεθνή χρηματαγορά και πόσο μάλλον να διατεθεί από τον ελληνικό προϋπολογισμό.

Έπειτα από πολλές προσπάθειες έναρξης της διάνοιξης της Διώρυγας, το έργο πνοής ξεκινησε και ολοκληρώθηκε εν τέλει (1880-1893), επί πρωθυπουργίας του Χαρίλαου Τρικούπη, ο οποίος στόχευε μέσω της κατασκευής μεγάλων έργων υποδομής στη δημιουργία ενός σύγχρονου και οικονομικά ανεπτυγμένου κράτους.

Μια φωτογραφική αναδρομή σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα της Ελλάδας,που σήμερα αποτελεί διεθνή κόμβο θαλάσσιων συγκοινωνιών.

Εγκαίνια της Διώρυγας

Πίνακας του Κωνσταντινου Βολανάκη 1893

Διώρυγα Κορίνθου 1907

Καταστροφη της διώρυγας απο τα γερμανικά στρατεύματα 1944

Οι εργασίες εκφράξεως κράτησαν 5 χρόνια (1944-1949)

Η Διώρυγα ξαναχρησιμοποιείται

Follow us: @alfavita on Twitter | alfavita.gr on Facebook

Η εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα 27 Απριλίου του 1941

Στις 27 Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αθήνα. Το Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου η στρατιωτική ηγεσία τους ζητά την αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, για να γιορτάσουν τη Πρωτοχρονία. Ο πρύτανης Μπαλής εισηγείται  στον  Λογοθετόπουλο τον αντιπρόεδρο της κατοχικής κυβέρνησης και υπουργό Παιδείας να μη δοθεί η αίθουσα. Ο Λογοθετόπουλος, φανατικός γερμανόφιλος, του απάντησε πως: θα είναι δυσχερές να αποφύγωμεν τούτο, καθ΄όσον η αίτησις προέρχεται εκ μέρους των στρατιωτικών αρχών, αίτινες δυσκόλως υποχωρούν και έτσι  τη δίνει. Επάνω στο κέφι τους οι Γερμανοί αξιωματικοί που συμμετείχαν στο γλέντι προφανώς μετά από γερή οινοποσία επέδειξαν τον πολιτισμό τους κόβοντας τα κεφάλια από τα αγάλματα που υπάρχουν έξω από την μεγάλη αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου στα Προπύλαια !.Ένας  τολμηρός φωτογράφος ο Κώστας Παράσχος φωτογραφίζει και διασώζει την αποτρόπαια εικόνα των ακέφαλων αγαλμάτων. Την μεθεπομένη της Πρωτοχρονιάς ο Πρύτανης έστειλε αναφορά στον Υπουργό Παιδείας διαμαρτυρόμενος για τις καταστροφές.

Απόσπασμα από το site "αθεόφοβος"

...Το Υπουργείο Παιδείας την έστειλε στην Γερμανική Πρεσβεία η οποία έστειλε με την σειρά της τον Συνταγματάρχη στρατιωτικό ακόλουθο Klemm  στον Τσολάκογλου και του ενεχείρησε εγγράφως την λύπη της για τα γεγονότα, μαζί με την υπόσχεση για αποκατάσταση των ζημιών και ανάκριση για να βρεθούν οι ένοχοι όπως επίσης και την διαβεβαίωση ότι δεν θα ξαναγίνουν παρόμοια συμβάντα στο μέλλον.

Το έγγραφο αυτό το έστειλαν και στον Πρύτανη του Πανεπιστημίου.

Από το σημείο αυτό και πέρα αντί να λήξει η ιστορία αποκτά μια κωμικοτραγική διάσταση!

 Ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Πολυγένης, προφανώς για να φανεί βασιλικότερος του βασιλέως, διαβιβάζει αναρμοδίως την αναφορά του Πρύτανη στον Στρατάρχη  List που εδρεύει στο Βελιγράδι!

Ο List, όπως ήταν επόμενο, την διαβιβάζει στον Στρατηγό Διοικητή Νοτίου Ελλάδας στην Αθήνα για να κάνει ανακρίσεις.

Αυτός, που θεωρούσε πως το θέμα έχει λήξει μετά το έγγραφο του Klemm .  προφανώς τα παίρνει στο κρανίο γιατί τον εξέθεσαν στους ανωτέρους του, και καλεί τον Πρύτανη Μπαλή να του απολογηθεί.

Ο Μπαλής, φοβισμένος από την έκταση που πήρε η ιστορία, του είπε πως για όλα φταίει ο Πολυγένης και πως ό ίδιος δεν μπορεί να επιβεβαιώσει όσα ο ίδιος έγραφε στην αναφορά του γιατί δεν είχε ό ίδιος προσωπική αντίληψη αλλά όσα έγραφε στην αναφορά του  ήσαν από πληροφορίες που του έδωσαν οι καθαρίστριες!

Όπως ήταν επόμενο κλήθηκε στην συνέχεια ο Πολυγένης ο οποίος έριξε με την  σειρά του και αυτός τα βάρη στον Πρύτανη και τελικά έγραψε δήλωση που έστειλε στον  List που ανακαλεί το έγγραφο που είχε στείλει προηγουμένως δηλώνοντας ταυτόχρονα  πως δεν είχε σκοπό να διαταράξει τις σχέσεις μεταξύ Γερμανών και Υπουργείου Παιδείας!

Και βέβαια για να μην ξαναέχουν παρόμοια προβλήματα στο μέλλον οι Γερμανοί, ο στρατιωτικός διοικητής κάλεσε εγγράφως όλους τους καθηγητές και υφηγητές να προσέλθουν  στην αίθουσα τελετών. Εκεί  εμφανίστηκε ο Γερμανός  αντισυνταγματάρχης  της στρατιωτικής δικαιοσύνης Frohwein και τους διάβασε την έκθεση από την ανάκριση που έγινε για τις καταστροφές.

Κατέληξε δε πως χάρις στην μεγαλοψυχία (!) των Γερμανών και στην ανασκευή των εγγράφων από τον Μπαλή και τον Πολυγένη  δεν τους παραπέμπει στο στρατοδικείο!

Η Γερμανική αντιπροσωπεία ζήτησε από τον Λογοθετόπουλο να ξαποστείλει τον Πολυγένη από το υπουργείο, αλλά αυτός του έδωσε 15 μέρες άδεια πιστεύοντας πως θα ξεχαστεί το πράγμα.

Την 25η Μαρτίου 1942 οι Γερμανοί έκαναν τελετή στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη  και είχαν κληθεί οι Υπουργοί ,οι Γενικοί Γραμματείς και οι Γενικοί Διευθυντές των Υπουργείων.

 Εκεί εμφανίστηκε με  επίσημο ένδυμα και ο Πολυγένης ενώ του είχε υποδειχθεί, για προφανείς λόγους, να μην παραστεί.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας ο  Klemm πήγε και ζήτησε την απομάκρυνση του και τελικά τον εξαπέστειλαν στο πολιτικό γραφείο του Τσολάκογλου. 

Τα στοιχεία βρίσκονται στο site " Αθεόφοβος" 

Αρχείο ΕΡΤ: από το Ντοκυμαντέρ "ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ" (1985).

Οι φωτογραφίες από τον πόλεμο της Συρίας που βραβεύτηκαν φέτος με Πούλιτζερ

Οι φωτογραφίες που αποτύπωσαν τον πόλεμο στη Συρία έδωσαν στο Associated Press το βραβείο Πούλιτζερ στην κατηγορία Φωτογραφική Κάλυψη Εκτακτης Είδησης.
Η σειρά φωτογραφιών του AP που κέρδισαν στο Πούλιτζερ:

Ο μικρός Αχμέτ θρηνεί το χαμό του πατέρα του Αμπτουλαζιζ Αχμέντ Αμπου, ο οποίος σκοτώθηκε από τα πυρά λεύθερου σκοπευτή στη βόρεια Συρία.  Rodrigo Abd - Associated Press



Πατέρας κρατάει στα χέρια του το άψυχο σώμα του γιου του κοντά στο Νοσοκομείο του Σαλέπι στη Συρία.  Manu Brabo - Associated Press


Σοκαρισμένη γυναίκα μετά το θάνατο δεκάδων αμάχων πολιτών, μεταξύ των οποίων και παιδιά, εξω από το Νοσοκομείο του Σαλέπι στη Συρία. Manu Brabo - Associated Press


Τραυματιμένη γυναίκα μεταφέρεται τραυματισμένη στο Νοσοκομείο του Σαλέπι στη Συρία. Narciso Contreras - Associated Press


Ανδρας πεσμένος στο έδαφος, τραυματισμένος στην κοιλιακή χώρα από πυρά του συριακού στρατού στο Χαλέπι. Narciso Contreras - Associated Press


Μια οικογένεια που εγκαταλείπει το σπίτι της για να σωθεί από τα πυρά και τις εχθροπραξίες στη βόρεια Συρία. Manu Brabo - Associated Press


Πολεμιστής αντίθετος με τον Μπασάρ Ασαντ και το καθεστώς, πυροβολεί στον αέρα. Narciso Contreras - Associated Press


Ο 11χρονος Μπιλάλ μαθαίνει τα «μυστικά» του πολέμου στη βόρεια Συρία.  Rodrigo Abd - Associated Press


Ελεύθερος σκοπευτής ... «εν ώρα υπηρεσίας» στο Χαλέπι Συρίας. Narciso Contreras - Associated Press


Στρατιώτες έτοιμοι να πυροβολήσουν. Javier Manzano - Associated Press


Διαδηλωτές στη βόρεια Συρία καίνε αφίσες του σύριου ηγέτη. Rodrigo Abd - Associated Press


Σπίτι κατεστραμμένο μετά από την εισβολή άρματος μάχης. Narciso Contreras - Associated Press


Η Αΐντα κλαίει σπαραχτικά, μόλις ανακάλυψε πως το σπίτι της είχε καταστραφεί ολοσχερώς σε βόρειο χωριό της Συρίας. Rodrigo Abd - Associated Press


Αίματα και ιατρικό υλικό στο κατεστραμμένο νοσοκομείο Νταρ αλ-Σιφα, στο Χαλέπι της Συρίας. Manu Brabo - Associated Press


Ο 21χρονος Μαχμούντ σε πρόχειρο νοσοκομειό στο Χαλέπι Συρίας. Khalil Hamra - Associated Press


Σύριοι πρόσφυγες στο δρόμο για την Τουρκία. Manu Brabo - Associated Press


Ο 10χρονος Αμπτουλάχ Αχμέντ έξω από μία σκηνη μετά την καταστροφή του σπιτιού του μετά από αεροπορική επιδρομή στο Ατμεχ της Συρίας. Muhammed Muheisen - Associated Press


Οι αντικαθεστωτικοί στρατιώτες ξεκουράζονται, στο Χαλέπι Συρίας.  Khalil Hamra - Associated Press


Κατεστραμμένα κτίρια στο τέλος της μέρας. Narciso Contreras - Associated Press


Σύριοι πρόσφυγες στον καταυλισμό, περιμένοντας λίγο φαγητό. Manu Brabo - Associated Press


Ανδρας φωτίζει με φακό το πτώμα ενός σύριου στρατιώτη. Manu Brabo - Associated Press

Πηγή: Οι απίστευτες φωτογραφίες από τον πόλεμο της Συρίας που βραβεύτηκαν φέτος με Πούλιτζερ | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/node/101754#ixzz2RI8OkkzG

ΓΕΛΙΟ -ΚΩΜΙΚΟ - ΟΡΙΣΜΟΣ Τ. Τσάπλιν - Μ. Κήτον

Το γέλιο είναι η έκφραση της χαράς ή της ευαρέσκειας, η δήλωσητης ευφρόσυνης αλλά και της ειρωνικής διάθεσης. Προκαλείται από ένασφάλμα ή αδεξιότητα, από κάποια παρεξήγηση, από μία ανατροπή του καθιερωμένου. Το γέλιο μπορεί να είναι γνήσιο ή υποκριτικό, πηγαίο ή συμβατικό. Εμφανίζεται σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής ζωής (οικογένεια, διαπροσωπικές σχέσεις, εργασιακό χώρο, σχολική ζωή, καλλιτεχνική δημιουργία κ.λπ.). Παρουσιάζει διαβαθμίσεις τόσο στην ένταση όσο και στην πρόθεση που υποδηλώνει (από το μειδίαμα έως το ακατάσχετο γέλιο και από το χιούμορ έως το σαρκασμό).

Η έννοια του γέλιου δεν πρέπει να συγχέεται με την έννοια του γελοίου ούτε η έννοια του αστείου με την έννοια της κυνικής στάσης απέναντι στη ζωή, τους ανθρώπους και τα πράγματα. Ο άνθρωπος που διαθέτει χιούμορ διακρίνεται από σοβαρότητα και αίσθηση του μέτρου, είναι πνευματώδης αι λεπτολόγος και προκαλεί το γέλιο στους άλλους με τις καίριες επεμβάσεις του χωρίς ωστόσο να προσβάλλει ή να φέρνει σε δύσκολη θέση τους γύρω του. Αντιθέτως, ο άνθρωπος που δεν διαθέτει

χιούμορ καταφεύγει σε χονδροειδείς και άκαιρες πράξεις γελοιοποιώντας πρώτα τον εαυτό του αλλά και τους υπολοίπους και φτάνοντας ή υπερβαίνοντας μερικές φορές τα όρια της απρέπειας.

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΓΕΛΙΟΥ

Α. Σε ατομικό επίπεδο:

i) Βιολογική:

• διευκολύνει την αναπνοή

• χαλαρώνει τους μυς

• προσφέρει αίσθημα ευφορίας και ηρεμίας

• προφυλάσσει από νευρώσεις

ii) Πνευματική

• οξύνει τη φαντασία

• καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη

• συμβάλλει στη διανοητική διαύγεια

• αντιτάσσεται στον καταναγκαστικό εξορθολογισμό

• διευκολύνει τη μάθηση

iii) Ψυχική

• αποφορτίζει τον άνθρωπο από την ένταση της καθημερινότητας

• οπλίζει το άτομο με κουράγιο και αισιοδοξία για τη ζωή

• αμβλύνει το άγχος

• συντελεί στην ψυχική πλήρωση του ανθρώπου

iv) Κοινωνική

• αποτελεί έκφραση καλοπροαίρετης διάθεσης

• βοηθά στη συναισθηματική προσέγγιση του συνανθρώπου

• δημιουργεί ένα ευχάριστο κλίμα στις συναναστροφές

• περιορίζει την εριστικότητα και τον ανταγωνισμό

• συνιστά μέσο καταλυτικής κριτικής

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΜΕΣΩΝ ΤΟΥ ΓΕΛΙΟΥ

Η συχνότητα του γέλιου και η ποιότητα των μέσων που το παράγουν καταδεικνύουν τα εξής:

• Ευαισθησία: το συναισθηματικό και ψυχικό υπόβαθρο, την ευγένεια, τον αυθορμητισμό που χαρακτηρίζουν έναν άνθρωπο ή ένα λαό

• Πνευματική στάθμη: το επίπεδο του πνευματικού πολιτισμού, ο κριτικός στοχασμός, η φαντασία, ο προβληματισμός, η αίσθηση του μέτρου

• Αισθητική καλλιέργεια: η διάκριση του ωραίου, ποιοτικού και ποσοτικού, όπως αναδύεται μέσα από τα καλλιτεχνικά επιτεύγματα ενός λαού και τις σχετικές του προτιμήσεις

ΓΕΛΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η αίσθηση του κωμικού είναι δείκτης της πολιτιστικής φυσιογνωμίας και ιδιαιτερότητας ενός λαού.

Μπορεί ένας λαός να τέρπεται με:

• χυδαιολογίες

• γελοιοποίηση προσώπων και ομάδων

• εύπεπτα κωμικά ευρήματα

• τυποποιημένη και εμπορευματοποιημένη διασκέδαση ή, αντίθετα, με:

• υψηλού επιπέδου ευρήματα

• δημιουργικό αυτοσαρκασμό

• λεπτή σάτιρα της εξουσίας

 Διδακτικό Υλικό για τους Θεματικούς Κύκλους της Α’ Λυκείου
ΤΕΥΧΟΣ Β΄
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ Εσωτερικές Εκδόσεις Εκπαιδευτηρίων Δούκα
Γ. Νταουλτζής, Π. Πανουτσοπούλου, Αν. Ραβδά, Αρ. Τσουκαντάς, Σ. Χαδιάρη
Έκφραση Έκθεση ιδακτικό Υλικό για τους Θεματικούς Κύκλους της Α’ Λυκείου Τεύχος Β’
2  Γ. Νταουλτζής, Π. Πανουτσο̟ούλου, Α. Ραβδά, Α. Τσουκαντάς, Σ. Χαδιάρη

ΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Δημοσιεύτηκε την 08-12-2011 / 03:44

Είναι ξεχωριστής σημασίας το γεγονός ότι το χιούμορ καλλιεργήθηκε ανέκαθεν σε όλους τους λαούς, με την χαρακτηριστική για τον καθένα εθνική νοοτροπία και είναι άσχετο με τα πολιτικά συστήματα ακόμη περισσότερο με τον συντηρητισμό ή τον επαναστατισμό.

Το γέλιο ως εποικοδομητικός παράγοντας της ανθρώπινης συμβίωσης παίζει αναμφισβήτητα τεράστιο ρόλο. Το γέλιο είναι η συντομότερη από σταση ανάμεσα στους ανθρώπους. Διάβασα κάπου, πως αν ο κόσμος ζει, είναι γιατί γελά. Και κάπου αλλού: ας βιαστούμε να γελάσουμε, πριν υποχρεωθούμε να κλάψουμε.

Το γέλιο εξυψώνει, ταπεινώνει, διδάσκει, πείθει, εγκρίνει, αποτρέπει, συμφιλιώνει, ηρεμεί και παράλληλα ως παράγοντας της ατομικής ευεξίας επιδρά ευεργετικά, ψυχολογικά και αποτελεί θεραπευτικό μέσο.

Είναι τόση η αξία του γέλιου και κατά συνέπεια του χιούμορ με όλες τις μορφές του, αστείο, ανέκδοτο, σκώμμα, ειρωνεία κλπ. ώστε θα ήταν δυνατόν, όπως λέει ο Α. Sauvy να ιδρυθεί έδρα πανεπιστημιακή με το αντικείμενο αυτό.

Να σημειώσουμε εδώ, ιδιαίτερα την ανάπτυξη του χιούμορ στην αρχαία Ελλάδα αλλά και στη Ρώμη. Στο επίγραμμα, στο μύθο, στη ΄΄χρεία΄΄, στα ανέκδοτα, στις παροιμίες, στις επιστολές, στην κωμωδία, στους μίμους.

Πολλές φορές από επώνυμο μετατρέπετε σε λαϊκό επιγραμματικό χιούμορ ή σε λαϊκό ανέκδοτο, με διαφορές από το σύγχρονο. Υπήρχε και τότε το λογοπαίγνιο, το αστείο, το κωμικό και πολλές φορές οι κάτοικοι ορισμένων πόλεων αποτελούσαν το αντικείμενο αθώου σκώμματος, γεγονός που μας θυμίζει σήμερα τα ποντιακά ανέκδοτα.

Σώζονται εξάλλου πολλές συλλογές αστείων και ανεκδότων, που αποδίδονται είτε σε επώνυμα πρόσωπα, είτε στην λαϊκή ανωνυμία. Να σημειωθεί ότι, τόσο η αρχαία Ελλάς όσο και η Ρώμη, είχαν ασχοληθεί με την θεωρητική πλευρά του θέματος και επεχείρησαν πολλές φιλοσοφικές μελέτες γύρω από αυτό.

Ας σημειωθεί ότι και Βίβλος και η Καινή διαθήκη εκτιμούν το γέλιο και προσφεύγουν πολλές φορές στο αστείο, ακόμη και στο λογοπαίγνιο.

Κατά τους πατέρες της εκκλησίας ΄΄ μόνον δια του γέλωτος τιμωρείται η ανοησία ΄΄ . Κατά δε την Γραφή: ΄΄ Κύριος αληθινού στόμα εμπλήσσει γέλωτος ΄΄.

Το χιούμορ, είτε με την μορφή λεπτού χαριτολογήματος ή λογοπαιγνίου, είτε με την μορφή χονδροειδούς για μας αθυροστομίας, εκαλλιεργείτο σε όλες τις εποχές. Βυζάντιο, μεσαίωνα, νεότερους χρόνους και από διάσημους συγγραφείς, που δεν ήσαν κατ’ ανάγκη σατυρικοί, όπως ο Γκαίτε, ο Βεραντέλος κλπ.

Υπάρχουν ειδικές μορφές χιούμορ. Το χιούμορ που σκοτώνει, το σατανικό χιούμορ δηλαδή, το μαύρο χιούμορ, το θεραπευτικό, το χιούμορ του φαρσέρ, του κλόουν, του μίμου, το χιούμορ του θεάτρου επιθεώρησης, της λογοτεχνίας, της καρικατούρας, του σκίτσου. Και στη μουσική υπάρχει χιουμοριστική γλώσσα, όπως και στην οπερέττα και την όπερα. Ας σημειωθεί ότι και ο χορός εκφράζει χιουμοριστικά πολλές φορές ή στο σύνολο του είναι χιουμοριστική εκδήλωση, όπως λ.χ. το ΄΄κακ-καν΄΄. Το αυτό ισχύει για τη μουσική παρωδία, που ενσωματώνει ποικίλες μορφές αστείου.

Μια ειδική μορφή χιούμορ, αναφέρεται στην πολιτική. Αυτονόητο είναι η αξία του χιούμορ στην πολιτική, αρκεί να ισχύει το ΄΄σωφρόνως μειδιάζειν΄΄ των αρχαίων. Με το χιούμορ, την άδολη ειρωνεία, το ανέκδοτο, το χαριτολόγημα αντιμετωπίζονται πολλές φορές δύσκολα προβλήματα στο χώρο της πολιτικής, συνθηματοποιούνται κρίσεις ή λύσεις, δημιουργείται κλίμα ηπιότερης αντιπαράθεσης, ανοχή και διευκολύνεται ο πολιτικός διάλογος. Αρκεί το χιούμορ αυτό να ΄΄μη είναι προϊόν κακίας ή να μη εκδηλώνει αποδοκιμασία ή καταδίκη΄΄ αλλά να εκφράζει την επιείκεια στις ανθρώπινες πλάνες και στα σφάλματα και την κατανόηση των ανθρωπίνων αδυναμιών΄΄.

Αθανάσιος Κανελλόπουλος

Δημοσιογράφος, Καθηγητής Ανώτατης Βιομηχανικής Σχολής Πειραιά, Πολιτικός

Το νευρικό γέλιο 

Το μη παθολογικό νευρικό γέλιο εκδηλώνεται περισσότερο σε περιστάσεις ή σε χώρους που αυτό δεν είναι επιτρεπτό, όπως παραδείγματος χάριν σε κηδείες, σχολικές αίθουσες, βιβλιοθήκες.Σε αυτούς τους χώρους κυρίως απαιτείται ησυχία και αυτοπειθαρχία. Τα αρνητικά συναισθήματα, όπως φόβος, άγχος, ένταση καθώς και οι καθημερινοί μικρόπονοι το νευρικό αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας που επινοεί ο οργανισμός μας με σκοπό να εκτονώνεται από το άγχος και το στρες, όπως και από τη συσσωρευμένη ένταση που νιώθει. Άλλωστε το ότι μετά από μια κρίση νευρικού γέλιου ηρεμούμε τελείως δεν είναι τυχαίο, αλλά αποτελεί λογική συνέχεια της εκτόνωσης μας.

Γιατί δεν μπορούμε να σταματήσουμε να γελάμε νευρικά; Γελάμε νευρικά όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση άγχους και έντασης. Συνεπώς το γέλιο μας αυτό είναι μη αρμόζον κοινωνικά και μας κάνει να φαινόμαστε αμήχανοι στους γύρω μας οι οποίοι γυρίζουν να μας κοιτάξουν. Η νευρικότητα και η αμηχανία που μας δημιουργούν τα αδιάκριτα βλέμματα των γύρω μας είναι ουσιαστικά και ο λόγος που δεν μπορούμε να σταματήσουμε. Με το γέλιο ο οργανισμός μας ξεσπάει δίνοντας μας την αίσθηση ότι αμυνόμαστε στα συναισθήματα που μας προκαλούν έντονα το αίσθημα του άγχους και της έντασης. Το νευρικό γέλιο λοιπόν αποτελεί έναν φαύλο κύκλο τον οποίο δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε απόλυτα.

Τι μας προσφέρει το νευρικό γέλιο; Το νευρικό γέλιο συχνά εκδηλώνεται απέναντι σε θέματα ταμπού, όπως καταστάσεις που αφορούν το θάνατο ή το σεξ. Αποτελεί ένα μυστηριώδες φαινόμενο και θεωρείται μηχανισμός άμυνας απέναντι σε στρεσογόνες καταστάσεις. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους το γέλιο αποτελεί το μήνυμα που δίνεται από τον έναν άνθρωπο στον άλλο για να μεταφέρει το μήνυμα ότι είμαστε φιλικοί και νιώθουμε ασφάλεια. Το νευρικό γέλιο αποτελεί μια έκφραση άρνησης της έντασης και μια προσπάθεια του ατόμου να νιώθει ασφαλές.

 Σεξιστικό γέλιο. Αυτά που λένε οι άντρες...

Δεν έχω μιλήσει στην γυναίκα μου τους τελευταίους 18 μήνες. Δεν θέλω να την διακόψω…
Ο τελευταίος καυγάς με την γυναίκα μου ήταν δικό μου λάθος. Με ρώτησε…«Τι έχει τηλεόραση»; Και εγώ απάντησα «Σκόνη»

Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τη Γη και μετά αναπαύτηκε. Κατόπιν δημιούργησε τον άντρα και μετά αναπαύτηκε. Στο τέλος ο Θεός δημιούργησε τη γυναίκα.
Από τότε ούτε ο Θεός ούτε ο άντρας αναπαύτηκαν ξανά.
Γιατί οι άντρες πεθαίνουν πριν από τις γυναίκες τους; Επειδή το θέλουν.
 
Ένας ζητιάνος πλησίασε μία καλοντυμένη κυρία που έκανε τα ψώνια της στο Κολωνάκι και της είπε: – «Δεν έχω φάει τίποτα εδώ και τέσσερις ημέρες»
Και εκείνη απάντησε:
-«Χριστέ μου μακάρι να είχα τη δύναμη να το κάνω και εγώ»
 
Συζήτηση μεταξύ πατέρα και γιου:
- Μπαμπά ξέρεις τι άκουσα; Σε κάποιες χώρες της Αφρικής ο άντρας δεν γνωρίζει την γυναίκα που θα παντρευτεί μέχρι την ημέρα του γάμου τους.
-Αυτό παιδί μου συμβαίνει σε όλες τις χώρες.
 
Ένας άντρας έβαλε μικρή αγγελία σε εφημερίδα «Ζητείται σύζυγος».
Την επόμενη μέρα έλαβε εκατοντάδες γράμματα. Όλα έλεγαν το ίδιο πράγμα.
«Μπορείς να πάρεις την δική μου».
 
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να θυμάσαι τα γενέθλια της γυναίκας σου, είναι να τα ξεχάσεις μία φορά.
 
Απλά σκέψου ότι αν δεν υπήρχε ο γάμος, οι άντρες θα περνούσαν τη ζωή τους θεωρώντας ότι ποτέ δεν κάνουν λάθη.
 
Αν θέλεις η γυναίκα σου να σε ακούει και να δίνει την δέουσα προσοχή σε αυτά που λες τότε ξεκίνα να παραμιλάς στον ύπνο σου.
 
Κάποιος άντρας δήλωσε «Δεν είχα καταλάβει τι σημαίνει πραγματική ευτυχία μέχρι που παντρεύτηκα. Αλλά δυστυχώς τότε ήταν πολύ αργά».
 
Συζήτηση μεταξύ πατέρα και γιου:
- Μπαμπά πόσο κοστίζει για να παντρευτεί κάποιος;
-Δεν ξέρω παιδί μου. Εγώ ακόμα πληρώνω.

 

Γελάτε το γέλιο αυξάνει και τη..... μακροζωία

 Και για όσους δεν το ξέρατε: Το γέλιο, ανεβάζει με φυσικό τρόπο τη διάθεση, ενισχύει το ανοσοποιητικό Σύστημα, βελτιώνει  το καρδιαγγειακό Σύστημα αυξάνει και τη  ... μακροζωία. 

Όλες αυτές οι  ιδιότητες  δεν συγκεντρώνονται  σε κάποιο μαγικό φίλτρο, αλλά στην ικανότητά μας να γελάμε. 

Δείτε τι αποκαλύπτουν οι έρευνες.

 1. Τα μωρά δεν γελούν παρά μόνο αφού συμπληρώσουν 3 μήνες ζωής. 

2. Όταν γελάμε, ο αέρας που εκπνέουμε, φεύγει από τους πνεύμονες με ταχύτητα 96 χλμ / ώρα. 

3. Χρησιμοποιούμε 17 μυς του προσώπου μας για να γελάσουμε και 47 για να  κατσουφιάσουμε. 

4. Οι χαρούμενοι άνθρωποι έχουν 40% μειωμένο κίνδυνο για καρδιοπάθεια συγκριτικά  με τους απαισιόδοξους. 

5. 17 λεπτά γέλιου την ημέρα, αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής σας κατά μία ημέρα.

6. Ένα 6χρονο παιδί γελά κατά μέσο όρο 300 φορές την ημέρα. Ένας ενήλικος γελά μόλις 15 φορές την ημέρα. 

7. Οι χαμογελαστοί σερβιτόροι παίρνουν 50% περισσότερα φιλοδωρήματα από τους αγέλαστους συναδέλφους τους. 

8. Ένα καλό γέλιο μπορεί να διαρκέσει μία ώρα. 

9. Οι περισσότεροι γελαστοί άνθρωποι ζουν στην Κούβα και τη Βραζιλία. Στον αντίποδα βρίσκονται οι κάτοικοι των σκανδιναβικών χωρών. 

10. Οι επιστήμονες έχουν καταγράψει 18 είδη χαμόγελου. 

11.Πρέπει να χαμογελάσετε περίπου 250.000 φορές για να κάνετε μία ρυτίδα. 

 

12. Το να γελάσετε 100 φορές ισοδυναμεί με το να κάνετε 10-15 λεπτά ποδήλατο. 

13.15 λεπτά γέλιου έχουν τα ίδια οφέλη με 2 ώρες ύπνου. 

14. Σύμφωνα με έρευνα του Γερμανού ψυχολόγου, Dr Michael Titze, τη  δεκαετία του '50, οι άνθρωποι γελούσαν κατά μέσο όρο 18  λεπτά την ημέρα. Σήμερα, είναι 4-6 λεπτά την ημέρα. 

15. Έρευνα του Πανεπιστημίου Vanderbilt διαπίστωσε ότι με το γέλιο καίμε λίγο παραπάνω  από μια  θερμίδα ανά λεπτό.

 16. Το γέλιο ακούγεται το  ίδιο σε όλους τους πολιτισμούς και  όλες τις κουλτούρες. 

Oι επιστήμονες, μάλιστα, πιστεύουν ότι το  γέλιο συνέβαλε στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ  των  προγόνων μας. Ο ήχος του γέλιου είναι  τόσο κοινός και  οικείος που είναι αναγνωρίσιμος ακόμη και αν παιχτεί ανάποδα στο μαγνητόφωνο. 

17. Με το γέλιο ο εγκέφαλος απελευθερώνει τις βήτα-ενδορφίνες, τις φυσικές οπιούχες ουσίες με αναλγητική  δράση. 

18. Το γέλιο ρίχνει τα επίπεδα της κορτιζόλης, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο το  ανοσοποιητικό Σύστημα  και  αποτρέποντας την  εμφάνιση ασθενειών.

Γέλιο και ελληνικός κινηματογράφος


 

Η ΤΈΧΝΗ ΤΟΥ ΓΈΛΟΥ




 ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΜΕΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΑ. Ακούμε αυτά που αξίζουν...
Να σε δω να γελάς - Κίτρινα Ποδήλατα
http://www.youtube.com/watch?v=IIG-JNdNYGM
2. Είναι το γέλιο σου - Λαυρέντης Μαχαιρίτσας
http://www.youtube.com/watch?v=ERaetjJRbic

3. Πάμπλο Νερούδα - Το γέλιο σου (tu risa)

http://www.youtube.com/watch?v=PaftN3-EM9Y
4. Το χαμόγελο - Δημήτρης Παπαμιχαήλ
http://www.youtube.com/watch?v=D4YCjezdf1s
5. για το χαμόγελο-Ν.Παπάζογλου
http://www.youtube.com/watch?v=vGdXQHip4G8
6. Αντώνης Ρέμος - Χαμογέλασε - Antonis Remos
http://www.youtube.com/watch?v=FrBAE1KPCjY
7. Χαμογέλασε στον Ηλιο-Μιχαλης Χατζηγιαννης.
http://www.youtube.com/watch?v=Ov9OZMLE7aw
8. ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΑΡΔΗΣ - ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΕ ΨΥΧΗ ΜΟΥ.wmv
http://www.youtube.com/watch?v=j-PjC5ct5jg
9. Rouvas Xamogela (NEW SONG)
http://www.youtube.com/watch?v=I6Uf75ovYFsSakis

Το χιούμορ, το γέλιο και οι επιδράσεις τους...

Το γέλιο έχει ευρύ φάσμα επιδράσεων στον ανθρώπινο οργανισμό. Ενδυναμώνει την άμυνα, μειώνει τη βουλιμία, μας κάνει πιο ανθεκτικούς στον πόνο, μειώνει την πίεση, ελαττώνει το στρες και βελτιώνει τους μυς.

Η άμυνα του οργανισμού μας, που βασίζεται σε αντισώματα των λεμφοκυττάρων Β και στις δράσεις των λεμφοκυττάρων Τ, ισχυροποιείται από το γέλιο. Το χιούμορ και το γέλιο έχουν σημαντικές δυνατότητες μείωσης και ανακούφισης από το στρες. Το γέλιο μειώνει στο αίμα ορμόνες του στρες (αδρεναλίνη, κορτιζόνη, επινεφρίνη) ενώ αυξάνει ορμόνες που προάγουν την υγεία (ενδορφίνες, νευροδιαβιβαστές).

Το διάφραγμα, οι κοιλιακοί και άλλοι σωματικοί μυς ασκούνται όταν γελούμε και έτσι βοηθούν την καρδία και τα αγγεία.

Η ψυχολογική και σωματική χαλάρωση που μας προσφέρει το γέλιο, απομακρύνει την προσοχή από καταστάσεις που προκαλούν θυμό, ενοχές, στρες και άλλα αρνητικά αισθήματα. Μας επιτρέπει να βλέπουμε δύσκολες καταστάσεις με νέα προοπτική, περισσότερο σαν πρόκληση παρά σαν απειλή.

Σε κοινωνικό επίπεδο, το γέλιο και το χιούμορ, δημιουργούν δεσμούς και καλύτερες σχέσεις με άλλους.

Επειδή το γέλιο είναι μεταδοτικό, εάν στη ζωή μας εισαγάγουμε περισσότερο γέλιο, θα βοηθούμε και άλλους στο περιβάλλον μας να γελούν περισσότερο, γεγονός που θα έχει θετικές προεκτάσεις.

Βελτιώνοντας την ψυχική διάθεση των άλλων που είναι μαζί μας διαμέσου του γέλιου και του χιούμορ, θα μειώνεται όχι μόνο το δικό τους στρες αλλά και το δικό μας. Έτσι, η ποιότητα των σχέσεων θα βελτιώνεται με πλεονεκτήματα για όλους.

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας γελούν μέχρι και 400 φορές την ημέρα. Δυστυχώς στην ενήλικη ζωή, η συχνότητα του γέλιου μειώνεται δραστικά στις 17 φορές κάθε μέρα.

Βλέπουμε ότι ενώ το γέλιο έχει πολλές ευεργετικές δράσεις στην ψυχική και σωματική υγεία, η συχνότητα του μειώνεται δραστικά στην ενήλικη ζωή.

Πώς μπορούμε να γελούμε περισσότερο; Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που βοηθούν στο να γελούμε περισσότερο.

Στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στο θέατρο, προσφέρονται κωμωδίες που μπορούν να εισαγάγουν περισσότερο γέλιο στη ζωή μας. Το γέλιο αυξάνεται όταν είμαστε με καλούς φίλους.

Παρακολουθώντας μια κωμωδία με φίλους, το γέλιο λόγω μεταδοτικότητας, είναι περισσότερο και δημιουργεί ευχάριστες αναμνήσεις. Δημιουργούνται επίσης λόγω συντροφιάς και άλλα αστεία που αυξάνουν το ευεργετικό γέλιο.

Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις καθημερινές δυσκολίες της ζωής, έχει σημασία στην υγεία μας. Αντί να παραπονιόμαστε, είναι καλύτερα στο μέτρο του δυνατού να τις βλέπουμε με άλλη οπτική γωνία και να προσπαθούμε να βλέπουμε με χιούμορ τα γεγονότα.

Έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και όταν δεν υπάρχει πραγματικό γέλιο αλλά γίνεται προσπάθεια από τους ανθρώπους να γελούν, τα αποτελέσματα είναι θετικά.

Μερικοί ειδικοί συστήνουν περισσότερο χαμόγελο με προσποίηση γέλιου διότι αυτό δυνατό να προκαλεί πραγματικό γέλιο, με σημαντικό όφελος για την υγεία. Το γέλιο είναι ένα σημαντικό όπλο που μας προσφέρεται για βελτίωση της ψυχικής και σωματικής υγείας.

Το κωμικό του Buster Keaton

(μια επισκόπηση της καριέρας του)

Όπως ο Τσάπλιν Τσάπλιν/ Charlie Chaplin έτσι και ο Μπάστερ Κήτον/ Buster Keaton μεταπήδησε στον κινηματογράφο από το μιούζικ-χώλ, αλλά οι συνθήκες της ζωής του ήταν εντελώς ιδιαίτερες γιατί η καταγωγή του ήταν από οικογένεια που δούλευε στο βαριετέ κι έτσι ο Κήτον βρισκόταν στην σκηνή προτού αρχίσει καλά-καλά να περπατάει. Σαν μέλος του οικογενειακού θιάσου που δούλευε μ’ επιτυχία, ο Κήτον δεν γνώρισε ποτέ τις οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες που πέρασε ο Τσάπλιν. Το να παίζει σε κωμωδίες και το να λύνει σκηνικά προβλήματα ήταν γι αυτόν η καθημερινή του ζωή και το μεγάλο του ενδιαφέρον. Αλλά ο Κήτον είχε μάθει κι άλλες τέχνες. Ασκημένος από τα πολύ μικρά του χρόνια ανέπτυξε μια σπάνια ευκινησία συνάμα με το αθλητικό πνεύμα, που του έδωσαν την ικανότητα σαν ηθοποιός «να κάνει θαύματα με την ίδια ευκολία που ανέπνεε». Μπορούσε να κάνει άλματα και τούμπες, να κατρακυλάει σε γκρεμούς και να πέφτει από στέγες σπιτιών. Σαν ηθοποιός ήταν αντάξιος του Τσάπλιν κι επιπλέον ήταν προικισμένος με εγκράτεια και μ’ ένα φίνο φυσικό γούστο.
Το πόσο τέλεια είχε εξελίξει τις ικανότητες του μέσα στην επιθεώρηση είναι ήδη φανερό στις πρώτες του ταινίες που έφταιξε με τον Ρόσκο Άρμπακλ/ Roscoe Arbuckle. Πράγματι οι ταινίες του Άρμπακλ έγιναν σημαντικά καλύτερες ποιοτικά τον καιρό (έναν χρόνο περίπου) που ο Κήτον δούλευε με τον θίασο. Τα μοναδικά του όμως χαρίσματα ωρίμασαν οριστικά όταν κατάφερε, ανεξάρτητος πια, να έχει τα δικά του στούντιο. Ανάμεσα στα 1920-1928 έκανε μερικές μικρού μήκους ταινίες και 12 μεγάλου μήκους που αντιπροσωπεύουν ένα πράγματι καταπληκτικά επίτευγμα. Η εφευρετικότητα του δεν βρίσκεται ποτέ σε κάμψη -σχεδόν ποτέ δεν επαναλαμβάνεται παρά μόνο όταν πρόκειται να καλυτερέψει κάποιο απ’ τα γκάγκς του.
Ο Κήτον ήταν πάνω απ’ όλα ένας προικισμένο ηθοποιός. Αντίθετα με τους μεγάλους κωμικούς της εποχής του δημιούργησε ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών χαρακτήρων. Στο «Πλοίο» (The Boat) είναι σύζυγος και πατέρας στο «Απόφοιτος Κολεγίου» (College) και στο «Ατμόπλοιο Μπίλ Τζούνιορ» (Steamboat Bill Jr.)είναι ένας νέος κολεγίου σε μερικές ταινίες υποδύεται εκατομμυριούχους σε άλλες κάποιον περιπλανώμενο αλήτη. Στον «Καουμπόη» (Go West) γίνεται καουμπόη στον «Κουφιοκέφαλο» (The Saphead) χρηματιστής. Έδωσε στο κάθε χαρακτήρα αυτόνομη εγκυρότητα κι όμως στο τέλος όλοι συγκλίνουν στην ίδια εξαίσια φιγούρα στο Μπάστερ: ένα παιχνίδισμα, ένα γελοίο μικρό ζώο, συνήθως μ’ ένα πλατύ καπέλο πατημένο στο κεφάλι του, που περπατάει βαριά με τα δυσκίνητα κοντά πόδια του με τα χέρια του έτοιμα να αρχίσουν να κουνιούνται ξαφνικά σαν ανεμόμυλους και στο κέντρο όλης της δράσης ένα ακίνητο λυπημένο πρόσωπο παράλογα σοβαρά και μοναδικά όμορφο.
Το «Μεγάλο Πέτρινο Πρόσωπο» είναι όμως ένας αβάσιμος μύθος. Το πρόσωπο του Μπάστερ ήταν το πιο εκφραστικό απ’ όλα. Όταν κάποτε τον ρώτησαν γιατί δεν χαμογελάει ποτέ, απάντησε: «Έχω κι άλλους τρόπους να δείξω ότι είμαι ευτυχισμένος». Ένα αργό ανοιγοκλείσιμο του ματιού είναι ικανό να εκφράσει τη χαρά κι όταν στο τέλος της ταινίας «Τρεις εποχές» (Three Ages) καταφέρνει να πάρει το κορίτσι και το γιορτάζει πετώντας το καπέλο του στον αέρα, η έκσταση του είναι εκρηκτική. Μπορεί επίσης να είναι σπαρακτικός ποτέ όμως μελό. Υπάρχει μια σκηνή στον «Κινηματογραφιστή» (The Cameraman) έντονη όσο καμιά άλλη στον κινηματογράφο. Το κορίτσι που αγαπά και του οποίου μόλις έχει σώσει τη ζωή τον εγκαταλείπει για κάποιον άλλο. Ο Μπάστερ σ’ ένα μεγάλης διάρκειας πλάνο σωριάζεται στην όχθη της λίμνης.
Το πάθος όμως είναι παροδικό. Στο τέλος ο Μπάστερ θριαμβεύει πάντα. Κι αυτό είναι το κλειδί για όλους τους χαρακτήρες που αναπαριστά. Γιατί παρ’ όλο που είναι μικρός και μόνος και ευαίσθητος, είναι επίσης γεμάτος αυτοπεποίθηση, ακατάβλητος και συνεχώς πολυμήχανος. Η τύχη μπορεί να τον βοηθά αλλά είναι βασικά ή δική του ευστροφία που νικά στο τέλος τις φαινομενικά ανυπέρβλητές δυσκολίες. Στις χαρακτηστικές ιστορίες του Κήτον, ο αβοήθητος, εντελώς ανθρώπινος ήρωας βρίσκεται αντιμέτωπος με κάποιο υπεράνθρωπο πρόβλημα. Στον «Πλοηγό» (The Navigator) ή μοίρα τον βρίσκει μόνο με το κορίτσι του σ’ ένα ακυβέρνητο υπερωκεάνιο ικανό να χωρίσει χίλιους ανθρώπους. Στο «Ο Στρατηγός» (The General) είναι ένας Νότιος του Εμφύλιου Πολέμου που, μονόχειρας ο ίδιος, τα βάζει μ’ όλες τις στρατιές των Βορείων. Στο «Εφτά Ευκαιρίες» (Seven Chances) πρέπει μέσα σε μισή μέρα να παντρευτεί.
Από τα παιδικά του ακόμα χρόνια, ο Κήτον έβρισκε συναρπαστικά τα μηχανικά προβλήματα και τις μηχανικές κατασκευές. Αγαπούσε τις μηχανές και τις εφευρέσεις. Από κει ξεκινάει και το πόσο γρήγορα αφομοίωσε την τεχνική του κινηματογράφου και η επακόλουθη εκπληκτικά τέλεια γνώση των μέσων που χρησιμοποιούσε. Αυτή η μαστοριά του δεν απορρέει μόνο από την χρήση της κάμερα, και των διαφόρων τρυκ (που μερικά απ’ αυτά δεν έχουν ακόμα ξεπεραστεί ούτε εξηγηθεί) όπως η κλασική μικρού μήκους ταινία του «Πλαίηχάους» (Playhouse), ένας θρίαμβος των τρυκ όπου ο Μπάστερ έπαιζε όλους τους ρόλους και τους ηθοποιούς μιας επιθεώρησης και το ίδιο το κοινό. Το πιο σημαντικό είναι οι αλάθητες λύσεις που εφαρμόζει σε κάθε σκηνοθετικό πρόβλημα. Διέθετε μια άψογη αίσθηση του κωμικού. Τα γκάγκς του δεν ήταν ποτέ εμβόλιμα μέσα στις ταινίες αλλά είχαν άμεση σχέση με την αφήγηση και τα στοιχεία της δράσης. Μέσα στη δομή τους υπήρχε η ίδια άψογη αίσθηση η ίδια σαγήνη της μηχανικής τεχνικής. Τα γκάγκς των ώριμων ταινιών του είναι φτιαγμένα με την γοητεία των γεωμετρικών σχεδίων, ραφιναρισμένα, εξευγενισμένα, ρυθμικά. Η ποιότητα του εμφανίζεται καθαρά για πρώτη φορά σε μια σεκάνς της ταινίας «Τρεις Εποχές» (1923). Ο Μπάστερ δραπετεύει από ένα αστυνομικό τμήμα., σκαρφαλώνει σε μια στέγη, πηδάει το κενό ανάμεσα στους ουρανοξύστες και σε μια μακρίζα, κατεβαίνει τρία πατώματα από τις τέντες, αρπάζεται από τον σωλήνα της αποχέτευσης που σπάει και σπρώχνοντας τον με μια γωνία 180 τον πετάει μέσα σ’ ένα παράθυρο δύο πατώματα πιο κάτω, στον κοιτώνα ενός πυροσβεστικού τμήματος. Γλιστράει κάτω από τον Πυροσβεστικό στύλο και βρίσκεται στο πίσω μέρος μιας αντλίας που μόλις ξεκινάει να πάει να σβήσει την φωτιά –που έχει ξεσπάσει στο αστυνομικό τμήμα απ’ όπου δραπέτευσε ο Μπάστερ. Κι όλ’ αυτά με μια συνεχή ρυθμική κίνηση που αναδεικνύει την αψεγάδιαστη αίσθηση χρόνου του Κήτον σαν ηθοποιού σκηνοθέτη και μοντέρ.
Ο Κήτον από το 1923 από τότε που άρχισε την παραγωγή ταινιών μεγάλου μήκους μπορεί να θεωρηθεί σαν ίσος με κάθε άλλον σκηνοθέτη που δουλεύει τότε στο Χόλλυγουντ. Μετά το 1928 το συνεργείο του Κήτον απορροφήθηκε από την Μέτρο Γκόλντουιν Μάγιερ και σύντομα φάνηκε ότι εκεί μέσα δεν υπήρχε χώρος για τρόπους κινηματογραφικής δουλείας τόσο προσωπικούς όπως του Κήτον. Του επέβαλαν σκηνοθέτες τα σενάρια του γυρνούσαν από επιτροπή σε επιτροπή. Παρ’ όλο το διαφορετικό ήδη κλίμα ο «Κινηματογραφιστής» ήταν μια πλήρης επιτυχία και μάλιστα πειριείχε μερικά από τα καλύτερα γκάγκς του κωμικού. Αλλά το «Γάμος από πείσμα» (In Spite Marriage), η τελευταία του βουβή ταινία, ήταν άνιση. Ήταν η αρχή του ξεπεσμού του Κήτον που επιταχύνθηκε όταν – όπως κι άλλοι μεγάλοι καλλιτέχνες πριν και μετά τον Κήτον- πρόσβαλε τον κύριο Μάγιερ. Στερημένος από τα μέσα της τέχνης του έζησε πολλά χρόνια μέσα στην ερημιά του αλκοόλ και την επιβεβλημένη αδράνεια .Μόνο προς το τέλος της ζωής του αναγνωρίστηκε, αρκετά καθυστερημένα σαν μεγάλος καλλιτέχνης κωμικός και σκηνοθέτης.

(Από το βιβλίο του David Robinson, The Great Funnies: A History of Film Comedy (1969) και από το βιβλίο των Charles Higham, Joel Greenberg, Hollywood in the Forties (1970). Ελληνική μετάφραση Λιάνα Οικονόμου. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Τσόντα τ. 5 Απρίλης-Μάης- Ιούνης 1980) Αναδιμοσίευση - Σινεφίλια

 

Τ.Τσάπλιν

Ο Σερ Τσαρλς Σπένσερ Τσάπλιν ο νεότερος γνωστότερος με το υποκοριστικό Τσάρλι και, στην Ελλάδα κυρίως, με το προσωνύμιο "Σαρλό" γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στο Λονδίνο

Χρονικά είναι η πρώτη παγκόσμια αναγνωρίσιμη φιγούρα του κινηματογράφου, κυρίως μέσω του χαρακτήρα Σαρλό που ενσάρκωνε στις πρώτες ταινίες του.

Παιδί χωρισμένων γονιών με πατέρα αλκοολικό, που πέθανε όταν ο Τσάπλιν ήταν δέκα ετών και μητέρα έγκλειστη σε άσυλο ανιάτων ψυχικών νοσημάτων, βγήκε για πρώτη φορά στη σκηνή στην ηλικία των πέντε ετών, όταν ακόμα η μητέρα του δεν είχε εγκαταλείψει την καριέρα της, για να την αντικαταστήσει ένα βράδυ που ήταν άρρωστη, εκτελώντας με κωμικό τρόπο ένα τραγούδι-σουξέ μέσα σε καταιγισμό χειροκροτημάτων.

Ο ίδιος όχι μόνο πρωταγωνιστούσε αλλά ήταν επίσης ο σεναριογράφος, σκηνοθέτης και συνθέτης της μουσικής των ταινιών του. Η παγκόσμια καταξίωση ήρθε μέσα από τις μεγάλου μήκους ταινίες του, όπως οι Μοντέρνοι Καιροί, Ο Μεγάλος Δικτάτωρ, Τα Φώτα της Πόλης, Ο Κύριος Βερντού.Το 1952 στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου και της Μαύρης Λίστας, έπεσε σε δυσμένεια λόγω των αριστερών πολιτικών φρονημάτων του. Ενώ ταξίδευε προς το Λονδίνο, έμαθε την απόφαση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης να άρει τη βίζα του και επομένως το δικαίωμα επιστροφής.Μετά από αυτό το γεγονός παρέμεινε οριστικά στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Βεβέ της Ελβετίας όπου πέθανε στις 25 Δεκεμβρίου του 1977.

Στο διάστημα αυτό ταξίδεψε στην Αμερική μόνο μια φορά, το 1972 προκειμένου να παραλάβει το ειδικό Τιμητικό Οσκαρ για τη συνεισφορά του στην έβδομη τέχνη, κερδίζοντας το μεγαλύτερο σε διάρκεια χειροκρότημα της ιστορίας των βραβείων.Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει δέκατο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.Στη ζωή του Τσάρλι Τσάπλιν υπήρξαν πολλές γυναίκες. Ο Τσάπλιν παντρεύτηκε τέσσερις φορές, όλες με συναδέλφους του. Εκτός των τεσσάρων γάμων του όμως είχε και πολλές άλλες σχέσεις. Συνολικά απέκτησε 11 παιδιά, ένα από τον πρώτο γάμο, που πέθανε λίγες μέρες μετά τη γέννα, δύο από το δεύτερο και οκτώ από τον τέταρτο, με την Όνα, κόρη του Ευγένιου Ο' Νηλ που όταν έγινε ο γάμος, το 1943 ήταν μόλις 18 ετών.

Αυτός ο γάμος κράτησε 34 χρόνια, μέχρι το θάνατό του Τσάπλιν.Καθώς ο Τσάπλιν με πολλές από τις ταινίες του έθιγε αρνητικές πλευρές της αμερικανικής κοινωνίας, διάφορες κοινωνικές ομάδες θεωρούσαν ότι θίγονται από το έργο του και έψαχναν αφορμές για να τον χτυπήσουν. Έτσι, όταν μια πρώην ερωμένη του ηθοποιού, η Τζόαν Μπάρι, εισέβαλε με ένα όπλο στο σπίτι του απειλώντας να τον σκοτώσει και στη συνέχεια να αυτοκτονήσει και έπειτα ζήτησε να αναγνωριστεί δικαστικά ότι πατέρας του παιδιού που επρόκειτο να γεννήσει ήταν ο Τσάπλιν, πουριτανικές οργανώσεις γυναικών, σύνδεσμοι παλαιών στρατιωτών καθώς και το ίδιο το FBI την υποστήριξαν. Τελικά το δικαστήριο δικαίωσε την Μπάρι, μολονότι το τεστ αίματος που έγινε για να αποδειχθεί αν ο Τσάπλιν ήταν ο πατέρας ήταν αρνητικό.

Ο Σερ Τσαρλς Σπένσερ Τσάπλιν ο νεότερος γνωστότερος με το υποκοριστικό Τσάρλι και, στην Ελλάδα κυρίως, με το προσωνύμιο "Σαρλό" γεννήθηκε στις 16 Απριλίου 1889 στο Λονδίνο Χρονικά είναι η πρώτη παγκόσμια αναγνωρίσιμη φιγούρα του κινηματογράφου, κυρίως μέσω του χαρακτήρα Σαρλό που ενσάρκωνε στις πρώτες ταινίες του. Παιδί χωρισμένων γονιών με πατέρα αλκοολικό, που πέθανε όταν ο Τσάπλιν ήταν δέκα ετών και μητέρα έγκλειστη σε άσυλο ανιάτων ψυχικών νοσημάτων, βγήκε για πρώτη φορά στη σκηνή στην ηλικία των πέντε ετών, όταν ακόμα η μητέρα του δεν είχε εγκαταλείψει την καριέρα της, για να την αντικαταστήσει ένα βράδυ που ήταν άρρωστη, εκτελώντας με κωμικό τρόπο ένα τραγούδι-σουξέ μέσα σε καταιγισμό χειροκροτημάτων. Ο ίδιος όχι μόνο πρωταγωνιστούσε αλλά ήταν επίσης ο σεναριογράφος, σκηνοθέτης και συνθέτης της μουσικής των ταινιών του. Η παγκόσμια καταξίωση ήρθε μέσα από τις μεγάλου μήκους ταινίες του, όπως οι Μοντέρνοι Καιροί, Ο Μεγάλος Δικτάτωρ, Τα Φώτα της Πόλης, Ο Κύριος Βερντού.Το 1952 στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου και της Μαύρης Λίστας, έπεσε σε δυσμένεια λόγω των αριστερών πολιτικών φρονημάτων του. Ενώ ταξίδευε προς το Λονδίνο, έμαθε την απόφαση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης να άρει τη βίζα του και επομένως το δικαίωμα επιστροφής.Μετά από αυτό το γεγονός παρέμεινε οριστικά στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Βεβέ της Ελβετίας όπου πέθανε στις 25 Δεκεμβρίου του 1977. Στο διάστημα αυτό ταξίδεψε στην Αμερική μόνο μια φορά, το 1972 προκειμένου να παραλάβει το ειδικό Τιμητικό Οσκαρ για τη συνεισφορά του στην έβδομη τέχνη, κερδίζοντας το μεγαλύτερο σε διάρκεια χειροκρότημα της ιστορίας των βραβείων.Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον έχει κατατάξει δέκατο στη λίστα με τους 25 μεγαλύτερους σταρ όλων των εποχών.Στη ζωή του Τσάρλι Τσάπλιν υπήρξαν πολλές γυναίκες. Ο Τσάπλιν παντρεύτηκε τέσσερις φορές, όλες με συναδέλφους του. Εκτός των τεσσάρων γάμων του όμως είχε και πολλές άλλες σχέσεις. Συνολικά απέκτησε 11 παιδιά, ένα από τον πρώτο γάμο, που πέθανε λίγες μέρες μετά τη γέννα, δύο από το δεύτερο και οκτώ από τον τέταρτο, με την Όνα, κόρη του Ευγένιου Ο' Νηλ που όταν έγινε ο γάμος, το 1943 ήταν μόλις 18 ετών. Αυτός ο γάμος κράτησε 34 χρόνια, μέχρι το θάνατό του Τσάπλιν.Καθώς ο Τσάπλιν με πολλές από τις ταινίες του έθιγε αρνητικές πλευρές της αμερικανικής κοινωνίας, διάφορες κοινωνικές ομάδες θεωρούσαν ότι θίγονται από το έργο του και έψαχναν αφορμές για να τον χτυπήσουν. Έτσι, όταν μια πρώην ερωμένη του ηθοποιού, η Τζόαν Μπάρι, εισέβαλε με ένα όπλο στο σπίτι του απειλώντας να τον σκοτώσει και στη συνέχεια να αυτοκτονήσει και έπειτα ζήτησε να αναγνωριστεί δικαστικά ότι πατέρας του παιδιού που επρόκειτο να γεννήσει ήταν ο Τσάπλιν, πουριτανικές οργανώσεις γυναικών, σύνδεσμοι παλαιών στρατιωτών καθώς και το ίδιο το FBI την υποστήριξαν. Τελικά το δικαστήριο δικαίωσε την Μπάρι, μολονότι το τεστ αίματος που έγινε για να αποδειχθεί αν ο Τσάπλιν ήταν ο πατέρας ήταν αρνητικό.