του Γιάννη Σιώτου

Σύμφωνα με μελέτες, τα παιδιά εύπορων γονέων έχουν μεγαλύτερο εγκέφαλο από τα παιδιά λιγότερο προνομιούχων οικογενειών
Μία είδηση στην πρώτη σελίδα της χθεσινή "Αυγής" από το ιατρικό ρεπορτάζ συνόψιζε με έναν σχεδόν οργουελιανό τρόπο το μέλλον...
"Τα παιδιά εύπορων και μορφωμένων γονέων έχουν μεγαλύτερο εγκέφαλο και καλύτερες νοητικές επιδόσεις από παιδιά λιγότερο προνομιούχων οικογενειών, υποστηρίζει έρευνα του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας", ανέφερε το ρεπορτάζ.
Ψάχνοντας λίγο περισσότερο ανακάλυψα ότι η έρευνα που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο επιστημονικό περιοδικό "Nature Neuroscience" ήταν η πλέον εκτενής στο είδος της, μιας και εξέτασαν την πνευματική ανάπτυξη 1.099 αγοριών και κοριτσιών ηλικίας μεταξύ 3 και 20 ετών, τα οποία προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι Αμερικανοί επιστήμονες στην πραγματικότητα προσπάθησαν να "μετρήσουν" τις επιπτώσεις που έχουν οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δεδομένα στις βιολογικές, τις νοητικές και τις πνευματικές επιδόσεις των νέων αυτών ως ενηλίκων.
Κοντολογίς, συνέκριναν το εισόδημα και το μορφωτικό επίπεδο των γονιών και μέτρησαν με ειδικούς σαρωτές την επιφάνεια του εγκεφάλου παιδιών και εφήβων που έλαβαν μέρος στην έρευνα. Παράλληλα, συνέκριναν τα αποτελέσματα τεστ νοημοσύνης. Και το αποτέλεσμα ήταν πραγματικά συγκλονιστικό, καθώς απέδειξαν ότι "το κοινωνικό περιβάλλον έχει μεγάλη επιρροή στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του εγκεφάλου". Διαπιστώθηκαν μάλιστα μεγάλες διαφορές στις ζώνες του εγκεφάλου που αναλαμβάνουν την ομιλία, το διάβασμα, τη μνήμη, την αποφασιστικότητα και την αντίληψη του χώρου.


Το σίγουρο είναι ότι και στο παρελθόν πολλοί ερευνητές προσπάθησαν να συνδέσουν την οικονομική κατάσταση ενός ανθρώπου με το επίπεδο υγείας. Παλαιότερες έρευνες είχαν αποπειραθεί -πετυχημένα- να συνδέσουν το επίπεδο της υγείας και το προσδόκιμο ζωής με τη φτώχεια και τη δυνατότητα πρόσβασης των ανθρώπων στις υπηρεσίες υγείας. Άλλες έρευνες είχαν κάνει ανάλογες απόπειρες σε επίπεδο κρατών. Δηλαδή προσπάθησαν να συνδέσουν τις επιδημίες της χολέρας στην Αϊτή και του Έμπολα στην Αφρική με το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα και τις δημόσιες δαπάνες των κρατών αυτών. Είχαν μάλιστα καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι οι επιδημίες αυτές εμφανίστηκαν λόγω... φτώχειας. Στη διεθνή βιβλιογραφία μπορεί να βρει κανείς και έρευνες στις οποίες οι επιστήμονες συνέδεσαν την παρουσία του ΔΝΤ σε μία χώρα με το προσδόκιμο της ζωής, την εμφάνιση "ξεχασμένων" ασθενειών και τη θνησιμότητα.
Όλες απέδειξαν ότι η φτώχεια κλονίζει την υγεία κυρίως των παιδιών. Τώρα αποδεικνύεται ότι το πλήγμα δεν αφορά μόνο τη βιολογική υγεία, αλλά και την πνευματική και την ψυχολογική, δημιουργώντας δεδομένα που δεν είναι αναστρέψιμα.
Η προοπτική ενός πλανήτη στον οποίο η ανισότητα τις επόμενες δεκαετίες δεν θα αναπαράγεται μόνο με βάση την οικονομία, αλλά αντίθετα θα είναι -και- κομμάτι μιας διαδικασίας που θα υπόκειται σε βιολογικούς κανόνες, φαίνεται ότι προβάλλει ανησυχητική. Το γεγονός μάλιστα ότι τα συμπεράσματα από την έρευνα αυτή εξήχθησαν με βάση στοιχεία από παιδιά, εφήβους, αλλά και νεαρούς ενήλικες που ζουν στις ΗΠΑ, δείχνει ότι η διαδικασία αυτή δεν περιορίζεται μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά αντίθετα είναι μια πραγματικότητα στην ανεπτυγμένη Δύση.
Αν μάλιστα κάποιος συνδέσει τους αριθμούς οι οποίοι αφορούν στους φτωχούς ανθρώπους που ζουν στις χώρες της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, πραγματικά θα αισθανθεί ότι βρίσκεται στο κατώφλι μίας συστηματικής και προμελετημένης περιθωριοποίησης εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων. Και μάλιστα οι αριθμοί αυτοί δεν αφορούν ενήλικες, αλλά παιδιά. Σύμφωνα με έκθεση της UNICEF, η οποία δημοσιοποιήθηκε τον Οκτώβριο 2010: σε 41 από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου ζουν 76,5 εκατομμύρια παιδιά σε σχετική φτώχεια. Αυτό σημαίνει ότι οι οικογένειές τους διαθέτουν εισόδημα μικρότερο από το 60% του μέσου όρου του ευρωπαϊκού εισοδήματος.
Στην Ελλάδα, τη Λιθουανία και την Ισπανία, πάνω από το 36% των παιδιών ανήκει σε αυτήν την κατηγορία. Το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ είναι 32% και στην Ιταλία 30%. Σύμφωνα μάλιστα με τους συντάκτες της έρευνας, οι παράγοντες που συμβάλλουν στην παιδική φτώχεια είναι: η ανεργία των γονιών, η περιορισμένη κρατική στήριξη, το μεταναστευτικό υπόβαθρο και τα πολλά αδέλφια! Με απλά λόγια, οι πολιτικές επιλογές οι οποίες χαρακτηρίζουν την οικονομική πολιτική που έχει επιβληθεί τόσο στις χώρες της Ε.Ε. όσο και στις ανεπτυγμένες χώρες της αμερικανικής ηπείρου.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να συνδέσει μεταξύ τους τις δύο έρευνες. Ο συνδυασμός τους οδηγεί στο συμπέρασμα ότι 76,5 εκατομμύρια παιδιά στις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου, θα είναι αυριανοί ενήλικες, οι οποίοι θα έχουν σαφές μειονέκτημα σε σχέση με τους εύπορους συνομηλίκους τους. Και αυτό δεν είναι καπρίτσιο της φύσης, αλλά συνειδητή και προσχεδιασμένη πολιτική επιλογή των πολιτικών τους ηγεσιών, που όχι μόνο δεν κάνουν τίποτε για να καταπολεμήσουν τη φτώχεια των παιδιών αυτών και τις γενεσιουργούς αιτίες που την προκαλούν, αλλά αντίθετα με τις επιλογές τους συντελούν ώστε κάθε μέρα ο αριθμός αυτός να μεγαλώνει.
Πραγματικά, αναρωτιέται κανείς για το πώς μπορεί να χαρακτηρίσει όλους αυτούς που τα τελευταία χρόνια προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες των χωρών της Δύσης, όχι μόνο για την ορθότητα των πολιτικών που εφαρμόζουν, αλλά και για την αναγκαιότητά της. Και εδώ δεν μιλάμε για την Ακροδεξιά, τη Δεξιά ή ακόμα και για τη σοσιαλδημοκρατία, αλλά για ολόκληρο το πολιτικό φάσμα. Μόνο μια λέξη υπάρχει στο λεξικό για να χαρακτηρίσει τις επιλογές αυτές: έγκλημα. Συνειδητό, προμελετημένο, με σκοπιμότητα και πρόδηλο μελλοντικό οικονομικό αποτέλεσμα, για τους εμπνευστές και κυρίως για εκείνους που τους στηρίζουν, τους υποστηρίζουν και τους χρηματοδοτούν.
Προλαβαίνουμε; Μπορεί να έχουμε καθυστερήσει αλλά δεν είναι αργά για να εφαρμοστεί μια πολιτική που αποκλειστικό στόχο και σκοπό θα έχει την αντιμετώπιση της φτώχειας, την παροχή της δυνατότητας πρόσβασης των παιδιών στις υπηρεσίες υγείας και παιδείας, με μοναδικό και αποκλειστικό στόχο να μη βρεθεί ο πλανήτης σε συνθήκες απόλυτου κοινωνικού και οικονομικού ρατσισμού, ο οποίος όχι μόνο θα αυτοαναπαράγεται, αλλά και θα διερύνεται. Αν το καλοσκεφτούμε, μπροστά στην προοπτική αυτή οι ναζιστικές πολιτικές περί βιολογικής και κοινωνικής ευγονικής ακούγονται σαν τα παραμύθια της ...γιαγιάς. Και για να μην νομίζετε ότι όλα αυτά δεν μας αφορούν, δεν έχετε παρά να πληροφορηθείτε τα ευρήματα από τις κοινωνικές στατιστικές, που είναι διαθέσιμα στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ. Τότε ενδεχομένως να συνειδητοποιήσουμε ότι το πρόβλημα όχι μόνον έχει φθάσει στην Ελλάδα, αλλά απειλεί να μετατραπεί, στο όχι τόσο μακρινό μέλλον, στην κύρια απειλή για την ύπαρξή της.