Στρατηγικές χειραγώγησης

[...] Η επιβίωση του συστήματος δεν οφείλεται πλέον στην δήθεν ιδεολογική του υπεροχή, την εσωτερική του δυναμική και στην ικανότητά του να παράγει κοινωνικό πλούτο, αλλά στις στρατηγικές χειραγώγησης των πολιτών, οι οποίες και λειτουργούν ενσωματωτικά, εμποδίζοντας έτσι τη συγκρότηση κριτικής συλλογικής κοινωνικής συνείδησης [...] Γράφει[1] o Ζήσης Δ. Παπαδημητρίου, ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Νομικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ενώ το καπιταλιστικό σύστημα βρίσκεται αντικειμενικά σε πολύ δύσκολη θέση, αντιμετωπίζοντας την πιο δεινή  οικονομική, πολιτική, κοινωνική αλλά και πολιτιστική κρίση μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, οι δυνατότητες αμφισβήτησής του είναι ιδιαίτερα περιορισμένες, καθώς δεν φαίνεται στον ορίζοντα η όποια προοπτική συγκρότησης ιστορικού υποκειμένου που θα  μπορούσε να δράσει επαναστατικά.

Η επιβίωση του συστήματος δεν οφείλεται πλέον στην δήθεν ιδεολογική του υπεροχή, την εσωτερική του δυναμική και στην ικανότητά του να παράγει κοινωνικό πλούτο, αλλά στις στρατηγικές χειραγώγησης των πολιτών, οι οποίες και λειτουργούν ενσωματωτικά, εμποδίζοντας έτσι τη συγκρότηση κριτικής συλλογικής κοινωνικής συνείδησης.

Από τους χώρους εργασίας μέχρι και τη διαμόρφωση της καθημερινότητάς τους, οι πολίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με διάφορους μηχανισμούς πλύσης  εγκεφάλου, γεγονός που τους εμποδίζει να σκεφτούν συλλογικά και να αναζητήσουν από κοινού λύση στα προβλήματά τους.

Αντί του «εμείς» καλλιεργείται ένας άκρατος ατομικισμός με βάση την διακηρυγμένη άποψη της γνωστής και μη εξαιρετέας σκληροπυρηνικής νεοφιλελεύθερης πρώην πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ, ότι δεν υφίσταται κοινωνία παρά μόνον το άτομο!

Η άποψη αυτή που αποτελεί τον ιδεολογικό πυρήνα του σύγχρονου οικονομικού και πολιτικού συντηρητισμού, στοχεύει τον άνθρωπο όχι μόνον ως φορέα εργατικής δύναμης αλλά και ως κοινωνικό και πολιτικό υποκείμενο.

Στο επίπεδο της εργασίας και με φόβητρο τις απολύσεις, καλλιεργείται ο διαχωρισμός των in και out, των εντός και των εκτός των τειχών της επιχείρησης, τουτέστιν των εχόντων εργασία και των ανέργων, εξέλιξη που υπονομεύει κάθε ίχνος αλληλεγγύης.

Η λογική αυτή  διέπει, δυστυχώς, και την πολιτική των συνδικαλιστικών ηγεσιών διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, οι οποίες λειτουργούν σχεδόν αποκλειστικά ως διαμεσολαβητές μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας,  θυσιάζοντας έτσι τα συμφέροντα των εργαζόμενων στο βωμό της προσωπικής πολιτικής τους ανέλιξης (βουλευτές, υπουργοί κλπ.).  

Η εκ των ένδον άλωση της  ανθρώπινης υποκειμενικότητας αποτελεί την πεμπτουσία της νέας στρατηγικής ψυχικής ενσωμάτωσης των εργαζόμενων στη λογική της επιχείρησης, γνωστή και ως „Push“, της διεθνούς εμβέλειας αμερικάνικης εταιρείας συμβούλων McKinsey.

Στόχος η «υποκειμενικοποίηση» της εργασίας, τουτέστιν η συναισθηματική ταύτιση του εργαζόμενου με την επιχείρηση, προκειμένου εθελοντικά πλέον να βελτιστοποιεί ο ίδιος τις επιδόσεις του, πάντα, εννοείται, με γνώμονα το συμφέρον της επιχείρησης!

Απώτερος σκοπός,  η εξάλειψη κάθε ίχνους υποκειμενικότητας, βασική προϋπόθεση για τη συνειδητοποίηση της κοινής μοίρας των εργαζόμενων, προκειμένου να αντισταθούν στο καθεστώς εκμετάλλευσης που τους επιβάλλει το σύστημα εξουσίας.

Στην καθημερινή τους ζωή, οι άνθρωποι αποτελούν πολλαπλά αντικείμενο αποπροσανατολισμού και χειραγώγησης. Η συμπεριφορά τους, σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας, καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από ένα άκρως αδιαφανές αλλά ιδιαίτερα αποδοτικό σύστημα «αξιών», που δημιουργεί την ψευδαίσθηση  στα άτομα ότι «σκηνοθετούν» κατά το δοκούν τα ίδια τη ζωή τους, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι λειτουργούν τηλεκατευθυνόμενα.

Το εσωτερικευμένο αυτό σύστημα αξιών αφορά το σύνολο των εκδηλώσεων της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, από τον τρόπο διατροφής, το ντύσιμο, τη μουσική, τη διασκέδαση μέχρι και τη διαμόρφωση των διαπροσωπικών σχέσεων.

Κλασική πλέον είναι η γνωστή διαφήμιση της μπύρας Amstel «γιατί έτσι μου αρέσει» που υποδηλώνει δήθεν ελεύθερη επιλογή και όχι κατευθυνόμενη από συγκεκριμένα επιχειρησιακά συμφέροντα.

Στη χώρα μας, ειδικότερα, οι διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, διαμορφώνονται με βάση την αρχή του τυχαίου και της προχειρότητας. Μια και δεν υφίσταται ουσιαστική επικοινωνία, ολοκληρώνονται οι δήθεν επαφές και συνομιλίες με τη γνωστή αλλά και αφερέγγυα φράση «τα λέμε» ή «θα τα πούμε», τρόπος έκφρασης που παραπέμπει την ουσιαστική επικοινωνία στις γνωστές «ελληνικές καλένδες»!

Με βάση αυτό το σύστημα «αξιών» που καλλιεργεί και προωθεί το σύστημα εξουσίας, ο καθένας μας σκηνοθετεί τον εαυτό του, πιστεύοντας ότι αποτελεί κάτι ο ξεχωριστό, και δεν συνειδητοποιεί ότι λειτουργεί σε τελευταία ανάλυση (ή «στην τελική», όπως εσφαλμένα λέει συνήθως η νεολαία μας) ως μάζα, ανίκανη να αναστοχαστεί στα σοβαρά γύρω από τον εαυτό της.

Αυτό επιβάλλει η κοινωνία της κατανάλωσης, της αλλοτρίωσης και της υποταγής στα κελεύσματα των ασκούντων την εξουσία. Ζούμε για να καταναλώνουμε (όσο αυτό είναι δυνατό) και καταναλώνουμε για να αισθανόμαστε ότι ζούμε.

Στο επίπεδο της ιδεολογίας καλλιεργείται  στους ανθρώπους το αίσθημα της μοναδικότητας, ενισχύοντας από κάθε άποψη τον ατομοκεντρισμό, εχθρό κάθε συλλογικότητας.

Όταν οι στρατηγικές αυτοσκηνοθέτησης δεν επαρκούν για να ενσωματώνουν σε εθελοντική βάση τους ανθρώπους, τότε παρεμβαίνει η μόνιμα ενεργοποιημένη στρατηγική της ανασφάλειας και του φόβου, μια κατάσταση που τη βιώνουμε στις μέρες εμείς οι Έλληνες έντονα στο πετσί μας.-

Ραμσής Β’:

Ως την εποχή του μεγάλου Ραμσή Β’, του Σέσωστρη των Ελλήνων, τα χρονικά των μαχών ήταν σαφέστατα: Στις περιφανείς νίκες, ο τρέχων Φαραώ οδηγούσε τον στρατό του στον θρίαμβο. Κι εντελώς συμπτωματικά, όλες οι στρατιωτικές ήττες συνέβαιναν με τον Φαραώ απόντα από το πεδίο της μάχης. Ο Ραμσής τα άλλαξε όλα αυτά: Είτε νικούσε είτε έχανε, οι χρονικογράφοι περιέγραφαν με κάθε λεπτομέρεια την «ιστορική του νίκη». Σαράντα αιώνες χρειάστηκαν οι ιστορικοί και οι αρχαιολόγοι για να ξεδιαλύνουν το τι ακριβώς έγινε στη μάχη του Κάντες. Ακόμα διαφωνούν.

Ο Ραμσής ήταν πρακτικός άνθρωπος. Πρώτ’ απ’ όλα ξεκαθάρισε τα οικογενειακά του, απαλλάσσοντας τον εαυτό του από έναν ενοχλητικό αδερφό που πρόβαλε δικαιώματα στον θρόνο. Μετά, εκστράτευσε νότια, κατευθείαν στην περιοχή της Νουβίας όπου βρίσκονταν τα ορυχεία χρυσού. Δεν δυσκολεύτηκε να τα αρπάξει. Χρηματοδοτώντας με το χρυσάφι τους τον στρατό του, στράφηκε στην Ασία, όπου γι’ άλλη μια φορά οι υποτελείς λαοί είχαν επαναστατήσει. Κι από τα βόρεια, κατέβαιναν οι Χετταίοι.

Οι Χετταίοι απλώνονταν από τη Μ. Ασία ως τη Βόρεια Συρία κι απειλούσαν την Παλαιστίνη. Ο Φαραώ Χορεμχέμπ (εκείνος ο άλλοτε φίλος του Τουταγχαμών που συμμάχησε με το ιερατείο κι έγινε ο τελευταίος Φαραώ της 18^ης δυναστείας), τους ανέκοψε προσωρινά στα 1325, ενώ η περιοχή δοκιμάστηκε κι από τις εκστρατείες του Φαραώ Σέτι, στα 1308. Η καθοριστική μάχη δόθηκε στα 1285, στο Κάντες, όταν ο Φαραώ Ραμσής Β’ αντιμετώπισε στρατό 18.000 πεζών και 2.000 αρμάτων μάχης του βασιλιά Μουβατάλι των Χετταίων. Ο Ραμσής έβαλε να περιγράψουν την «περιφανή του νίκη». Οι Χετταίοι υποστήριξαν ότι νικήθηκε κατά κράτος. Μάλλον όμως δεν υπήρξε νικητής παρά μόνο χιλιάδες σκοτωμένοι κι από τις δύο πλευρές. Αλλιώς, δεν είχε νόημα η συνέχιση του πολέμου, που κράτησε άλλα πέντε χρόνια. Στο μεσοδιάστημα, ο Μουβατάλι πέθανε κι ο γιος του εκθρονίστηκε από τον θείο του, Χατουσίλ Γ’, που βρέθηκε αντιμέτωπος με τους Ασσύριους του Σαλμανάσαρ, οι οποίοι κυρίευσαν τη Βαβυλώνα και τις βόρειες επαρχίες της. Χατουσίλ και Ραμσής κατέληξαν ότι προτιμότερο ήταν να τα βρουν μεταξύ τους.

Το κείμενο της συνθήκης έχει διασωθεί: Τα σύνορα ορίστηκαν πάνω από τη σημερινή Βηρυτό. Οι δυο βασιλιάδες ανέλαβαν την υποχρέωση να τα σεβαστούν στο διηνεκές. Και τη δέσμευση ότι ο ένας θα βοηθούσε τον άλλον σε περίπτωση εσωτερικής αναταραχής ή εξωτερικού κινδύνου. Ως συνήθως, η συμφωνία επικυρώθηκε με έναν γάμο: Ο Ραμσής παντρεύτηκε μια από τις κόρες του Χατουσίλ.

Έτσι κι αλλιώς, για τον Φαραώ, οι γάμοι αποτελούσαν καθημερινή ρουτίνα. Συνολικά, παντρεύτηκε χίλιες γυναίκες! Κι απέκτησε εκατό γιους και πενήντα κόρες. Μερικές από τις οποίες παντρεύτηκε, επειδή, όπως έλεγε, ήθελε οι κόρες του να αποκτήσουν όμορφα παιδιά. Με τόσους πολλούς απογόνους, δεν είναι περίεργο ότι δημιουργήθηκε στην Αίγυπτο ειδική τάξη, από την οποία προέρχονταν οι αξιωματούχοι της χώρας τους επόμενους τέσσερις αιώνες.

Μοιράζοντας τον χρόνο του ανάμεσα στα πεδία των μαχών και τις επιδόσεις του στο κρεβάτι, ο Ραμσής έβρισκε χρόνο να ασχολείται και με τον καλλωπισμό της χώρας, όπως αυτός βέβαια τον εννοούσε. Εκατοντάδες επιγραφές περιγράφουν τις περιφανείς του νίκες. Επικά ποιήματα τις εξυμνούν κατά διαταγή του. Και η Αίγυπτος γέμισε αγάλματα και ναούς. Αγάλματα του εαυτού του κολοσσιαία και ναούς προς τιμήν του: «Τα μισά από τα αιγυπτιακά οικοδομήματα που έφθασαν ως τις ημέρες μας αποδίδονται στην βασιλεία του», έγραφε τη δεκαετία του ’30 ο Ζιλ Ντιράν.

Το τεράστιο, ασυνήθιστο και επιβλητικό έργο στο Αμπού Σιμπέλ είναι ένα δείγμα του πώς αντιλαμβανόταν ο ίδιος την αρχιτεκτονική. Βρίσκεται στην καρδιά της Νουβίας, 300 χλμ. από το Ασουάν και είναι αφιερωμένο στον Άμμωνα και στον ίδιο τον Ραμσή. Είχε βυθιστεί στη λησμονιά των αιώνων, εντοπίστηκε στα 1813 από τον Ελβετό Γιόχαν Μπάρχαντ και αποκαλύφθηκε σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια από τον Ιταλό Τζιοβάνι Μπατίστα Μπελζόνι, στα 1817. Με κινητοποίηση της UNESCO και της παγκόσμιας κοινότητας, ολόκληρο αυτό το μεγαθήριο μεταφέρθηκε σε νέα θέση, όταν το φράγμα του Ασουάν δημιούργησε μιαν απέραντη τεχνητή λίμνη που σκέπασε τον τόπο, όπου είχε δημιουργηθεί.

Ο Ραμσής Β’ έμεινε στην ιστορία ως μεγάλος βασιλιάς. Έδωσε έμφαση στο εμπόριο κι άνοιξε μια διώρυγα από τον Νείλο ως την Ερυθρά θάλασσα, έργο που καταστράφηκε από τους μετακινούμενους αμμόλοφους. Και, φυσικά, χάιδεψε όσο κανένας ως τότε το ιερατείο του Άμμωνα, αποφεύγοντας τα λάθη εκείνου του μακρινού προκατόχου του Αχνατόν.

Η επανάσταση στην Τέχνη πνίγηκε στην «ακαδημαϊκή ακαμψία». Η επανάσταση στα γράμματα αποστεώθηκε. Ως τον Αχνατόν, τα κείμενα γράφονταν στην στρυφνή ιερατική «καθαρεύουσα» με ιερατική ιερογλυφική, ακριβώς για να είναι για τους λίγους. Στα χρόνια του επαναστάτη βασιλιά, οι συγγραφείς, ποιητές και πεζογράφοι, προσπάθησαν να πλησιάσουν τον λαό, γράφοντας στη γλώσσα που μιλιόταν στους δρόμους και στις συναναστροφές. Με τον καιρό όμως και με την ανατροπή του μονοθεϊσμού και την παλινόρθωση του ιερατείου, η ζωντανή γλώσσα εγκαταλείφθηκε. Επικράτησε πάλι ο εκκλησιαστικός τρόπος γραφής με τα κείμενα να προσελκύουν τον αναγνώστη για τα θέματά τους και να τον απωθούν με τη γραφή τους. Το ιερατείο προπαγάνδιζε για την ανάγκη της άρνησης στις απολαύσεις των διεφθαρμένων, καθώς η τρυφηλή ζωή άρμοζε μόνο στους θεούς και κατ’ επέκταση στους υπηρέτες τους ιερείς.

Στην παγκόσμια ιστορία, η αέναη αντιπαράθεση ανάμεσα στο Κράτος και την Εκκλησία σηματοδοτούσε πάντα την πάλη ανάμεσα στην πρόοδο και τον σκοταδισμό. Στο όνομα του όποιου θεού, το ιερατείο πάντοτε προσπαθούσε και προσπαθεί να εξουσιάσει τα πλήθη και τα κράτη, εκμεταλλευόμενο την πίστη του λαού και τον αυτοδιορισμό του ως εκπρόσωπο των ουρανών. Στη Σουμερία, στην αρχαία Αίγυπτο, στον μεσαίωνα του σκοταδισμού και της Ιερής Εξέτασης, στην Ευρώπη του 19^ου αιώνα και στη σύγχρονη εποχή με κορυφές του παγόβουνου το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν ή το κράτος του πάπα, οι μονάρχες ή ακόμα και οι εκλεγμένοι ηγέτες των λαών, κατά κανόνα, βολεύονταν και βολεύονται μ’ αυτή την κατάσταση. Κυρίως, επειδή η υπόσχεση ότι τους πιστούς της όποιας θρησκείας περιμένει η μετά θάνατον βασιλεία των ουρανών τους εξασφάλιζε και τους εξασφαλίζει την δική τους άνετη «βασιλεία» επί της γης.

Φυσικά και υπήρχαν και υπάρχουν οι εξαιρέσεις. Μονάρχες ή ηγέτες, όχι λίγες φορές, θέλησαν να απαλλάξουν τα πλήθη από την εξουσία της Εκκλησίας, ώστε να απαλλαγούν οι λαοί από την μάστιγα του ιερατείου και λυτρωμένοι να βαδίσουν στον δρόμο της προόδου. Ο Αχνατόν στην αρχαία Αίγυπτο, οι Ίσαυροι στο Βυζάντιο, οι γαλλικές δημοκρατικές κυβερνήσεις της στροφής του 19^ου προς τον 20ό αιώνα είναι μερικά από τα παραδείγματα της πάλης του κράτους με το ιερατείο. Αλλού, όπως στη Γαλλία, το κράτος επικράτησε. Αλλού, όπως στο Βυζάντιο επί Ισαύρων, η επικράτηση διάρκεσε ενάμισι αιώνα. Αλλού, όπως στην Αίγυπτο, το ιερατείο επανήλθε αμέσως μετά τον θάνατο του ανατροπέα. Αλλού, όπως στη Βρετανία, η ανατροπή της εξουσίας του ιερατείου έγινε για το προσωρινό προσωπικό όφελος του βασιλιά, όπως επί Ερρίκου Η’, αλλά εξελίχθηκε σε ωφέλεια για τον λαό.

Ο Ραμσής Β’ και οι διάδοχοί του δεν είχαν τέτοιες ευαισθησίες. Συμμάχησαν με το ιερατείο, του προσέφεραν το «κατιτί» του κι εξασφάλισαν την εξουσία, έστω κι αν στην πραγματικότητα το ιερατείο ήταν εκείνο που εξουσίαζε τα πάντα. Η λεία του πολέμου και το πιο μεγάλο μέρος από τους φόρους υποτέλειας προσφέρονταν στους ναούς. Σαράντα χρόνια μετά τον θάνατο του Ραμσή Β’, επί Ραμσή Γ’, το ιερατείο διέθετε 107.000 δούλους σε μια χώρα περίπου 3.000.000 ανθρώπων, δούλων και ελευθέρων. Η ιδιοκτησία των ναών σε γη που μπορούσε να καλλιεργηθεί, έφθανε τα 3.000.000 στρέμματα, ενώ, σε ολόκληρη τη χώρα, η συνολική καλλιεργήσιμη έκταση δεν ξεπερνούσε τα 21.000.000 στρέμματα. Κι ακόμα, στο ιερατείο ανήκαν 500.000 μεγάλα ζώα. Με κεφάλαιο κίνησης τα αφορολόγητα εισοδήματα από 169 αιγυπτιακές και συριακές πόλεις.

Ο ίδιος ο Ραμσής Γ’, αυτός που απέκρουσε την εισβολή των λαών της θάλασσας, χάρισε στο ιερατείο 32 τόνους χρυσάφι και χίλιους τόνους ασήμι, ενώ, σε όλη τη διάρκεια της δεκαετούς βασιλείας του προσέφερε κάθε χρόνο στους ναούς 185.000 σακιά στάρι. Την ίδια ώρα, οι εργάτες των δημοσίων έργων έμεναν απλήρωτοι, ενώ ο λαός βάδιζε ολοταχώς προς την φτώχεια. Εκατό χρόνια αργότερα, ο πληθυσμός της χώρας ζούσε μέσα στην εξαθλίωση και τις στερήσεις, ενώ οι θεοί και όλως συμπτωματικώς οι ιερείς τους, τα είχαν όλα, περισσότερα κι από όσα είχε ο Φαραώ. Ο οποίος πια δεν τους ήταν απαραίτητος. Στα 1085, ο μέγας ιερέας του Άμμωνα, Μέντες, ανέτρεψε τον Ραμσή ΙΑ’ κι έγινε ο ίδιος Φαραώ.

                                       ******************

Η 20ή δυναστεία που ξεκίνησε με τον αρχιερέα Φαραώ, δεν ήταν τίποτε άλλο από μια αλληλοδιαδοχή αρχιερέων και των γιων τους σε ένα θεοκρατικό βασίλειο, όπου οι αποφάσεις του ιερατείου παρουσιάζονταν ως η θέληση των θεών. Η δεισιδαιμονία έγινε τρόπος ζωής, η Τέχνη εξαφανίστηκε, τα γράμματα υποχώρησαν, η ζωή έγινε ένα συνεχές μαρτύριο για την επιβίωση. Μαζί με το πάθος για τη ζωή, χάθηκε και η όποια εθνική συνείδηση. Τα πρώτα πεντακόσια χρόνια της τελευταίας π.Χ. χιλιετίας η Αίγυπτος έγινε λεία του όποιου ήθελε εισβολέα. Λίβυοι από την Δύση έστησαν δυναστεία με πρωτεύουσα την Ηρακλεόπολη, ενώ η χώρα έχασε την Παλαιστίνη, όπου ανθούσε η βασιλεία του Σολομώντα. Αιθίοπες από τον Νότο. Ασσύριοι από την Ανατολή. Οι εισβολείς έμπαιναν, κατακτούσαν, ρήμαζαν, εκδιώκονταν. Η Αίγυπτος απελευθερωνόταν για λίγο, κάποιες φορές ανασταινόταν, όπως επί Ψαμμήτιχου (663 – 609 π.Χ.), όταν επήλθε η «σαϊτική αναγέννηση» (το όνομα προήλθε από την Σάιδα, περιοχή από όπου ο Φαραώ ξεκίνησε την εξουσία του). Έπειτα, ξανάπεφτε σε λήθαργο, κατακτιόταν από τον επόμενο περαστικό κι αυτό γινόταν ως το 525 π.Χ. οπότε ο βασιλιάς των Περσών, Καμβύσης, την κατέκτησε οριστικά. Διακόσια χρόνια αργότερα, ο Μέγας Αλέξανδρος έδιωξε τους Πέρσες, κατακτώντας την για λογαριασμό του, ενώ τη χώρα κληρονόμησαν οι Πτολεμαίοι. Για άλλα τριακόσια χρόνια, ως την εποχή της Κλεοπάτρας. Μετά, ήρθαν οι Ρωμαίοι.

                                        ****************

Στην εποχή των Φαραώ του Νέου Βασιλείου άνθισε όσο ποτέ άλλοτε η αιγυπτιακή λογοτεχνία. Με κείμενα γραμμένα στην ιερατική ιερογλυφική γραφή, που σημαίνει απλησίαστα για τον πολύ λαό που έτσι κι αλλιώς δεν τα πήγαινε καλά με τα γράμματα. Η «Ιστορία του Ναυαγού» διηγείται τις περιπέτειες ενός κάποιου που πήγαινε με πλοίο στα ορυχεία του βασιλιά. Κι ενώ το πλοίο ήταν τεράστιο (55 μέτρα μήκος, λέει το κείμενο, 18 πλάτος, με πλήρωμα 120 ανδρών) κι ενώ οι ναυτικοί ήταν σπουδαίοι θαλασσόλυκοι και «προέβλεπαν την καταιγίδα και την τρικυμία πριν ακόμα να ξεσπάσουν», στο συγκεκριμένο ταξίδι την έπαθαν. Τους βρήκε μπουρίνι, το πλοίο βυθίστηκε, οι πάντες πνίγηκαν κι ο μόνος που επέζησε ήταν αυτός ο κάποιος: Ένα κύμα τον έριξε σε μιαν ερημική ακτή, όπου έμεινε νηστικός και μόνος επί τρεις ημέρες. Μετά, το πήρε απόφαση, βάδισε στο άγνωστο και βρέθηκε σ’ ένα τόπο με σταφύλια και λαχανικά, ψάρια και κότες αλλά χωρίς κανέναν άνθρωπο. Κατάφερε κι άναψε φωτιά, πρόσφερε θυσία στους θεούς κι έπειτα χόρτασε την πείνα του.
Η όλη ιστορία δημιουργεί υπόνοιες για τον συγγραφέα του Ροβινσώνα Κρούσου που όμως έγραψε το μυθιστόρημά του, πριν να βρεθεί ο πάπυρος που μιλά για τον ναυαγό. Όπως και το παραμύθι με τη Σταχτοπούτα ήταν ήδη γνωστό, όταν ανακαλύφθηκε ο πάπυρος που περιγράφει την ιστορία του βασιλόπουλου, το οποίο έψαχνε όλη τη χώρα ώσπου να βρει την καλή του με το πολύ λεπτό ποδαράκι, αυτό που χωρούσε στο χαμένο της παπούτσι.

(Έθνος της Κυριακής, 1.4.2001) (τελευταία επεξεργασία, 20.9.2009)

Oμιλία του Μ. θεοδωράκη

(Τρίτη, 3 Δεκεμβρίου 2013)

κ. Πρόεδρε της Ακαδημίας Αθηνών,

κ. Γενικέ Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών,

Κυρίες και κύριοι Ακαδημαϊκοί,

Κυρίες και κύριοι,

Κατ' αρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμότατα τον κ. Πρόεδρο και τον κ. Γενικό Γραμματέα για όσα είπαν προηγουμένως αλλά και όλα τα μέλη της Ακαδημίας, για την μεγάλη τιμή που μου έκαναν να μου προσφέρουν τη δυνατότητα να ομιλώ αυτή τη στιγμή από το βήμα του Ανώτατου Πνευματικού Ιδρύματος της χώρας μας, της Ακαδημίας Αθηνών...

Όταν κύριε Πρόεδρε, πριν από χρόνια, στη συνεργασία μας στις Χοηφόρες προσπαθούσαμε να αποδώσουμε τον ζόφο των στίχων του Αισχύλου για «της γενιάς το βαθύριζο κακό», για τα «πολυστέναχτα κι αβάσταχτα δεινά», την «αιματόεσσαν πλαγάν», τον «πόνο που τελειωμό δεν έχει», «τη μια συμφορά» που έρχεται «κατά πάνω στην άλλη», δεν φανταζόμασταν ότι σήμερα, τόσα χρόνια μετά, οι στίχοι αυτοί θα ήταν τόσο τραγικά επίκαιροι.

Ίσως όμως ακριβώς γι' αυτό δεν μπορούμε να μοιρολογούμε διαπιστώνοντας την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε αλλά ως κληρονόμοι ενός μοναδικού Πολιτισμού, είμαστε υποχρεωμένοι πάντα να αναζητούμε την προοπτική, το Όραμα.

Ασφαλώς πολλοί θα έχουν διερωτηθεί για την σημερινή παρουσία μου στο βήμα της Ακαδημίας Αθηνών, κυρίως λόγω του προκεχωρημένου της ηλικία μου. Συνήθως για τα εξαιρετικά γεγονότα χρησιμοποιούμε μια εύκολη λέξη, την λέξη «σύμπτωση».

Όμως εγώ βαθιά μέσα μου γνωρίζω, ότι διάφορες χθόνιες και ουράνιες δυνάμεις συνωμότησαν, ώστε να μου δοθεί η ευκαιρία να διαλαλήσω μία και μόνη λέξη που θα ακουστεί στη συνέχεια, λέξη-κλειδί, που οδηγεί από το Χάος στην Αρμονία.

Για να συλλάβει κάποιος το μέγεθος και τη σημασία της Ελλάδας, πιστεύω ότι θα πρέπει να μπορέσει να τη δει διαχρονικά σε κοσμογονικές διαστάσεις και σε ιστορικά μεγέθη.

Ο πολυθρυμματισμός της που ειδικά σήμερα έχει ξεπεράσει κάθε όριο, μας οδηγεί σταθερά στο να γίνουμε ένας λαός χωρίς Πατρίδα. Όπως ένα φύλλο αποκομμένο από τον κορμό των δέντρων, έρμαιο στην οργή των ανέμων.

Γι' αυτό το λόγο και για να πάρει μέσα μας το βάρος και τη μορφή της ΑΚΕΡΑΙΗΣ Ελλάδας, η λέξη που θα ειπωθεί προϋποθέτει μια γιγαντιαία προσπάθεια από όλους τους συμπολίτες μας να γίνουν αντάξιοι αυτής της Ακέραιης Ελλάδας, πριν να είναι αργά. Πριν ξεπεράσουμε την κόκκινη γραμμή της μη επιστροφής.

Ας μου επιτραπεί λοιπόν, αντί τυπικής ομιλίας να σας υποβάλω μια πρόταση, που πιστεύω ότι βρίσκεται μέσα στα πλαίσια ενός Πνευματικού Οδηγού, όπως είναι η Ακαδημία Αθηνών και συνάμα εκφραστή της εθνικής μας συνείδησης και πρωτεργάτη των συμφερόντων του Λαού και τα ης χώρας μας.

Η πρότασή μου συνοψίζεται σε μία μόνο λέξη: ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ. Και ένα Όραμα: Η Ελλάδα να γίνει η Ελβετία του Πολιτισμού και της Ειρήνης. Με σύμβολα την Ακρόπολη των Αθηνών, παγκόσμιο σύμβολο Πολιτισμού, την Ολυμπία και τους Δελφούς, παγκόσμια σύμβολα της Συναδέλφωσης μεταξύ των Λαών και της Ειρήνης.

Πιστεύω ότι ήρθε ο καιρός να αναγνωρίσει έμπρακτα η διεθνής κοινότητα τον ιστορικό ρόλο της Ελλάδας στην διαμόρφωση του Παγκόσμιου και πιο ειδικά του Δυτικού Πολιτισμού. Καθώς και την συμβολή και τις θυσίες του λαού μας στον βωμό της Ελευθερίας.

Εκτός όλων των άλλων, το διεθνές καθεστώς της Ουδετερότητας θα ολοκληρώσει το Όραμα των αγωνιστών του 1821, που πάλεψαν για την κατάκτηση της Ελευθερίας, χωρίς όμως να επιτευχθεί η ολοκλήρωσή της με την κατάκτηση της πλήρους Εθνικής Ανεξαρτησίας. Ελευθερία είναι η αποτίναξη του ξένου ζυγού. Η Ανεξαρτησία είναι η απαλλαγή από την καταλυτική ανάμιξη των ξένων στα εσωτερικά της χώρας.

Ένας λαός, όπως και ο κάθε άνθρωπος, ολοκληρώνεται μόνο εάν κατορθώσει όχι μόνο να γίνει αλλά και να λειτουργεί ως υπεύθυνος πολίτης απέναντι σε κάθε μείζον θέμα που αφορά τον ίδιο και την χώρα του. Υπεύθυνος σημαίνει Ελεύθερος να αποφασίζει και να συναποφασίζει με τους συμπολίτες του για όλα τα προβλήματα που συνθέτουν τη ζωή και τον ελεύθερο βηματισμό της πατρίδας του.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την πνευματική δημιουργία, η αίσθηση της ελευθερίας και της ευθύνης είναι προϋπόθεση για να ανταποκριθούν με πληρότητα οι εργάτες του πνεύματος στις προκλήσεις των καιρών. Έτσι, με την ελεύθερη βούληση και υπεύθυνη στάση των πολιτών μιας χώρας απέναντι σ' αυτούς τους δύο τομείς της καθημερινής ζωής και της πνευματικής δημιουργίας πορεύονται οι ελεύθεροι λαοί αφήνοντας το ιδιαίτερο ιστορικό τους αποτύπωμα ανάμεσα στη χορεία των πολιτισμένων λαών. Μια τέτοια εποχή υπήρξε ο χρυσούς αιώνας του Περικλέους, που τα πνευματικά και καλλιτεχνικά του αποτυπώματα παραμένουν έκτοτε υποδείγματα μοναδικά και αξεπέραστα.

Πιστεύω ότι το γεγονός ότι η Ελευθερία που μας παρέδωσαν οι αγωνιστές του 1821 δεν κατόρθωσε επί δύο σχεδόν αιώνες να στεφθεί με την απόκτηση της πλήρους Εθνικής Ανεξαρτησίας, μας έχει καταντήσει λαό ανάπηρο και ανίκανο να εκμεταλλευτεί και να αναδείξει όχι μόνο τον φυσικό μας πλούτο αλλά κυρίως τον ανθρώπινο στους κρίσιμους τομείς της Κοινωνίας και του Πνεύματος. Για τον λόγο αυτό συμφωνώ με τον ποιητή Νίκο Γκάτσο, που επισημαίνει ότι η σύγχρονη Ελλάδα έγινε από τις εξαιρέσεις της.

Διαπιστώνω δύο βασικά στοιχεία στη διαμόρφωση των Ελλήνων. Το πρώτο είναι η επίδραση του τοπίου με το μοναδικό του Κάλλος. Και το δεύτερο, το αίσθημα της ανεξαρτησίας, που έγινε έμφυτο σε όλους, μιας και όλοι προέρχονταν από φυλές που αναπτύχθηκαν επί αιώνες μέσα σε συνθήκες απόλυτης ανεξαρτησίας.

Αυτό το Άπειρο, το Θεϊκό Κάλλος είναι ο ένας από τους δύο μαγνήτες που ανοίγουν την όρεξη για την κατάκτηση είτε για τον έλεγχο αυτής της ιερής από κάθε άποψη γης. Ο δεύτερος μαγνήτης είναι η γεωπολιτική της σημασία, που σε έναν βάρβαρο κόσμο όπως αυτός που δημιουργούν οι ισχυρές κατακτητικές δυνάμεις στην κάθε εποχή, η θέση της χώρας μας συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πρώτες-πρώτες ζωτικές για την άμυνα ή την επίθεση των εμπλεκομένων δυνάμεων.

Με αυτόν τον τρόπο η θεϊκή Ευλογία μετατρέπεται σε θεϊκή κατάρα. Και ακριβώς στο σημείο αυτό τοποθετείται η πρότασή μου για την κατάκτηση του δικαιώματος για Ουδετερότητα, γιατί αποτελεί τον μοναδικό τρόπο απαγκίστρωσης της χώρας από τις αντιπαλότητες των σημερινών μεγάλων δυνάμεων, που δεν μας αντιμετωπίζουν ως ελεύθερη χώρα και λαό αλλά ως μια περιοχή στρατηγικού ενδιαφέροντος. Ως μια τεράστια στρατιωτική βάση, φίλια προς τους μεν και εχθρική προς τους δε.

Δυστυχώς αυτές οι αντιπαλότητες μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων δεν σταμάτησαν ποτέ σε όλη τη διάρκεια της νεότερης ιστορίας μας, από το 1821 έως σήμερα. Έτσι η στρατηγική μας θέση οδηγούσε την α ή την β μεγάλη δύναμη, προκειμένου να διαφυλάξει τα στρατηγικά της συμφέροντα, να ασκεί με τον α ή τον β τρόπο ασφυκτικό έλεγχο επί του συνόλου της εθνικής μας ζωής εμποδίζοντας έτσι ουσιαστικά τα δικαιώματα της ευθύνης και της απόφασης στους ζωτικότερους τομείς της ζωής του λαού μας, ακόμα και σε περιόδους κοινοβουλευτικής δημοκρατίας όπως η σημερινή. Τομείς όπως η Άμυνα, η Διπλωματία, η Οικονομία, η Πολιτική που ήταν και είναι τα πλέον σημαντικά και ευαίσθητα σημεία, από τα οποία κρίνεται ο προσανατολισμός μιας χώρας.

Πέραν όμως της στρατηγικής σημασίας, δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τη μαγνητική δύναμη και έλξη που ασκεί ο Φυσικός Πλούτος του τόπου μας.

Έχοντας σαν βάση αυτούς τους τρεις εθνικούς μας μαγνήτες, δηλαδή την γεωστρατηγική θέση, τον Φυσικό Πλούτο και το Μοναδικό Κάλλος, ο ιστορικός μπορεί να ερμηνεύσει σωστά τις αιτίες που μας οδήγησαν σε όλες τις μεγάλες καταστροφές αλλά και τη συνεχή υπανάπτυξη, μέσα στην οποία έχουμε αναγκαστεί να ζούμε επί αιώνες, μιας και η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη προϋποθέτουν την κατάκτηση και λειτουργία της ελεύθερης βούλησης των πολιτών μέσα σε συνθήκες πλήρους Εθνικής Ανεξαρτησίας.

Οι ιστορικές και πολιτισμικές μας παραδόσεις διακρίνονται από την προσήλωση των Ελλήνων στις αξίες της Ελευθερίας και της Ανεξαρτησίας, καθώς και την περιφρούρηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Σ' αυτούς τους δύο αιώνες της εθνικής μας ανεξαρτησίας, το σύνολο των λαϊκών και των εθνικών μας αγώνων έγιναν και γίνονται για την προάσπιση των εθνικών, κοινωνικών και θεμελιωδών μας δικαιωμάτων. Με τη σφραγίδα της πάλης υπέρ της Ελευθερίας και κατά της Βίας. Σήμερα η εποχή μας διανύει μια περίοδο γενικότερης παρακμής. Οι μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις που εγκαινιάζουν τη μετάβαση στην ηλεκτρονική περίοδο και που κανονικά θα έπρεπε να βοηθήσουν την ανθρωπότητα να κάνει γιγαντιαίους βηματισμούς προς την πρόοδο και την ευημερία, έγιναν όπλα καταπίεσης και σκοταδισμού στα χέρια μιας ασήμαντης διεθνούς μειοψηφίας, που τα χρησιμοποιεί εναντίον των ανθρώπων, των κοινωνιών και των λαών, με στόχο τη συσσώρευση αστρονομικών οικονομικών κερδών, που καταλήγει σε μια νέου τύπου παγκόσμια εξουσία, καταπιεστική, βάρβαρη, σκοταδιστική και απάνθρωπη.

Παράλληλα με αυτή την πρωτοφανή και φοβερά επικίνδυνη για όλους τους λαούς οικονομική δύναμη, έχει δημιουργηθεί μία άτυπη και πρωτοφανής διεθνής Λέσχη ανάμεσα στους λαούς-γίγαντες, που στηρίζουν ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής και κοινωνικής τους ανάπτυξης επάνω στις πολεμικές βιομηχανίες τους, γεγονός που καθιστά απαραίτητη τη διεξαγωγή πολέμων και κάθε είδους ενόπλων συρράξεων, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι επεκτατικοί τους στόχοι.

Όπως αποδεικνύεται, η δίψα του διεθνούς κέντρου οικονομικής συσσώρευσης είναι ακόρεστη αλλά και οι ανάγκες των οικονομικών κολοσσών είναι άλλο τόσο επιτακτικές, ώστε τελικά να μην κάνουν διάκριση ανάμεσα στα θύματά τους, που εν προκειμένω είναι όλοι οι Λαοί!

Οι διαφορές ανάμεσα στην επιθετική τακτική του ενός κέντρου από το άλλο είναι ότι το πρώτο στηρίζεται στη γενικότερη οικονομική επίθεση κατά Λαών και Κοινωνιών, με αποτέλεσμα την εξαθλίωση των ανθρώπων και την ερήμωση των χωρών, το δε δεύτερο στον ομαδικό θάνατο και την ολοκληρωτική καταστροφή Λαών και χωρών.

Τελικά η ποιοτική διαφορά ανάμεσα στα δύο αυτά διεθνή επιθετικά κέντρα είναι η εξής: Το πρώτο κατευθύνεται από ένα απρόσωπο και άτυπο πολυεθνικό οικονομικό κέντρο. Το δεύτερο παρουσιάζει μια σημαντική και πρωτοφανή ιδιομορφία, που αφορά την ύπαρξη, τη λειτουργία, τον χαρακτήρα και τις βαθειά κρυμμένες συνέπειες στη διαμόρφωση μιας νέας ψυχολογίας και νοοτροπίας, όχι μόνο κεφαλαιοκρατικών και κρατικών εξουσιαστικών κέντρων αλλά ολόκληρων λαών. Γεγονός που αλλάζει εκ βάθρων την ανάλυση και κατανόηση των εντελώς νέων παραγόντων, στη διαμόρφωση των διεθνών εξελίξεων. Αναφέρομαι στην ύπαρξη και λειτουργία της πολεμικής βιομηχανίας και μέσω αυτής των κολοσσιαίων οικονομικών κερδών που εξασφαλίζει το εμπόριο του μαύρου θανάτου, σε συνάφεια με κείνα της εμπορίας του λευκού θανάτου.

Μας λένε ότι από την πώληση των όπλων τα κέρδη είναι πιο άμεσα και πιο σημαντικά. Σκέφτηκαν όμως ποτέ όλα αυτά τα Κράτη-Έμποροι όπλων την περίπτωση μετατροπής της βιομηχανίας του Πολέμου σε βιομηχανία της Ειρήνης; Μπορεί τα κέρδη να μην είναι τόσο άμεσα και τόσο μεγάλα, όμως δεν σκέφτονται ότι με τον τρόπο αυτόν θα σώσουν εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπους μας από την υπανάπτυξη, την πείνα και τον θάνατο;

Και γιατί τάχα όλοι αυτοί οι σημερινοί πλούσιοι και πολιτισμένοι λαοί δεν έκαναν τον κόπο ούτε καν να σκεφτούν το ενδεχόμενο μιας βιομηχανίας και ενός εμπορίου Ειρήνης; Είναι απλώς ένας οικονομικός υπολογισμός ή κάτι βαθύτερο; Μήπως δηλαδή το να έχεις πολεμική βιομηχανία, σημαίνει πέραν του οικονομικού κέρδους, ότι είσαι σε θέση να παράγεις βία και κυρίως να συντηρείς κολοσσιαίες δυνάμεις πολεμικής καταστροφής; Άρα μ' αυτόν τον  τρόπο να ανήκεις στο κλαμπ των σαρκοφάγων, των δυνατών και των αγρίων; Να είσαι δηλαδή πιο κοντά στα άγρια ένστικτα, αυτά που χαρίζουν πιο μεγάλη, ως φαίνεται, ηδονή σ' αυτούς που μπορούν να τα ικανοποιούν, απ' ό,τι η πνευματική ακτινοβολία και η ανθρώπινη πλευρά μας που θεωρεί τον άνθρωπο δημιουργό ζωής και όχι όργανο θανάτου; Και απορώ, γιατί έως σήμερα δεν έχουν αναρτηθεί στο διεθνές Index των αμαρτωλών χωρών όπως η Κολομβία, γιατί παράγουν και εξάγουν τον λευκό θάνατο κι αυτές που δημιουργούν και εμπορεύονται τον μαύρο θάνατο. Όταν μάλιστα τα θύματα της πρώτης κατηγορίας είναι μεμονωμένα άτομα, ενώ της δεύτερης ολόκληρες χώρες και λαοί…

Υπάρχει όμως και μια άλλη τεράστια και πρωτοφανής διαφορά ανάμεσα στους εμπόρους του Λευκού και στους εμπόρους του Μαύρου θανάτου. Γιατί οι υπεύθυνοι για τον Λευκό θάνατο είναι μερικές εκατοντάδες μαφιόζοι, ενώ για τον Μαύρο θάνατο ευθύνονται αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεις, δεδομένου ότι η πολεμική βιομηχανία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εξασφάλιση της ισχύος τους. Έτσι φτάσαμε στον παραλογισμό, ο πλούτος του ενός λαού να εξαρτάται όχι μόνο από την δυστυχία του άλλου αλλά από την εξαθλίωση, την εξουθένωση και ακόμη την καταστροφή του άλλου…

Με δυο λόγια θεωρώ ότι έχουμε ήδη εισέλθει σε μια εντελώς νέα διεθνή περίοδο, πολύ περισσότερο επικίνδυνη, ακόμα και για την ύπαρξη των λαών και εθνών έως σήμερα.

Οπότε το ερώτημα που αναγκαστικά τίθεται μπροστά μας είναι «Τι κάνουμε;». Πώς θα ξεφύγουμε ως Λαός και ως Έθνος από την ορμή και οργή αυτών των δύο δυνάμεων του Κακού που μας απειλούν; Η δική μου απάντηση συνοψίζεται σε μία μόνο λέξη: ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ.

Προ παντός δεν θα πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Σήμερα όλοι οι Λαοί χωρίζονται σε δύο στρατόπεδα. Το ένα είναι οι υποψήφιοι θύτες και το άλλο τα υποψήφια θύματα. Σε ό,τι μας αφορά, γνωρίζουμε ασφαλώς σε ποιο στρατόπεδο ανήκουμε. Άλλωστε η διαδικασία με την οποία κάποιος Κακός Δαίμονας μας μετατρέπει σε θύματα, έχει ήδη αρχίσει και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Οφείλουμε επίσης να κατανοήσουμε, ότι σ' αυτή τη νέα διαμόρφωση του διεθνούς τοπίου όχι μόνο εμείς αλλά κανένας λαός δεν μένει στο απυρόβλητο, όπως επίσης κανένας -και φυσικά ούτε εμείς- δεν μπορεί να έχει φίλους. Ούτε φίλοι υπάρχουν ούτε επομένως και συμμαχίες του τύπου «Ατλαντική» είτε «Ευρωπαϊκή συμμαχία». Άλλωστε βλέπουμε σήμερα τη μορφή των συμμαχιών μας μέσα στην Ευρώπη με λαούς α΄ και β΄ κατηγορίας. Πλούσιους και φτωχούς. Διατάσσοντες και διατασσόμενους. Υποτάσσοντες και υποτασσόμενους. Και αυτό αφορά τη μία Δαγκάνα του Κακού. Την οικονομία. Όσο για την άλλη, τον πόλεμο, ο κίνδυνος σαν πεινασμένος λύκος, τριγυρνά εδώ και δεκαετίες στη γειτονιά μας. Βαλκάνια και Μέση Ανατολή, όλες οι χώρες και οι λαοί πρέπει να υπολογίζονται σαν μελλοντικά θύματα.

Πρέπει λοιπόν να υπάρξει για μας το ταχύτερο δυνατό ένα είδος διαφυγής. Και η διαφυγή είναι μία και μοναδική: η Ουδετερότητα. Δεν είναι φυσικά εύκολη. Όμως είναι πολύ πιθανή. Κι αυτό, όπως είπα, χάρη στο ιστορικό μας παρελθόν και στους αγώνες και τις θυσίες του ελληνικού λαού για την Ελευθερία, ιδίως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Για να γίνει πιο κατανοητή η πρότασή μου, θέτω ως ιδανικό στόχο το να γίνει κάποτε η χώρα μας η Ελβετία της Ειρήνης και του Πολιτισμού.

Πιστεύω ότι οι τρεις μέγιστες Ιδέες της Ανθρωπότητας, ο Αθλητισμός, η Ειρήνη και ο Πολιτισμός παραμένουν ζωντανές και επίκαιρες και έχουν πατρίδα τους την Ελλάδα.  Σήμερα οι μοναδικές περιπτώσεις συναδέλφωσης των Λαών είναι ο Αθλητισμός και η Τέχνη. Συμπτωματικά αυτές οι τρεις Ιδέες είναι συγχρόνως και τα μοναδικά αντίβαρα στις δύο μεγάλες ασθένειες της εποχής μας: το εμπόριο του μαύρου θανάτου και την κοινωνική εξαθλίωση. Με κοινό παρονομαστή την συσσώρευση πλούτου από την εκμετάλλευση και τον θάνατο αθώων ανθρώπων και λαών.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην αρχαιότητα θεωρούσαν τους Δελφούς ως ομφαλό της Γης. Εκεί, όπως είναι γνωστό, λάτρευαν ισότιμα τον Απόλλωνα και τον Διόνυσο, το ορθολογικό και το υπερβατικό πνεύμα, δηλαδή τα δύο στοιχεία που όταν και εφ' όσον ισορροπούν, παράγεται πολιτισμός.

Σήμερα επικρατεί ο ορθολογισμός, που υπήρξε και είναι το βασικό στοιχείο τόσο του καπιταλισμού όσο και του μαρξισμού. Και για τον λόγο αυτόν η εποχή της παντοκρατορίας του ενός στη Δύση και του άλλου στην Ανατολή που κορυφώθηκαν από το μισό του 20ού αιώνα έως σήμερα, υπήρξε η πλέον πνευματοκτόνος εποχή της ανθρωπότητας. Δημιούργησε μονοδιάστατους ανθρώπους και κοινωνίες, εκμηδένισε την πνευματική δημιουργία, την Τέχνη και αποξήρανε τις ψυχές των αθρώπων. Σήμερα ζούμε την κορύφωση αυτής της εποχής, που έφτασε στο σημείο να συνενώσει μέσα στη Διεθνή Λέσχη των δυνάμεων που παράγουν και εξάγουν τον μαύρο θάνατο. Ενώ από την πλευρά της οικονομίας δημιούργησε το χρήμα-φετίχ, το χρήμα-θρησκεία με όλα τα χαρακτηριστικά της πρωτόγονης βαρβαρότητας της εποχής των παγετώνων.

Έτσι οι Δελφοί αποκτούν μια καινούρια ιστορικής σημασίας επικαιρότητα, καθώς συμβολίζουν την ανάγκη της εναρμόνισης ανθρώπων, κοινωνιών και λαών με την εξισορρόπηση ανάμεσα στις ακρότητες του ορθολογισμού και την ανάγκη της επανένταξης της υπερβατικότητας και της μαγείας στη ζωή των ανθρώπων μέσω της Τέχνης και της ψυχικής ανάτασης λαών και ανθρώπων. Με βάθρα την διεθνή Ειρήνη και τον εθνικό Πολιτισμό.

Η επαναλειτουργία των Δελφών ως παγκόσμιο Σύμβολο Ειρήνης θα λάβει έτσι τις πραγματικές της διαστάσεις. Γιατί θα προσφέρει στην προσπάθεια για την εδραίωση της Ειρήνης το όραμα της συνένωσης δύο συμβόλων, του Απόλλωνα και του Διόνυσου ως του βαθύτερου λόγου για την υπεράσπιση και εδραίωση της διεθνούς Ειρήνης, που είναι η προϋπόθεση για την οικοδόμηση του πολυδιάστατου ανθρώπου. Με όπλα αφ' ενός την υλική ευμάρεια και αφ' ετέρου την πνευματική καλλιέργεια, που θα μας προσφέρει η ολοκλήρωση της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας μέσα στα πλαίσια της Ουδετερότητας, μπορούμε να επιτύχουμε όχι μόνο να λειτουργούν θεσμικά οι Δελφοί, αλλά αναβιβάζοντας την Ειρήνη στο επίπεδο μιας νέας οικουμενικής θρησκείας, να υπενθυμίζουν στους ανθρώπους το χρέος τους απέναντι στη δωρεά της Ζωής.

Η ουδέτερη Ελλάδα θα γίνει παράλληλα το λίκνο του διεθνούς  πολιτισμού. Δεν αρκεί ένα έθνος, ένας λαός να δημιουργεί τον δικό του πολιτισμό. Ειδικά σήμερα, όπου οι αποστάσεις έχουν εκμηδενιστεί, δεν νοείται ο κάθε πολιτισμός να παραμένει κλειστός μέσα στα εθνικά του σύνορα ή να γίνονται γνωστοί μονάχα οι πολιτισμοί των πλούσιων λαών. Ακόμα και η μικρότερη χώρα μπορεί να συμβάλει στη συνεχή π πρόοδο του Πολιτισμού και της Τέχνης που ο ρόλος της είναι να εκφράζει τον σύγχρονο άνθρωπο, να ιχνηλατεί το μέλλον και να διαφυλάσσει την παράδοση.

Η ουδέτερη Ελλάδα θα παραχωρήσει σε κάθε λαό, αν αυτός το επιθυμεί, τον κατάλληλο χώρο, ώστε να μπορεί να παρουσιάζει τα πνευματικά και τα καλλιτεχνικά της επιτεύγματα, παραδοσιακά και σύγχρονα.

Η μεγάλη γεωλογική ιδιομορφία και ποικιλία της χώρας με τα νησιά, τα βουνά, τους κάμπους και κυρίως τους πολλούς ιστορικούς χώρους-μνημεία θα βοηθήσει ώστε να υπάρξουν σε διαφορετικούς χώρους οι διάφοροι πολιτισμοί αποτελώντας μια μοναδική ενότητα.

Το κάθε κράτος θα οικοδομήσει στον χώρο που θα του παραχωρηθεί ό,τι θεωρεί απαραίτητο για την προβολή του πολιτισμού του. Αίθουσες Συναυλιών. Όπερες, Θέατρα, Βιβλιοθήκες, Αμφιθέατρα, Εστιατόρια, ακόμα και Ξενώνες κλπ. Θα μπορεί να οργανώνει μεγάλα ετήσια Φεστιβάλ και να έχει καθημερινή παρουσία - δραστηριότητα.

Η UNESCO, λόγω της αποστολής της, θα έπρεπε να έχει έδρα την Ελλάδα. Αν αυτό δεν γίνει, θα έχει μια μόνιμη ενεργό αντιπροσωπεία που μαζί με τις τοπικές υπηρεσίες θα συντονίζουν όλα τα επί μέρους προγράμματα, ώστε ο επισκέπτης να έχει στη διάθεσή του ένα χάρτη με τα προγράμματα όλων των Κρατών-Λαών.

Θα υπάρξουν διοργανώσεις για διεθνείς εορτές, συνεννοήσεις, εκθέσεις και Φεστιβάλ Πνεύματος, Επιστημών και Τεχνών με βάση τα αρχαία θέατρα των Αθηνών, της Επιδαύρου, των Δελφών, της Δωδώνης, του Δίου και των Φιλίππων. Καθώς επίσης και η λειτουργική ανάδειξη όλων των ιδιαίτερων μνημείων της αρχαίας ελληνικής, της βυζαντινής και της νεότερης εποχής.

Τέλος η ανακήρυξη για κάθε έτος νησιών σε τόπους συνάντησης της παγκόσμιας νεολαίας. Μια διεθνής κεντρική υπηρεσία αποτελούμενη αποκλειστικά από νέους όλων των χωρών θα αποφασίζει για τον προγραμματισμό της κάθε Νήσου - Νεότητας, με στόχο την ψυχαγωγία, διασκέδαση, άθληση αλλά και βαθύτερη γνωριμία ανάμεσα στα κορίτσια και τα αγόρια όλου του κόσμου.

Πιστεύω ότι αυτός είναι ο αληθινός ιστορικός ρόλος μιας χώρας σαν τη δική μας, με τον πλούτο που διαθέτει σε ιστορία, αγώνες για την ελευθερία και Τέχνη, σε συνδυασμό με το θεϊκό κάλλος της ελληνικής φύσης.

Ο ελληνικός λαός, απαλλαγμένος από τα βάρη και τα άγχη, ελεύθερος και ανεξάρτητος, θα μπορεί να αφιερωθεί ολόψυχα σε ένα ιδεώδες, την Ειρήνη και σε μια προσπάθεια, τον Πολιτισμό, που και τα δύο θεωρώ ότι τα έχει στο αίμα του. Τον εκφράζουν απόλυτα, τον κινητοποιούν και τον μεταβάλλουν σε έναν ιδανικό οικοδεσπότη.

Η Ελευθερία, η Ανεξαρτησία, η Ειρήνη, η Διεθνής Αλληλεγγύη, ο Πολιτισμός και η Φιλοξενία αποτελούν τα βασικά στοιχεία της ιστορικής μας παράδοσης, της εθνικής μας αγωγής και του ατομικού μας χαρακτήρα.

Καλώ την Ακαδημία Αθηνών και παρακαλώ τα μέλη της να μελετήσουν αυτή την πρόταση και είμαι βέβαιος ότι εάν τελικά γίνει αποδεκτή, τότε το μεγάλο κύρος της Ακαδημίας Αθηνών σίγουρα θα συγκινήσει, θα ενθουσιάσει και θα πείσει την διεθνή κοινή γνώμη, που με τη σειρά της θα επηρεάσει τον ΟΗΕ, τον μόνο αρμόδιο για τη λήψη μιας τόσο ιστορικής σημασίας απόφασης.

Αυτή ήταν λοιπόν η πρότασή μου και σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

"Tornistan (Return)"

Μέσα σε τέσσερα μόλις λεπτά, οι διαδηλώσεις με αφορμή το πάρκο Γκεζί, η αστυνομική βία και κυρίως η σιωπή των ΜΜΕ, ξεδιπλώνονται στο video-animation της Αϊτσέ Καρτάλ. Οι διαδηλωτές του Γκεζί και οι άνθρωποι που βρίσκονται στα σπίτια τους ζουν σε δύο παράλληλες πραγματικότητες, που φαντάζουν βγαλμένες από διαφορετικούς κόσμους.

Το "Tornistan (Return)" έχει τιμηθεί με διεθνή βραβεία καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων.

«Κοινωνική Οικονομία

Η ταινία «Κοινωνική Οικονομία -- Εναλλακτική λύση» (Σκηνοθεσία: Σοφία Παπαχρήστου) έγινε με την υποστήριξη του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Νίκου Χρυσόγελου και του Ινστιτούτου Χάινριχ Μπελ. Η Σοφία Παπαχρήστου και ο Κωστής Παπαναστασάτος ταξίδεψαν 30 ημέρες σε 40 διαφορετικές ευρωπαϊκές τοποθεσίες στη Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο και Ελλάδα για να πάρουν συνεντεύξεις και να παρουσιάσουν, με τη βοήθεια των ίδιων των πρωταγωνιστών, παραδείγματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας μέσω διαφορετικών μορφών συνεταιριστικών επιχειρήσεων.

Το ντοκυμαντέρ αποτελεί εργαλείο ενημέρωσης και προώθησης των κοινωνικών / συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Από τον τραπεζικό τομέα, μέχρι τον κλάδο της υγείας, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του αγροτουρισμού, της επαναχρησιμοποίησης κ.ά. Το ντοκιμαντέρ αναδεικνύει δυνατότητες βιώσιμης ανάπτυξης και απασχόλησης μέσα από ένα διαφορετικό μοντέλο οικονομίας, ένα μοντέλο που μπορεί να συμβάλει στη διέξοδο από την κρίση που βιώνουμε σήμερα.

Ο κλάδος της κοινωνικής-συνεταιριστικής οικονομίας απασχολεί 11.000.000 εργαζόμενους/ες στην Ευρώπη και αντιπροσωπεύει τον «τρίτο τομέα» της οικονομίας. Στη χώρα μας, έχει μόλις ανοίξει η συζήτηση, τόσο σε πολιτικό όσο και σε νομικό επίπεδο, για το πλαίσιο εντός του οποίου μπορούν να ανθίσουν οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις.

Παραγωγή: Ίδρυμα Χάινριχ Μπέλ Ελλάδας - Νίκος Χρυσόγελος (ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων)-Σοφία Παπαχρήστου
Σκηνοθεσία, μοντάζ, animation: Σοφία Παπαχρήστου
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Κωστής Παπαναστασάτος
Μουσική: Μάριος Στρόφαλης
Creative Commons 2013 Ανοιχτή και Ελεύθερη Διαθεσιμότητα και Πρόσβαση

Ο Νόαμ Τσόμσκι και η Κατασκευή της Συναίνεσης

Οι έλεγχοι τους οποίους ασκεί η οικονομική και η πολιτική εξουσία μέσω των ΜΜΕ στις «Δημοκρατίες της Δύσης» διαφέρουν από αυτούς των ολοκληρωτικών καθεστώτων κι έτσι οι «Τάιμς της Νέας Υόρκης» δεν είναι η σοβιετική «Πράβδα». Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα όσων αποτυπώνονται στο χαρτί είναι «εφάμιλλης ομοιογένειας και συμμόρφωσης», όπως υποστηρίζει.

Το φαινόμενο δεν είναι παράδοξο, επισημαίνει, ενώ η κατάδειξή του δε συνιστά θεωρία συνωμοσίας:

Τίποτα δεν είναι πιο άσχετο σε αυτά που συζητήσαμε από μια θεωρία συνωμοσίας. Αν αναλύσω το οικονομικό σύστημα και πω ότι η General Motors προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το κέρδος και το μερίδιο της αγοράς, αυτό δεν είναι θεωρία συνωμοσίας, είναι ανάλυση των θεσμών. Δεν έχει καμία σχέση με τις συνωμοσίες και είναι η ίδια ακριβώς λογική που εφαρμόζεται για τα μέσα ενημέρωσης. Η φράση «θεωρία συνωμοσίας» αναφέρεται συνεχώς και νομίζω πως έχει σκοπό ακριβώς να αποθαρρύνει τη θεσμική ανάλυση. 

Η Ακρόπολη από ψηλά

Μία εντυπωσιακή ψηφιακή περιήγηση στον Παρθενώνα δημιούργησαν ρώσοι φωτογράφοι, προκειμένου και όσοι δεν έχουν τη δυνατότητα να έρθουν στη χώρα μας να χαρούν μία βόλτα στον Ιερό Βράχο.

 

Η εφαρμογή τους προσφέρει...απεριόριστη θέα από κάθε γωνία της Ακρόπολης, με πανοραμικές φωτογραφίες και υπόκρουση Μίκη Θεοδωράκη, με το γνωστό σε όλον τον κόσμο «συρτάκι» από τον «Ζορμπά».

 

Επίσης ο «επισκέπτης» της εφαρμογής μπορεί να απολαύσει θέα στο Λεκανοπέδιο Αττικής, το οποίο από ψηλά είναι σαφώς ομορφότερο...

 

Σημειώνεται ότι η ομάδα από το AirPano.ru έχει δημιουργήσει ανάλογες ψηφιακές διαδραστικές φωτογραφίες και από άλλα σημαντικά μνημεία.

Δείτε την εκπληκτική εφαρμογή ΕΔΩ

Μαγνήτης εναντίον μαγνήτη...

Ένα κομμάτι μαγνητικού στόκου καταπίνει ολοκληρωτικά έναν μαγνήτη σπανίων γαιών σε αργή κίνηση. Αυτό από μόνο του ίσως δεν λέει τίποτα, μέχρι να...

ΗΜΕΡΑ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Η βία δεν αφορά ποτέ σε μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων και συμπεριφορών, αλλά ολόκληρα κοινωνικά σώματα.

Ακόμη και όταν αυτή ασκείται πίσω από κλειστές πόρτες, αυτό συνιστά σύμπτωμα μιας συνολικότερης κοινωνικής παθογένειας που ξεπερνά τα στενά όρια του οίκου. Η καταπολέμησή της είναι υπόθεση συλλογική και μας αφορά όλους.

Αυτό είναι το μήνυμα πίσω από τις ανά τον κόσμο διαφημιστικές εκστρατείες με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών αυτή τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2013.

Από αυτές ξεχωρίζει η παρακάτω που κάνει το γύρο του διαδικτύου και η οποία θα πρέπει να αποτελέσει οδηγό των νέων γονέων, ωθώντας τους να σκεφτούν πάνω στην ανατροφή των παιδιών τους και τις μελλοντικές συνέπειές της:

«ΔΙΔΑΞΤΕ ΤΟΥΣ ΓΙΟΥΣ ΣΑΣ ΝΑ ΣΕΒΟΝΤΑΙ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ»

Πηγή: H συγκλονιστική φωτογραφία που όλοι οι γονείς πρέπει να δείξουν στους γιους τους [εικόνα] | iefimerida.gr http://www.iefimerida.gr/node/131828#ixzz2lVwZQBD7

Λάθη στη χρήση της Γλώσσας

Συνηθισμένα ορθογραφικά λάθη σε συνηθισμένες λέξεις:

Μία, μια (=μιά), δύο, δυο (=δυό). Εννιά, εννέα, εννιακόσια, εννιακοσιοστός αλλά ενενήντα, ένατος, ενενηκοστός. Τριάμισι χρόνια, τρεισήμισι μέρες (όχι τρεισήμισι χρόνια, για τον ίδιο λόγο που δε λέμε "τρεις χρόνια"). Οι τύποι της ερωτηματικής αντωνυμίας ποιος είναι μονοσύλλαβοι και δεν τονίζονται: ποιες, ποιοι, ποιους κ.λπ. γι΄ αυτό (και όχι: γιαυτό) απ’ ό,τι (και όχι: απ’ ότι) καθότι ή καθ’ ότι (και όχι: καθ’ ό,τι) οτιδήποτε (και όχι: ο,τιδήποτε) καθένας, καθεμιά (και όχι: κάθε ένας, κάθε μια) μ’ εμένα, μ’ εσένα κλπ (και όχι: με μένα, με σένα) παρ’ όλα αυτά (και όχι: παρόλα αυτά). Αλλά παρόλο. διά (και όχι: δια [είναι δισύλλαβη]). Αλλά: για το εδώλιο του κατηγορουμένου (και όχι: το ειδώλιο) πληροίς, πληροί (και όχι: πληρεί) κάθιδρος (και όχι: κάθιδρως) ανήκε και όχι (προς Θεού) άνηκε παρεμπιπτόντως (και όχι: παρεπιπτόντως) βραδιά, βραδιάζει, βραδινός, αλλά βράδυ. ο μυς, οι μύες, τους μυς (και όχι: οι μυς, τους μύες) ο ιχθύς, οι ιχθύες, τους ιχθύς (και όχι: οι ιχθείς, τους ιχθύες) όροφος αλλά διώροφος, τριώροφος, πολυώροφος Γαλλία αλλά Πορτογαλία ποικίλλω αλλά ποικιλία θα παραδώσω, να αποδώσω και όχι παραδόσω, αποδόσω. Αλλά απόδοση, παράδοση Επιφάνια, Θεοφάνια (και όχι: Επιφάνεια) Δώσ’ μου (=δώσε μου) και όχι "δος μου" ούτε "δως μου". Αλλά "δος ημίν σήμερον". Ομοίως, δώσ’ το Προσοχή: πρέπει να τονίζεται το "δώσ’". ειδωλολατρία, πρωτοπορία κλπ. (και όχι σε -εία), διότι προέρχονται από ουσιαστικά (ειδωλολάτρης κλπ.) και όχι από ρήματα. περηφάνια (και όχι: περηφάνεια) αλλά υπερηφάνεια (και τα δύο σωστά, αλλά προσοχή στη διαφορετική κατάληξη). Και περιφανής. αυτός καθ΄ εαυτόν, αυτή καθ’εαυτήν, αυτού καθ΄ εαυτόν, αυτής καθ’ εαυτήν, αυτόν καθ΄ εαυτόν, αυτοί καθ΄ εαυτούς, αυτών καθ΄ εαυτούς κλπ. Και επίσης αυτός καθαυτόν, αυτή καθαυτήν κλπ.(και όχι: αυτού καθ΄ εαυτού, αυτής καθ΄ εαυτής, αυτοί καθ΄ εαυτοί κλπ.). Αϊ-Βασίλης, Αϊ-Γιώργης. Το "Αϊ" δεν τονίζεται, δεν γράφεται "Αη" και ακολουθείται πάντα από ενωτικό ("-"). Σ τρατιωτική ορολογία: η περίπολος (και όχι ουδ.), ο γεμιστήρας, ο τελαμώνας, ο αορτήρας, ο ζωστήρας (και όχι θηλ.), στρατιώτης προσκεκολλημένος σε άλλη μονάδα (και όχι: προσκωλυόμενος)

Συνηθισμένα εκφραστικά λάθη σε συνηθισμένες εκφράσεις

«Ευχαριστούμε όλους όσοι μας συμπαραστάθηκαν» (και όχι: «όλους όσους…» διότι είναι υποκείμενο στο ρήμα που ακολουθεί, αλλά: «ευχαριστούμε όσους μας συμπαραστάθηκαν» (όταν λείπει το όλους). προσοχή όμως: «επικοινωνεί με όλους όσους γνωρίζει», επειδή εδώ το «όσους» είναι αντικείμενο του ρήματος). π.μ. (=προ μεσημβρίας), μ.μ. (=μετά μεσημβρίαν και όχι μετά μεσημβρίας), π.Χ. (=προ Χριστού), μ.Χ. (=μετά Χριστόν και όχι μετά Χριστού). Περισσότεροι από έναν ή περισσότεροι του ενός (και όχι: περισσότεροι από ένας) Γίνονται όλοι δεκτοί ανεξαρτήτως ηλικίας (και όχι: ανεξαρτήτου ηλικίας). Ενήργησα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μου (και όχι: στα πλαίσια). πόσο πολλοί, τόσο πολλοί, πόσο πολλή (και όχι: πόσοι πολλοί, τόσοι πολλοί, τόση πολλή) κατ΄ αρχήν (=στα βασικά σημεία), Κατ΄ αρχάς (=αρχικά). Π.χ. «Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», « Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε…» Ο επικεφαλής, του επικεφαλής, τον επικεφαλής, οι επικεφαλής κλπ. (και όχι: τον επικεφαλή, του επικεφαλούς) Οι μέθοδοι / παράμετροι αυτές (και όχι: οι μέθοδοι / παράμετροι αυτοί). Οι παλαιές οδοί, οι κεντρικές είσοδοι, οι πολλές ψήφοι (και όχι: οι παλιοί οδοί, οι κεντρικοί είσοδοι, οι πολλοί ψήφοι) Η αναπληρώτρια διευθύντρια /υπουργός (και όχι: η αναπληρωτής διευθυντής/υπουργός) Κλητική: "κυρία Πρόεδρε" (και όχι: "κυρία Πρόεδρος) "δόξα τω Θεώ" και όχι "δόξα το θεό" "15 Σεπτεμβρίου" ή "15 του Σεπτέμβρη" (και όχι: "15 Σεπτέμβρη") Το ουσ. λάθος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός: π.χ. «λανθασμένη έκφραση» (και όχι: "λάθος έκφραση"). "έχω απαυδήσει" (και όχι: "έχω απηυδήσει", αλλά: "απηύδησα", "είμαι απηυδισμένος"). "Γενετικό υλικό" και όχι γεννητικό. Αλλά "προγεννητικός έλεγχος" και όχι προγενετικός Εξοκέλλω και όχι εξοκείλλω. Αλλά εξόκειλα, θα εξοκείλω, έχω εξοκείλει. Αποτείνομαι, μέλλ. θα αποταθώ (και όχι: αποτανθώ). "Η λέξη αυτή απαντά συχνά στον Όμηρο" (και όχι: απαντάται). "Στο βιβλίο του πραγματεύεται το θέμα των κοινωνικών θεσμών" (και όχι: διαπραγματεύεται). Αλλά: "Ο Υπουργός Εξωτερικών διαπραγματεύεται τους όρους της ειρήνης". "Απολαύει της εμπιστοσύνης" (και όχι: απολαμβάνει). Το ρήμα προοιωνίζομαι δεν έχει ενεργητική φωνή. Π.χ. "Η τακτική αυτή προοιωνίζεται την ήττα" (και όχι "προοιωνίζει την ήττα"). Το "αυξάνω" χρησιμοποιείται πολύ συχνά λανθασμένα: " Τα τέλη κυκλοφορίας αυξάνονται" (και όχι:"τα τέλη κυκλοφορίας αυξάνουν", αλλά: "η κυβέρνηση αυξάνει τα τέλη κυκλοφορίας"). Ομοίως, "αυξάνονται οι συντάξεις" (και όχι: "αυξάνουν οι συντάξεις", αλλά "τα ταμεία αυξάνουν τις συντάξεις"). Τα ρήμα διαρρέω και λειτουργώ είναι αμετάβατα: «διέρρευσε από πολιτικούς κύκλους η πληροφορία ότι...» ή: «πολιτικοί κύκλοι φρόντισαν να διαρρεύσει η πληροφορία ότι...» (και όχι: «πολιτικοί κύκλοι διέρρευσαν την πληροφορία ότι...»). «Θα θέσω το μηχάνημα σε λειτουργία» (και όχι: «θα το λειτουργήσω»). Ασχολούμαστε, ασχολούμασταν (και όχι: ασχολιόμαστε κλπ. διότι το ρήμα είναι ασχολούμαι και όχι ασχολιέμαι).) Στον αόριστο όμως, ασχολιόταν "Αυτός επανέλαβε (αόρ.) την προσπάθεια χτες" - "Εσύ επανάλαβε (προστκτ.) την προσπάθεια αύριο". Οι προστακτικές δεν παίρνουν χρονική αύξηση. Ομοίως, "παρήγγειλα ένα ποτό" - "παράγγειλέ μου ένα ποτό" (ποτέ στην προστακτική: παρήγγειλε ένα ποτό), "αυτός αντέγραψε τις σημειώσεις" - "αντίγραψέ μου τις σημειώσεις", "αυτός απέρριψε την πρότασή του" - "εσύ απόρριψε την πρότασή του" Επαναλαμβάνω (και όχι: ξαναεπαναλαμβάνω). Πριν από την έναρξη (και όχι: πριν την έναρξη). Οποιοσδήποτε, οτιδήποτε (και όχι: ο οποιοσδήποτε, το οτιδήποτε). Τέως πρόεδρος: ο μέχρι πρo τινος πρόεδρος, ο προηγούμενος (από το σημερινό) πρόεδρο. Πρώην πρόεδρος: ο πριν από πολύ καιρό πρόεδρος. Το άρα δεν είναι σωστό να συνοδεύεται από το λοιπόν(όχι: "άρα λοιπόν") ούτε υποκαθίσταται από το άραγε(!) Δεν χρησιμοποιείται το «κύριος» ή το «κυρία» για πρόσωπα που έχουν πεθάνει (παρατίθεται απλώς το όνομα ή προηγείται το «αείμνηστος» ή «μακαρίτης», αν χρειάζεται) Δεν χρησιμοποιούμε το «κύριος» ή το «κυρία» όταν παρουσιάζουμε τον εαυτό μας (και όχι: «γεια σας, είμαι ο κύριος Βάγγος»). Η μόνη εξαίρεση του κανόνα που είναι ανεκτή είναι όταν μιλάμε σε μικρά παιδιά Το «κ.κ.» χρησιμοποιείται μόνο στο γραπτό λόγο . Γράφουμε «οι κ.κ. ομιλητές» αλλά εκφωνούμε «οι κύριοι ομιλητές» (και όχι: "οι κύριοι κύριοι ομιλητές") Το «μέσα» μπροστά από «σ» γίνεται «μες» (αλλά όχι απαραίτητα, μπορεί να μείνει «μέσα»), ποτέ όμως «μεσ’». Π.χ. "Μεσ’ από το δάσος", αλλά "μες στο δάσος" ή "μέσα στο δάσος". Ψιλή κυριότητα (νομικός όρος) και όχι υψηλή κυριότητα Προσοχή στη διάκριση «σαν» και «ως»: το «σαν» χρησιμοποιείται για παρομοιώσεις , ενώ το «ως» χρησιμοποιείται για πραγματικές ιδιότητες. Έτσι για παράδειγμα όταν αναφερόμαστε σε ενέργειες δικηγόρων, γιατρών κλπ που έχουν σχέση με την άσκηση του επαγγέλματός τους, τότε λέμε "ενήργησε ως δικηγόρος", "θεωρεί, ως γιατρός". Για ανάλογες ενέργειες ατόμου που δεν ασκεί το επάγγελμα χρησιμοποιούμε το «σαν» : "μίλησε σαν δικηγόρος" (χωρίς να είναι), "τον φρόντισε σαν γιατρός". Σημειωτέον ότι το «ως» ακολουθείται από κατηγορούμενο που πρέπει να μπει στην κατάλληλη πτώση, π.χ. "η εκλογή του ως καθηγητή" (και όχι: "ως καθηγητής"), "οι ενέργειές του ως δικηγόρου", "η γνωμάτευσή του ως ιατρού".

Συνηθισμένα λάθη στην ορθογραφία ομόηχων λέξεων:

το τείχος - ο τοίχος έχω κλίση στη μουσική (κλίνω) - πήρα κλήση από το δικαστήριο (καλώ) σύγκλιση απόψεων - σύγκληση συνεδρίου - σύγκλειση δοντιών ετερόκλιτο ουσιαστικό - ετερόκλητο πλήθος κλείνω την πόρτα - κλίνω το ρήμα η εξάρτηση από τα ναρκωτικά (εξαρτώ) - η εξάρτυση του στρατιώτη (εξαρτύω) - η εξάρτιση του πλοίου (εξαρτίζω) σάτιρα, σατιρίζω, σατιρικό ποίημα, Σάτυρος (μυθ. ακόλουθος του Διονύσου), σάτυρος (ασελγής), σατυρικός (ο του Σατύρου), σατυρικό δράμα (το αρχαίο λογοτεχνικό είδος) αλλά σατιρικός συγγραφέας. η σορός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα - ο σωρός από ξύλα τι μέλλει γενέσθαι; - δε με μέλει τι θα γίνει ο στίχος του ποιήματος - να παραταχθείτε σε τρεις στοίχους φύλλο του δέντρου - το αρσενικό φύλο κήτος: μεγάλο θαλάσσιο θηλαστικό – κύτος: κοίλωμα, αμπάρι πλοίου ψηλή γυναίκα - ψιλή κυριότητα | κλωστή | φωνή κλπ. πολιτικό κόμμα - έπεσε σε κώμα παραλείφτηκε (από το παραλείπω) - παραλήφτηκε (από το παραλαμβάνω) Ομοίως παράλειψη (από το παραλείπω) - περίληψη (από το περιλαμβάνω) Απευθύνω  έκκληση - έκλυση ηθών Γάλλος (από τη Γαλλία) - γάλος (γαλοπούλα) έγγειος, εγγειοβελτιωτικά έργα - έγκυος γυναίκα μήτρα (του σώματος) - μίτρα (=ιερατικό καπέλο) σύγχυση νοημάτων (συγχέω) - ψυχική σύγχιση (συγχίζω) ιωνική φιλοσοφία (Ιωνία) - Ιονική Τράπεζα (Ιόνιο) λιμός (=πείνα) - λοιμός (=λοιμώδες νόσημα, πανώλης). να ‘μαι(= να είμαι) π.χ. τι ώρα να ‘μαι σπίτι; – Να με(= δέστε με) π.χ. να με κι εγώ!

Λάθη στην ορθογραφία ή/και σημασία παρώνυμων και ομόρριζων λέξεων:

τεχνικός - τεχνητός(με τεχνητά μέσα) πηλήκιο (καπέλο)- πηλίκο(της διαίρεσης) βρόχος (=θηλιά) - βρόγχος (των πνευμόνων) σήραγγα (=τούνελ) - σύριγγα (=ένεση) εγκύπτει στη μελέτη της φιλοσοφίας - ενσκήπτει κακοκαιρία κυκλαδικό ειδώλιο - εδώλιο του κατηγορουμένου «τον κατατρέχουν οι εχθροί του» - «τον κατατρύχουν οι αρρώστιες» «κληροδοτώ το σπίτι στο γιο μου» - «κληρονομώ το σπίτι από τον πατέρα μου» «κυκλοφοριακή συμφόρηση στην πόλη» - «το κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπινου σώματος» Χιλιετία: περίοδος χιλίων ετών- χιλιετηρίδα: η επέτειος χιλίων ετών. αποδημία: μόνιμη εγκατάσταση σε ξένη χώρα. παρεπιδημία: προσωρινή (αλλά όχι σύντομη) παραμονή σε ξένη χώρα. εκδημία: ο θάνατος «το μείγμα συνίσταται από τα εξής υλικά» -«συνιστάται η ανάπαυση του ασθενούς» ψυχική οδύνη - ωδίνες (=πόνοι της γέννας) «οι κάτοικοι της υπαίθρου» - «βγήκα στο ύπαιθρο για να ξεμουδιάσω» «απαιτείται η νοσηλεία του σε κλινική» - «η ασφαλιστική του εταιρία θα καταβάλει τα νοσήλια». Το άμεσα (τροπικό επίρρημα) δεν υποκαθιστά το αμέσως (χρονικό επίρρημα). Π.χ., «Η υπόθεση δεν τον αφορά άμεσα» (αλλά έμμεσα). «Να παρουσιαστεί αμέσως» (και όχι: άμεσα). Απλώς : μόνο- Απλά: με απλό, ανεπιτήδευτο τρόπο. Π.χ. «Δεν είναι ζήτημα απλώς προσωπικό, αλλά μας αφορά όλους» (και όχι: απλά). Τοπογραφία είναι η απεικόνιση υπό κλίμακα χώρου σε σχέδιο-τοπιογραφία είναι το ζωγραφικό έργο που απεικονίζει τοπίο. Ομότιμος: πανεπιστημιακός τίτλος που απονέμεται σε πανεπιστημιακό καθηγητή μετά τη συνταξιοδότησή του- Επίτιμος: αυτός που έχει τιμητικό τίτλο χωρίς να ασκεί καθήκοντα. Παλαίμαχος: πολύπειρος και παλιός αλλά συνήθως ακόμη ενεργός- Απόμαχος: απόστρατος, συνταξιούχος Αδιακρίτως: χωρίς διάκριση-Αδιάκριτα: χωρίς ευγένεια, χωρίς διακριτικότητα Έξοχα: θαυμάσια – Εξόχως: πάρα πολύ, υπερβολικά Ιδιαίτερα: κυρίως, κατ’ εξοχήν-Ιδιαιτέρως: χωρίς την παρουσία άλλων Αψίκορος: αυτός που χορταίνει εύκολα (και όχι: οξύθυμος) - αψίθυμος: αυτός που θυμώνει εύκολα - αμφίθυμος: αυτός που αλλάζει εύκολα διάθεση, ο κυκλοθυμικός Αντισκορικό: προϊόν που προστατεύει από σκόρους-αντισκωριακό: προϊόν κατά της σκουριάς Ενδελέχεια: η συνεχής φροντίδα, η επιμέλεια – Εντελέχεια (αριστοτελικός όρος): η μετάβαση της ύλης από τη «δυνάμει» στην «ενεργεία» κατάσταση. Νύμφη: νεαρό έντομο ή νεράιδα (και άλλο η νύφη του γάμου) Στιβάδα: στρώμα ύλης από ομοειδή στοιχεία – Στοίβα: σωρός από πράγματα Φιλοφρόνηση: επαινετικό και κολακευτικό σχόλιο, κομπλιμέντο – φιλοφροσύνη: φιλική και ευγενική συμπεριφορά Προτέρα: η προηγούμενη (π.χ. "επανήλθε στην προτέρα κατάσταση") – προτεραία: η προηγούμενη μέρα (π.χ. "το έμαθα την προτεραία της αναχώρησής μου") Αναστηλώνω: αποκαθιστώ μνημείο – υποστυλώνω: στηρίζω με στύλους

Συνηθισμένα λάθη στις ονομασίες οδών

λεωφόρος Κηφισιάς (και όχι: Κηφισίας) οδός Μάρνη (και όχι: Μάρνης) οδός Τράλλεων (και όχι: Τραλλέων) οδός Βατάτζη (και όχι: Βατατζή) οδός Κοροίβου (και όχι: Κοροΐβου) οδός Χερσώνος (και όχι: Χέρσωνος) οδός Χάρητος (ο Χάρης, -ητος) (και όχι: Χάριτος) οδός Αλκυονίδων (και όχι: Αλκυονιδών) οδός Ατθίδων (και όχι: Ατθιδών) οδός Σημαχιδών (Σημαχίδαι: αρχαίος αττικός δήμος) (και όχι: Συμμαχιδών) πλατεία Βάθη (και όχι πλατεία Βάθης)

Συνηθισμένα λάθη σε αρχαΐζουσες και λόγιες εκφράσεις

Εκ των ων ουκ άνευ (και όχι: εκ των ουκ άνευ) Υπέρ το δέον (και όχι: υπέρ του δέοντος). Όσο(ν) αφορά το θέμα αυτό (και όχι: όσο αφορά στο θέμα αυτό, διότι αποτελεί μεταγλώττιση της λόγιας σύνταξης: όσον αφορά εις το θέμα αυτό. Ούτε, βεβαίως, ως αναφορά). στη διαπασών (και όχι: στο διαπασόν) βρέχει επί δικαίους και αδίκους (και όχι: επί δικαίων και αδίκων). εν πάση περιπτώσει (και όχι: εν πάσει) οι στύλοι του Ολυμπίου Διός (και όχι: οι στήλες). εν κρυπτώ και παραβύστω (και όχι: απαραβύστω) απορώ και εξίσταμαι (και όχι: απορώ και εξανίσταμαι) ποιούμαι την νήσσαν (κοινώς: κάνω την πάπια και όχι: ποιώ την νήσσαν). περί πολλά τυρβάζει (και όχι: περί πολλών τυρβάζει) Α πεκδύομαι την ευθύνη (και όχι: απεκδύομαι της ευθύνης) ελαφρά τη καρδία ( και όχι: με ελαφρά την καρδία) δίνω το «παρών» (και όχι: δίνω το παρόν.) δυνάμει (και όχι: εν δυνάμει) ενός εκάστου (και όχι: καθενός εκάστου) ενόψει όσων θα γίνουν (και όχι: ενόψει όσων έγιναν) επί το έργον (και όχι: επί τω έργω) παρά πόδα (και όχι: παρά πόδας) δει δε χρημάτων… (και όχι: δει δη χρημάτων…) θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου (και όχι: τους ασκούς). πόσω μάλλον (και όχι: πόσο μάλλον ή κατά πόσο μάλλον) προτέρα κατάσταση (και όχι: προτεραία) διεμερίσαντο τα ιμάτια (και όχι διεμοιράσαντο ή διαμοιράσαντο) διά του λόγου το ασφαλές (και όχι: διά του λόγου το αληθές) δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη (και όχι: πού την κεφαλήν κλίναι) εισέπραξε τα επίχειρα (και όχι τα επιχείρια) επί ξυρού ακμής (και όχι: επί ξηρού). Ξυρόν= ξυράφι των παχιών(ή παχειών) αγελάδων (και όχι: των παχέων) παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο (και όχι: απελθέτω) πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις (και όχι: πριν αλέκτωρ φωνήσει) ου γαρ γιγνώσκεις τι τέξεται η επιούσα (και όχι: τεύξεται) χάρμα ιδέσθαι (και όχι: χάρμα ειδέναι) λάθε βιώσας (και όχι: λάθρα) ο, η ελάσσων, το έλασσον (και όχι: το ελάσσον) ο, η αυτάρκης, το αύταρκες (και όχι: το αυτάρκες). ο,η κακοήθης, το κακόηθες (και όχι: το κακοήθες) ο περί ου ο λόγος, αλλά η περί ης ο λόγος , οι περί ων ο λόγος Ανέκαθεν (και όχι: από ανέκαθεν ούτε εξ από ανέκαθεν [!]), μακρόθεν (και όχι: εκ του μακρόθεν)

Συνηθισμένα λάθη στις έννοιες λέξεων και εκφράσεων

Η φράση «εξ απαλών ονύχων» σημαίνει παιδιόθεν, από την παιδική ηλικία (και όχι: «με το μαλακό», ακροθιγώς). «επί τούτω» σημαίνει ειδικά γι’ αυτό και όχι επίτηδες (το θέμα λύθηκε με μια επί τούτω ρύθμιση) «επί τούτου» σημαίνει επ’ αυτού, επάνω σ’ αυτό, σχετικά με αυτό και όχι ειδικά γι’ αυτό. (παρουσίασε το θέμα και συζητήθηκαν προτάσεις επί τούτου) «κατ΄ αρχήν» ή «καταρχήν» (=στα βασικά σημεία), Κατ΄ αρχάς (=αρχικά). Π.χ. «Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε κατ’ αρχήν», «Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε…» «ήκιστα» σημαίνει ελάχιστα ή καθόλου. «εδώδιμα» σημαίνει εγχώρια, ντόπια -όχι "φαγώσιμα". «ευάριθμος» σημαίνει αυτός που μπορεί να μετρηθεί, άρα ο λίγος ή αυτός που έχει λίγα. Δεν είναι συνώνυμο του «πολυάριθμος» ούτε σημαίνει «πολλά». «αδολεσχία» είναι η ακατάπαυστη φλυαρία «αδρομερής» είναι ο γενικός, χοντρικός, χωρίς πολλές λεπτομέρειες Ο «κωδίκελος» είναι ο όρος που τροποποιεί διαθήκη «Λυδία λίθος» είναι, μεταφορικά, αυτό με το οποίο ελέγχεται, δοκιμάζεται κάτι. «Έωλος» σημαίνει χθεσινός, παλιός, ξεπερασμένος

Συνηθισμένα λάθη στη φωνητική απόδοση ή στη γραμματική ουσιαστικών

αγορανομία και όχι αγορονομία αγοραπωλησία και όχι αγοροπωλησία αεριωθούμενο και όχι αερωθούμενο ακατονόμαστος και όχι ακατανόμαστος αμάλγαμα και όχι αμάγαλμα άναρθρος και όχι άναρθος ανδριάντας και όχι αδριάντας ανενημέρωτος κι όχι ανημέρωτος ανεξεταστέος και όχι αναξεταστέος απογοήτευση και όχι απαγοήτευση αποδιοπομπαίος και όχι αποδιοπομπιαίος το απολωλός και όχι το απολωλόν άρδευση και όχι άρδρευση αρεοπαγίτης και όχι αεροπαγίτης αρχαιρεσίες και όχι αρχιερεσίες αφλογιστία και όχι αφλογισία γενεαλογικός και όχι γενεολογικός γενετικό και όχι γεννητικό δεισιδαιμονία και όχι δεισδαιμονία διαπρύσιος και όχι διαπύρσιος διελκυστίνδα και όχι διελκυνστίδα εμβάθυνση και όχι εμβάνθυνση ενάλιος και όχι ενιάλιος επίμονος και ποτέ επίμων (αλλά πείσμων) ευρεία χρήση και όχι ευρέα χρήση ινστιτούτο και όχι ινσντιντούτο Καραϊβική και όχι Καραβαϊκή καταχώριση (σε φακέλους) και όχι καταχώρηση κοινοτοπία, κοινότοπος και όχι κοινοτυπία, κοινότυπος κομπλιμέντο και όχι κοπλιμέντο λιποβαρής και όχι ελλιποβαρής μεγέθυνση, μεγεθυσμένος και όχι μεγένθυνση, μεγενθυμένος μεσοτοιχία και όχι μισοτοιχία Νηρηίδες και όχι Νηιρίδες Οκτώβριος και όχι Οκτώμβριος ορεσίβιος και όχι ορεισίβιος παρονομαστής και όχι παρανομαστής παλιρροϊκός και όχι παλοιρριακός πελιδνός και όχι πλεδινός ή πελινδός περιβαλλοντολόγος και όχι περιβαλλοντόγος η περίπολος και όχι το περίπολο πετρελαϊκός και όχι πετραλαιικός ή πετραλαϊκός πετρελαιοειδή και όχι πετραλαοειδή (!) πηχυαίος και όχι πηχαίος πνευμονολόγος και όχι πνευμονιολόγος πολιομυελίτιδα και όχι πολιμελίτιδα προγεννητικός και όχι προγενετικός προπετής και όχι προπέτης συμπαρομαρτούντα και όχι συμπαρομαρτυρούντα συνονθύλευμα και όχι συνοθύλευμα συνδαιτυμόνας και όχι συνεδαιτημόνας ο σωλήνας και όχι η σωλήνα η προβλήτα και όχι (το αρχ.) ο προβλήτας τιρμπουσόν και όχι τριμπουσόν υπερωκεάνιο και όχι υπερωκειάνιο υποβολιμαίος και όχι υποβολιμιαίος υποθηκοφυλακείο κι όχι υποθηκοφυλάκιο χλοοτάπητας και όχι χλωροτάπητας κλπ χρειώδη (τα) και όχι τα χρεώδη χρυσοποίκιλτος και όχι χρυσοποικίλητος η ψήφος και όχι ο ψήφος αυτοκινητικό δυστύχημα και όχι αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Αλλά αυτοκινητιστικοί αγώνες.

Συνηθισμένα λάθη στη φωνητική απόδοση ή στη γραμματική ρημάτων

ανεξαρτητοποιούμαι και όχι ανεξαρτοποιούμαι αντεπεξέρχομαι και όχι ανταπεξέρχομαι αντικαθίστανται και όχι αντικαθιστώνται έχω απαυδήσει και όχι έχω απηυδήσει, αλλά: απηύδησα, είμαι απηυδισμένος απογοητεύω και όχι απαγοητεύω αποκαθίστανται και όχι αποκαθιστώνται αποκτώνται και όχι αποκτούνται απεμπολώ και όχι απεμπολίζω απαθανατίζω και όχι: αποθανατίζω απαντά (π.χ. σε κείμενο) και όχι απαντάται απολαύει της εμπιστοσύνης και όχι απολαμβάνει αποτάθηκα, θα αποταθώ και όχι αποτάνθηκα, θα αποτανθώ αποτίνω (φόρο τιμής) και όχι αποτίω. ασχολούμαστε, ασχολούμασταν και όχι: ασχολιόμαστε διαλευκαίνω και όχι διαλευκάνω (αλλά θα διαλευκάνω) διανοήθηκαν η διενοήθησαν και όχι διανοήθησαν διατίθενται και όχι διατίθονται διηθώ και όχι διηθίζω εισέπραξα και όχι είσπραξα εκτίνω ποινή και όχι εκτίω ελλοχεύω και όχι ελογχεύω εξεπλάγην και όχι εκπλάγηκα(;) εξέφρασα και όχι έκφρασα εξοκέλλω και όχι εξοκείλλω θα επιστήσω και όχι θα εφιστήσω επλήγη (προτιμότερο από το: πλήχτηκε) καταπατούνται και όχι καταπατώνται καταχωρίζω (σε φακέλους), καταχώρισα και όχι καταχωρώ, καταχώρησα κατονομάζω και όχι κατανομάζω κοινολογώ και όχι κοινωνιολογώ κραδαίνω και όχι καρδαίνω μεγεθύνω και όχι μεγενθύνω παρεισφρέω, παρεισέφρησα και όχι παρεισφρύω, παρεισέφρυσα παρεξηγώ και όχι παραξηγώ περιθάλπω και όχι περιθάλπτω περισυλλέγω (αόρ. περισυνέλεξα) και όχι περισυνελλέγω προήχθην (προτιμότερο από το προάχθηκα) προοιωνίζομαι (π.χ. …την καταστροφή) και όχι προιωνίζω σιωπάς, σιωπά, (των) σιωπώντων) και όχι σιωπείς, σιωπεί, (των) σιωπούντων αποσιωπώμενος και όχι αποσιωπούμενος συνέβη (προτιμότερο από το συνέβηκε) συνέθεσα και όχι σύνθεσα συνελήφθη και όχι συλλήφθηκε στενοχωρώ και όχι στεναχωρώ αποκατεστάθη και όχι απεκατεστάθη τέξεται και όχι τεύξεται τίθενται και όχι τίθονται τυρβάζω και όχι τρυβάζω υποθάλπω και όχι υποθάλπτω χαράχτηκε και όχι χαράκτηκε (αλλά, χαρακτήρας)

Συνηθισμένα λάθη που κατάντησαν να θεωρούνται σωστά

Κάποια λάθη είναι τόσο διαδεδομένα που τα έχουμε πια συνηθίσει:  κοινοτυπία. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το σωστό είναι κοινοτοπία. Το "κοινοτυπία" είναι όμως πιο ωραία λέξη και χρησιμοποιείται περισσότερο καταχωρώ-καταχώρηση. Το σωστό είναι καταχωρίζω-καταχώριση. Παρ' όλα αυτά η εσφαλμένη εκδοχή είναι πολύ πιο διαδεδομένη. αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το σωστό είναι αυτοκινητικό δυστύχημα αλλά το "αυτοκινητιστικό δυστύχημα" είναι πολύ συνηθισμένο και δεν ενοχλεί. κάθησα-καθήστε. Όλες οι πηγές συμφωνούν ότι το σωστό είναι κάθισα-καθίστε, κάτι που φαίνεται όμως να είναι αποτέλεσμα κοινής συμφωνίας παρά επιστημονικής εξήγησης, δεδομένου ότι το "κάθισα" προέρχεται από το "καθίζω". Άμεσα. Χρησιμοποιείται αντί του «αμέσως» κατά κόρον σε επίσημες δηλώσεις και μεγαλόστομες εκφράσεις. π.χ. "Ο υπουργός διέταξε να επέμβει άμεσα η αστυνομία". Δεν πρέπει να θεωρείται πια λάθος. νεώτερος. Το σωστό είναι νεότερος, μιας και όλα τα παραθετικά επιθέτων στη δημοτική (που δεν προέρχονται από "άνω" ή "κάτω") έχουν κατάληξη μόνο σε -ότερος, -ότατος. Η συγκεκριμένη λέξη όμως αντιστέκεται σθεναρά. φρέσκιες, γλυκιές. Το σωστό είναι φρέσκες, γλυκές αλλά η διαφορά είναι δυσδιάκριτη φωνητικά και τείνει να γίνει και ορθογραφικά. ο πάτερ. Το "πάτερ", ως γνωστόν, είναι η κλητική του "πατήρ", αλλά η χρήση του σε άλλες πτώσεις πλην της κλητικής (όπως: "ήρθε ο πάτερ Βασίλειος", "είδαμε τον πάτερ Αθανάσιο") δεν είναι λανθασμένη!. Η περίπτωση αυτή διαφέρει από τις υπόλοιπες αυτής της ομάδας ως προς το γεγονός ότι επισήμως δεν πρόκειται για λάθος. Απλώς φαίνεται λάθος. Το "πάτερ" είναι πλέον πλήρως αποδεκτό προτακτικό (όπως το "κυρ"). Το "ο πάτερ Δημήτριος" (όπως το: "ο κυρ Δημήτρης") δεν είναι λάθος. Το λάθος είναι να υποδεικνύεται ως λάθος.

Συνηθισμένα λάθη στα λεξικά!

Μια παλιά αλήθεια που εμείς τώρα ανακαλύψαμε και -με μεγάλη χαιρεκακία- σας μεταφέρουμε: Τα λεξικά έχουν λάθη! Ακόμα και τα πιο έγκυρα. Κανένα λεξικό δεν είναι απαλλαγμένο από τυπογραφικά λάθη, αβλεψίες, αδικαιολόγητες παραλείψεις, ανύπαρκτες λέξεις και, κυρίως, διαφορές με άλλα λεξικά στην απόδοση κάποιων λέξεων! Παρουσιάζουμε εδώ μερικές αξιοσημείωτες διαφορές στην ορθογραφία λέξεων ανάμεσα στα πιο έγκυρα λεξικά:  του «Μπαμπινιώτη»,  του «Κριαρά»  του « Μανόλη Τριανταφυλλίδη» και  του «Τεγόπουλου-Φυτράκη».(Μην εντυπωσιάζεστε, δεν ξεψαχνίσαμε μόνοι μας, λέξη προς λέξη, τα λεξικά αυτά). γλιτώνω - γλυτώνω. Προτιμούμε το γλυτώνω. λιώνω - λειώνω. Προτιμούμε το λειώνω αλλά χρησιμοποιούμε και το λιώνω. ξιπασιά - ξιππασιά - ξυππασιά. Προτιμούμε το ξιπασιά κτίριο - κτήριο. Προτιμούμε το κτίριο αλλά χρησιμοποιούμε και το κτήριο. Η λέξη αυτή έχει εξελιχθεί σε πεδίο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ των επαϊόντων παλικάρι - παλληκάρι. Προτιμούμε το παλικάρι. βρώμα - βρόμα. Προτιμούμε το βρόμα, χωρίς να μας πολυαρέσει. εγχείρηση - εγχείριση. Προτιμούμε το εγχείρηση.       συνέταιρος - συνεταίρος. Προτιμούμε το συνέταιρος. κλωτσιά - κλοτσιά. Προτιμούμε το κλωτσιά. χειρούργος - χειρουργός. Προτιμούμε το χειρουργός. η προβλήτα αλλά και ο προβλήτας. Προτιμούμε το πιο σύγχρονο η προβλήτα. μείγμα - μίγμα. Προτιμούμε το μείγμα λόξυγκας - λόξιγκας- λόξυγγας. Προτιμούμε το λόξυγκας. φάκελος - φάκελλος. Προτιμούμε το φάκελος. κόκκαλο - κόκαλο. Προτιμούμε το κόκαλο. Και το αγαπημένο μας, με τις περισσότερες εκδοχές: επιβαρυμένος - επιβαρημένος - επιβαρρημένος - επιβαρυμμένος: Προτιμούμε το επιβαρυμένος. Το ομόρριζο βεβαρημένος έχει επίσης περιπετειώδη απόδοση. Οι επικρατέστεροι τύποι εδώ είναι βεβαρημένος και βεβαρυμένος. Μια σημείωση για τον «χειρουργό». Η αρχική μας πρόταση ήταν το «χειρούργος» αλλά όπως υποδείχθηκε από φίλους του site, είναι προτιμότερο το χειρουργός, κατά το ξυλουργός, σε αντιδιαστολή με λέξεις με την ίδια κατάληξη αλλά κακή έννοια όπως πανούργος, κακούργος, ραδιούργος. Η προσέγγιση αυτή έχει μια λογική και μιας και δεν υπάρχει επίσημος κανόνας, την υιοθετούμε. Χερουργός, λοιπόν. Οι παραπάνω λέξεις είναι αυτές για τις οποίες φαίνεται να υπάρχει η μεγαλύτερη διασπορά διαφορετικών εκδοχών. Υπάρχουν και πάμπολλες άλλες για τις οποίες μεμονωμένα κάποια λεξικά προτείνουν την δική τους ιδιόμορφη ορθογραφία. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο καθ' όλα σεβαστός καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης στο προσφάτως (2009) εκδοθέν ετυμολογικό του λεξικό υποστηρίζει με άψογη επιχειρηματολογία τις εξής παλαβές ορθογραφίες: καθοίκι, τσηρώτο, ρωδάκινο, αγώρι, καρώτο και άλλα. (αγνοήστε τες) Το κακό είναι ότι δεν μπορεί να βασιστεί 100% κανείς σε μια πηγή είτε αυτή είναι λεξικό είτε γραμματική. Πάντα υπάρχουν παροράματα, παραλείψεις, προσωπικές ερμηνείες, ανεφάρμοστες γλωσσικές επιλογές. Το λεξικό του Μπαμπινώτη, που είναι και το πιο πρόσφατο, είναι προβεβλημένο και δημοφιλές, αλλά έχουμε διαπιστώσει πως εκείνο που είναι γενικότερα αποδεκτό, σε κύκλους διορθωτών / κειμενογράφων / φιλολόγων / γλωσσολόγων κλπ, είναι το «Λεξικό της κοινής νεοελληνικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη» (διαθέσιμο και online), το οποίο φαίνεται να εκφράζει την πλέον «επίσημη» εκδοχή για την νεοελληνική ορθογραφία. Και στο Γνωμικολογικόν, αυτό είναι το λεξικό που χρησιμοποιούμε περισσότερο, παρόλο που και εδώ δεν λείπουν κάποιες περίεργες ορθογραφίες με αποκορύφωμα το εκτρωματικό «γγαστρώνω» (ναι, με δύο γ- στην αρχή της λέξης!)   Πηγή : http://www.gnomikologikon.gr/greek-lamguage-errata.html#ixzz2lTSc259A